Oliegiganten geconfronteerd met terugval in productie

Westerse energiebedrijven zullen hun productie verminderen en miljarden dollars verliezen als Rusland, zoals wordt gevreesd, een pijpleiding opschort die bijna de enige exportroute is voor olie uit het door land ingesloten Kazachstan. De sluiting van de CPC-pijpleiding die olie van Kazachstan naar de Russische exportterminal aan de Zwarte Zee in de haven van Novorossiisk voert, zou meer dan 1% van de wereldwijde olievoorziening afsluiten, wat de al ernstigste energiecrisis verergert sinds het Arabische olie-embargo in de jaren zeventig.

De pijpleiding, die door Russisch grondgebied loopt en eigendom is van een consortium van westerse, Aziatische, Russische en Kazachse bedrijven, staat in de schijnwerpers sinds Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel in wat Moskou een "speciale militaire operatie" noemt.

Een rechtbank in Novorossiisk beval CPC woensdag om de activiteiten gedurende 30 dagen op te schorten, uit bezorgdheid over het beheer van olierampen. Een Russische rechtbank vernietigde maandag de uitspraak tegen CPC en legde het in plaats daarvan een boete op van 200.000 roebel (US$ 3.300).

De bronnen zeiden echter dat ze nog steeds grote verstoringen waarschijnlijk achtten. Mede-eigenaar van de pijpleiding Rusland heeft gezegd dat alle onderbrekingen worden veroorzaakt door technische problemen.

Stormschade in maart heeft de stromen van 1,3 miljoen vaten per dag (bpd) die door de olie-slagader gaan, onderbroken. De CPC wordt geëxploiteerd door het Caspian Pipeline Consortium.

Grote oliemaatschappijen, waaronder Chevron, Exxon Mobil, Shell en het Italiaanse Eni, hebben naast verschillende Russische en Kazachse bedrijven, belangen in de CPC. Westerse bedrijven hebben ook belangen in Kazachse olievelden. De CPC-pijpleiding is de route voor bijna alle Kazachse olie-export.

Drie bronnen bij westerse oliemaatschappijen die actief zijn in Kazachstan, vragen om niet genoemd te worden vanwege de gevoeligheid van de kwestie. Ze zeiden dat ze een langdurige opschorting van de CPC-pijpleiding verwachtten.

Een handelaar bij een westerse oliegigant zei dat een dergelijke storing zou resulteren in een daling van 50 miljoen ton olie per jaar (1 miljoen bpd), omdat het door land omgeven Kazachstan beperkte alternatieve exportroutes heeft.

Veel westerse bedrijven hebben hun activiteiten in Rusland stopgezet, waarbij oliegiganten als een van de eersten vertrokken in de dagen nadat het conflict begon. Westerse sancties hebben de Russische export verstoord en de energieprijzen opgedreven. Als reactie daarop heeft Rusland stappen gezet om beslag te leggen op olie- en gasprojecten Sakhalin 1 en 2, waar Shell en Exxon belangen hebben.

Een westerse directeur die bekend is met CPC-operaties zei dat Sakhalin "een duidelijk teken was van wat komen gaat voor CPC".

Kort na de Russische invasie in Oekraïne stegen de internationale olieprijzen tot het hoogste niveau sinds de records van 2008. Sindsdien zijn ze versoepeld tot iets meer dan US$ 100 per vat, omdat de markt verwacht dat de economische zwakte de vraag zal verminderen, hoewel de verkoop werd beperkt door zorgen over krappe voorraden die zouden worden verergerd door een verlaging van de CPC-output.

"Een miljoen vaten per dag verliezen in een toch al krappe omgeving kan leiden tot een onoplosbaar probleem voor de oliemarkt", zei Amrita Sen van Energy Aspects in Londen.

