Een deel van de samenleving heeft 2022 feestend, drinkend en vuurwerk afschietend afgesloten. Voor even wil men de vele uitdagingen die 2022 met zich meebracht vergeten. Tot enkele dagen terug overheerste de op de vlucht geslagen wisselkoers het dagelijkse straatdebat. Ook nu nog lijkt het einde van het wisselkoers tafereel niet in zicht. De decemberroes zorgt voor een kortstondige 'schijnrust', meent Girdhari.

Een ander stroppend effect voor de samenleving is de ontwikkeling op het prijzenfront. Of het nu de prijzen van voedsel, brandstoffen, telecommunicatie of nutsvoorzieningen betreft, over de gehele linie liet 2022 zich tekenen door een sterk opwaartse prijzenvlucht. Het resultaat van beide negatieve ontwikkelingen is dat de koopkracht van de samenleving nog sterker is gaan eroderen. 

De president schept meerdere malen het beeld op diverse podia dat het heel goed gaat met Suriname. Niets is minder waar, stelt de VES-secretaris. Ter vergelijking: de regering-Bouterse heeft in 10 jaren door haar financieel-economisch wanbeleid gezorgd dat de parallelkoers voor 1 US$ is gestegen van ongeveer SRD 3 naar ongeveer SRD 20. Na ruim 2,5 jaar regering Santokhi is de koers gestegen van ongeveer SRD 20 naar ongeveer SRD 31. De ontwaarding van de SRD gaat door, de prijzen stijgen wekelijks en de armoede neemt toe.

"In de gemeenschap zien we een tweedeling die onacceptabel is. Een grote groep Surinamers die zich onder de armoedegrens bevindt en het moeilijk heeft en een kleine groep die lijnen heeft met regeringsautoriteiten, staatsbedrijven en aan haar verbonden private sector. Deze kleine groep leeft in ongekende weelde met een inbedding van het friends, family en sponsorenbeleid. Ook de aanpak van corruptie is uitgebleven. Merendeels van de 'verdachten en daders' behoren tot de kleine groep", stelt Girdhari.

Vanwege de toename van de armoede ontstond er in 2022 vanuit de samenleving een weerstand tegen het beleid van de regering die geen oog lijkt te hebben voor de negatieve uitkomsten of deze ogenschijnlijk juist lijkt te verergeren. Verscheidene groepen zochten dit jaar de straat op om hun misnoegen kenbaar te maken. Dieptepunt is dat de mensen met een beperking protesteerden voor lotsverbetering, waarbij de regering heeft nagelaten om deze specifieke kwetsbare groep te ontzien van de toenemende armoede. De president heeft in zijn jaarrede van 29 september ombuiging van het beleid beloofd. Als de regering niet luistert naar de signalen uit de samenleving en de armoede verder zal toenemen zullen wellicht de protesten toenemen.

In het Herstelplan 2020-2022 welke nu verlopen is, zijn 184 maatregelen opgesomd om de economie op spoor te krijgen en de productie en export te vergroten. In december 2021 was 19% van de maatregelen afgerond. Wat de status momenteel is weet de samenleving niet. Sinds januari 2022 heeft het ministerie van Financiën en Planning geweigerd om de monitoringsrapportage te delen met de VES. Veel van de maatregelen om de productie te vergroten liggen op het beleidsgebied van het ministerie van LVV. Versterking van het ministerie blijft uit. Integendeel benoemt de president een presidentiële taskforce die de uitdagingen in de landbouwsector moet aanpakken gericht op productie en export. Dit is een ultieme vorm van gefragmenteerd beleid en ondermijning van LVV.

