De vergeten historische waarde van Srefidensi-muziek
25 Nov, 00:35
foto


Het is traditie dat vandaag ter gelegenheid van Srefidensi verschillende media de film Wan Pipel vertonen. Op 14 juli van dit jaar was het 45 jaar geleden dat de film in theater Star in première ging. Maandag kreeg Pim de la Parra, regisseur van Wan Pipel eindelijk de Grani van de Republiek Suriname voor zijn bijdrage met deze inmiddels historische film aan natievorming in Suriname. Het interetnisch thema van Wan Pipel is na 46 jaar nog steeds actueel in discussies over onze Surinaamse bromtyi dyari.

Het is ook traditie dat vandaag op de radio veel Srefidensi-muziek wordt afgedraaid. In tegenstelling tot de terug te lezen verhalen over Wan Pipel, is er na 46 jaar nauwelijks iets vastgelegd over de ontstaansgeschiedenis van onze Srefidensi-muziek. Ik lever vandaag een bescheiden start, zonder de pretentie volledig te zijn. Daarom kijk ik uit naar aanvullende dan wel corrigerende bijdragen in dit domein.

Bijdragen uit Nederland
De aankondiging van premier Henck Arron, in zijn regeringsverklaring van februari 1974 dat Suriname ultimo 1976 onafhankelijk zou worden, leidde in Suriname al gauw tot een uitstroom van vooral Hindostanen naar Nederland. Daar werd voornamelijk in progressieve Creools-Surinaamse kringen de aankondiging van de onafhankelijkheid juist met groot enthousiasme ontvangen, vooral in de muzieksector. Dit leidde tot een flink aantal fraaie composities, uitgevoerd door kanjers als Lieve Hugo, Max Nijman, Oscar Harris, Mighty Botai en vele anderen.

Een absolute topper aan de vooravond van onze Srefidensi was Oen egi Pasi met zang van Oscar Harris, begeleid door The Twinkle Stars op muziek gearrangeerd door Stan Lokhin. Het is niet zo bekend dat de grote Surinaamse dichter Rudy Bedacht de tekst van dit prachtig lied heeft geschreven. Inspirerende, creatieve teksten om het nieuwe Suriname ‘aan te kleden’ vind je ook in de nummers van onder meer Sonora Paramarera – Kondre nomroe wan, Wan oeng de en Lobi dee; Freedom e kon, en Ai Sranan van Max Nijman; 25 november van Lieve Hugo en in de nummers Libi Sondro Soorgoe en Makandra van Alberto Gemerts.

Minder bekend was Mi Kondré van Ewald Kuils; Oh Lord bless our Suriname van de 4-koppige damesformatie Faith en Srefidensi Doro van Cabaret Revo, een singletje dat in Breda geperst is. Alleen al vanwege zijn naam werd hij een hit in Nederland: Hans Breeveld – de broer van de Wan Pipel-Borger Breeveld – studeerde politicologie in Amsterdam en zong Wie gaat weg en wie blijft hier, dat is de vraag van de kruidenier.

Composities in Suriname
Een fraai voorbeeld dat niet alle Hindostanen het land verlieten en dat er ook nationalistische Hindostanen waren, zoals mijn ouders die geloofden in een nieuwe toekomst voor Suriname en met lede ogen zagen hoe hun vrienden een voor een opbraken en naar Nederland vertrokken, vind ik in het lied If ww no ben de, ay brada sang ede yu bo gwe van Hendrik Chedie. Zijn compositie zie ik als de van eigen Surinaams grondgebied afkomstige (tegen)reactie op Hans Breeveld.

In mei 1975 verscheen Djai Djai Sarnaam van de formatie Opo, een compositie die daarna vele uitvoeringen kreeg, onder meer van Kries Ramkhelawan. Een herkenbare stem in de originele uitvoering van Opo, waarbij in het Sarnámi en in het Sranan wordt gezongen, is van Shirley Sang A Jang-Sital, echtgenote van Antoon. Hij en zijn broer Peter maakten deel uit van de begeleidingsformatie Opo, die opviel door een unieke muzikale sound. Ook in de geest van Srefidensi paste Shirley’s later verschenen nummer Surinaam ke good me dat helaas snel in de vergetelheid raakte. Als product van Surinaamse bodem moet ook genoemd worden het lied A tron gowtu noya van de Surinaamse Vrolijke Jeugd, dat voor het eerst in 1968, opgenomen tijdens een tournee door Nederland. In 1972 verhuisde een deel van de Surinaamse Vrolijke Jeugd (de familie Waal) naar Nederland en werd aan de vooravond van Srefidensi de tekst van A tron gowtu noya voor dit doel aangepast – voor Den Uyl, Arron en andere Surinaamse politici - ook Lachmon, als ik het goed heb – wordt de loftrompet geblazen in de Srefidensi-uitvoering.

Afwijkend doch passend
Soms worden composities in de context van Srefidensi genoemd, maar de tijd waarin ze verschenen was niet naar aanleiding daarvan. Denk bijvoorbeeld aan Jay Jay Surinam, een soort volkslied in het Sarnámi en Sarnám hamárá pyára desh – Suriname, mijn dierbaar land, beiden composities van en ook zelf gezongen door Goeroedath Kallasingh, ter gelegenheid van de herdenking van 100 jaar Hindostaanse immigratie in juni 1973. Ook vandaag misstaan deze nummers niet op de radio. Net als het Mi kondre tru, mi lobi yu worden dit soort nummers te weinig ten gehore gebracht, broodnodig om vaderlandsliefde te onderhouden.

roy.khemradj@gmail.com
Advertenties