Europese clubs geven al decennialang de toon aan als het gaat om topvoetbal. Zo weten clubs uit dit continent getalenteerde spelers uit voornamelijk Afrika en Zuid-Amerika met astronomische bedragen te strikken. Voetballertjes dromen al op jonge leeftijd om in aanmerking te komen voor een transfer naar Europa. Was het vroeger zo dat jonge Brazilianen ervan droomden om te spelen voor Santos, tegenwoordig dromen ze ervan om te spelen voor een topclub in Europa. Voor het gemak stel ik Europa, maar het is niet geheel Europa, het gaat om clubs in bepaalde Europese landen die systematisch talentvolle jeugdspelers al op vroege leeftijd losweken van de club waar ze hebben leren voetballen, soms ook het gezin waarin ze geboren zijn en op termijn is ook hun geboorteland ze kwijt. Niet omdat ze hun nationaliteit opgeven, maar meer nog omdat ze vervreemden van de speelstijl die hun land voorstaat. Het gevolg hiervan is dat deze spelers wel van grote waarde zijn voor hun club, maar in het nationale elftal van hun land, geen potten kunnen breken.

Vreemd genoeg gaan we voorbij aan de frustraties waar deze spelers mee moeten leven. Ze worden vanwege de tegenvallende prestaties voor hun land, niet begrepen door degenen die het meest van ze houden en op ze hopen. Hoewel ze zich heel erg inzetten bij de nationale ploeg, blijft het gewenste resultaat uit, omdat ze op het veld ook niet begrepen worden door hun teamgenoten. Bondscoaches hebben het ook niet gemakkelijk, omdat ze niet er in slagen om het beste uit deze spelers naar boven te halen. We vergeten met gemak dat de talentvolle speler die op jeugdige leeftijd naar Europa vertrokken is, aldaar om zicht op speeltijd te behouden, gedwongen wordt om zich de speelstijl van die club eigen te maken. Het gevolg hiervan is dat spelers vervreemden van de nationale selecties waartoe ze behoren en zo dus buitenbeentjes zijn bij interlands. Lionel Messi en Cristiano Ronaldo zijn voorbeelden van deze ongewenste situatie waar de thuislanden geen antwoord op hebben. Voor het gemak wordt niet gekeken naar de oorzaaak van het probleem, maar worden de spelers die het al moeilijk genoeg hebben, in de media van die landen flink aangevallen. Gelukkig voor Messi heeft hij in zijn nadagen nog beslag kunnen leggen op de prestigieuze wereldbeker. Ronaldo is echter minder fortuinlijk en zal naar alle waarschijnlijkheid het genoegen van zo een overwinning, nooit smaken.

Nu er een kentering schijnt te komen en de aantrekkingskracht op spelers zich buiten Europa bevindt, gaan er stemmen op dat er wetgeving moet worden ontwikkeld om dit tegen te gaan. Degenen onder ons die dit spelletje al langer volgen, kunnen zich de periode zeker nog herinneren toen er wetgeving was om de instroom van spelers van buiten Europa, tegen te gaan. Deze wetgeving was noodzakelijk om te voorkomen dat de Europese voetballers niet meer aan bod zouden komen bij de topclubs, omdat de combinatie van het talent, de wilskracht en het doorzettingsvermogen, spelers van buiten Europa, aantrekkelijker maakte. De wetgeving was dus noodzakelijk om de kwaliteit in de nationale selecties van deze landen te garanderen. Om deze wetgeving te omzeilen werd er geruime tijd gebruik gemaakt van het foefje om een dubbele nationaliteit toe te kennen aan spelers uit andere continenten. De laatste jaren schijnt er op dit stuk een gedoogbeleid te worden gevoerd.

De kritiek spitst zich voornamelijk toe op de astronomische bedragen waarvoor zowel spelers als clubs zwichten en de invloed die Saoedi-Arabie op termijn zal kunnen uitoefenen via de aangetrokken spelers. De kritiek riekt mijn inziens naar hypocrisie, want het is altijd al zo dat wie betaalt, die bepaalt. Waar waren deze moraalridders toen Europese clubs werden overgenomen door Aziatische miljardairs? Waarom hebben ze hun stem niet laten horen toen  Europese clubs sponsordeals aangingen met steenrijke Aziaten?  Men vreest dat de Aziatische opvatting via de spelers kan overwaaien naar Europa. Hoe vaak hebben Europese clubs hun opvatting niet opgedrongen aan spelers die vanwege de aantrekkelijke salarissen zwichten voor de druk of spelers die principieel vasthielden aan hun opvatting en dan moesten vertrekken? Zijn de aanvoerders op het WK niet gedwongen om met de regenboog-armband te spelen? Is de moraal in Europa beter dan in andere continenten?

Mireille Hoepel