"Ook wat betreft het assistentie programma dat ons land sinds december 2021 is aangegaan met het Internationaal Monetair Fonds (IMF-EFF) loopt het niet goed. Het niet halen van achtereenvolgende doelen zorgt voor een spagaat bij de derde programma evaluatie door het IMF. Met het uitblijven van de 3e tranche die hieruit volgt, uit de IMF-lening, lijdt de regering imago schade in binnen- en buitenland, door de bevestiging dat zij haar economisch beleid niet op orde heeft. De staatsbegroting voor 2023 die op 29 september door de president aan DNA werd overhandigd met een begrotingstekort van 11.1% is hier het zoveelste bewijs van, welk ver boven de internationale norm is. Met de aanstelling van de nieuwe minister van Financiën en Planning per 13 december, wordt beterschap beloofd. Zeker is dat de IMF missie die in februari 2023 de volgende evaluatie zal doen benieuwd is naar de verbeteringen van het beleid", betoogt Girdhari.

De regering kan door haar toezeggingen vanaf 2020 nationaal en internationaal niet onder de IMF supervisie uit. De zegen van het IMF is nodig om uitstel van betalingen van de talrijke schuldeisers te krijgen. De regering heeft namelijk op meerdere momenten verklaard niet eens het geld te hebben om haar renteverplichtingen na te komen. Een 'Plan B' zonder het IMF kan daardoor nog noodlottiger uitvallen. De regering zou zonder het IMF programma nog meer middelen uit de economie (van huishoudens en bedrijven) moeten opsouperen voor haar schuldaflossing. Tevens maakt de regering goed gebruik van het IMF als 'zondebok' om de vele negatieve uitkomsten van 2022 goed te praten, ook al wordt op nog grotere voet doorgegaan met subsidies en geldcreatie. Het 'pompen' van meer SRDs in de samenleving zorgt ervoor dat de koers stijgt met alle nare gevolgen.

Het steeds vooruitschuiven van de sociaal-economische problemen, geeft geen hoera stemming voor 2023, stelt de VES-secretais. Al op de eerste dag van het nieuwe jaar gaat de BTW in. De introductie verdient geen schoonheidsprijs. Advertenties van handelszaken veronderstellen dat hun prijzen omhoog gaan met de invoering van BTW. Januari zou voor veel verwarring kunnen zorgen bij kopers en verkopers als gevolg van deze belastingmaatregel. De behandeling van het wetsontwerp in de laatste week van 2022 was zeer klungelig, waarbij DNA leden met zoveel twijfels toch de wet goedkeurden.

De president heeft aangekondigd dat de subsidies in 2023 worden afgebouwd, waaronder die op brandstof en stroom. De regering biedt een 'lapje voor het bloeden' voor de minst draagkrachtigen. Na bijna 30 maanden regering-Santokhi wordt nog uitgezocht wie deze precies zijn en hoe de ondersteuning eruit moet zien. De groepen hierboven, waaronder de middenklasse zullen de zware last zelf moeten dragen. Of de armoede hiermee toeneemt zal 2023 spoedig uitwijzen.

Het enige wapen om ons economisch dilemma te doorbreken is een aanzienlijke verbetering van de productie, productiviteit en export. NOFA  en het productiekredietfonds die in 2022 tot stand zijn gekomen zijn positief, maar de bedragen in beide fondsen zijn kleine steuntjes in de rug, maar de integrale aanpak om de productie duurzaam en aanzienlijk te verruimen blijft vaag en onduidelijk. Het ministerie van Economische Zaken laat het totaal afweten bij het stimuleren van productie en export. Over de verbetering van Suriname op de 'ease of doing business index' is het ministerie muisstil, voert Girdhari aan.

De regering heeft de eerste helft van haar regeertermijn op 16 januari 2023 opzitten. Het resultaat is niet één om trots op te zijn. Aan de vooravond van de tweede helft is er sprake van een marginaal gewijzigde regeringsopstelling. Als de instelling van de Regering met de ingang van 2023 drastisch anders is, kunnen goede verbeteringen op sociaal-economische vlak teweeg worden gebracht. Anders zal het negatieve sentiment zich voortzetten met een groeiende weerstand voor het beleid tot gevolg.