Analisten van JP Morgan voorspelden vorige week dat de olieprijs zou kunnen stijgen naar een recordhoogte van US$ 190 per vat als een gecombineerde productie van 3 miljoen vaten per dag uit Rusland en Kazachstan zou worden getroffen door sancties en aanverwante zaken.

Gebrek aan alternatieven
Kazachstan produceert ongeveer 1,6 miljoen vaten olie per dag en exporteert ongeveer 80% van dat volume, voornamelijk via de CPC. Van de rest verlaat 15% het land ook via Rusland, en ongeveer 5% gaat naar China en verschillende bestemmingen via het spoor en de Kaspische Zee, blijkt uit gegevens van het ministerie van Energie van Kazachstan.

Vorige week vertelde de Kazachse president Kassym-Jomart Tokayev zijn regering om de olietoevoerroutes te diversifiëren.

Maar dat zou tijd kosten, zei Camille Chautard, analist bij Moody's ratings. Oliemaatschappijen hebben de afgelopen maanden de levensvatbaarheid van alternatieve routes bestudeerd, zeiden de drie bronnen, waaronder naar China en trans-Kaspische transporten naar Azerbeidzjan en Georgië. Al die opties zijn uitdagend.

De pijpleiding naar China kan olie uit Oost- en Centraal-Kazachstan halen, maar de meeste grote velden bevinden zich in het Westen. Op de Kaspische Zee hebben exporteurs te maken met tankertekorten en hebben ze weinig capaciteit om meer olie op te nemen. "Om eerlijk te zijn, denk ik niet dat we iets kunnen omleiden", zei een westerse handelaar die bekend is met CPC-operaties.

Chevron meest blootgesteld
Chevron zou in het bijzonder worden blootgesteld aan een eventuele sluiting van pijpleidingen omdat het het grootste westerse belang heeft in de Kazachse productie met ongeveer 380.000 bpd, of meer dan 12%, van zijn totale productie.

Recente tijdelijke onderbrekingen zouden geen materiële impact moeten hebben op de kredietwaardigheid van het bedrijf, maar een eventuele "langdurige onderbreking zou zeer nadelig zijn voor de productievolumes van Chevron", zei Elena Nadtotchi van Moody's.

Als de investeringen van Chevron in Kazachstan worden aangetast of verloren gaan, kan dat leiden tot een verlaging van de rating, zei ze.

Een langdurige sluiting zou ook een bedreiging vormen voor de toekomstige groeiplannen van Chevron. De Amerikaanse gigant was van plan de productie met 40% op te voeren in Tengiz, het grootste veld van Kazachstan, tot ongeveer 1 miljoen vaten per dag.

Analisten van Credit Suisse schatten dat Chevron, dat 50% van Tengiz in handen heeft, de vrije kasstroom zou hebben zien stijgen tot US$ 3,0 - US$ 3,5 miljard in 2024 na de expansie en tot US$ 4,0 - US$ 4,5 miljard in 2026 op basis van olieprijzen van US$ 60 per vat.

In mei wees Chevron op het risico van sancties voor zijn productie, maar zei dat de maatregelen nog geen materiële impact hadden gehad.

Het door Chevron geleide Tengiz-consortium TCO, waartoe ook Exxon behoort, weigerde commentaar te geven op specifieke details als de CPC-pijpleiding zou worden afgesloten.
"Aangezien de wereldwijde oliemarkten uitdagingen blijven tegenkomen die voortvloeien uit geopolitiek, ligt de primaire focus van TCO op het handhaven van veilige operaties, en onderzoeken we mogelijke exportopties voor ruwe olie", zei het in een verklaring aan Reuters.

Exxon is de op een na grootste buitenlandse producent in Kazachstan met een productie van 213.000 bpd aan olie en 234 miljoen kubieke voet gas. Het wordt gevolgd door Eni met zo'n 145.000 vaten olie-equivalent per dag, Shell met ongeveer 100.000 bpd en TotalEnergies met zo'n 80.000 bpd in 2021.