Ivan Fernald
Het is niet redelijk om leerlingen af te rekenen op reguliere examenprogramma’s, terwijl zij, vanwege de langdurige schooluitval, maar een fractie aan kwaliteitsonderwijs hebben genoten. Bovendien rijst de vraag of de toetsvorm moet worden gehandhaafd. De tijd van uitsluitend ‘kennis gedreven’ onderwijs is voorbij. In plaats van het reproduceren van feiten, moeten studenten juist leren verbanden te leggen, te analyseren, creatief te zijn en om probleemoplossend te denken. Zijn de onderwijsgevenden hiervoor in voldoende mate opgeleid? Nieuwe competenties vragen andersoortige bekwaamheidseisen van leerkrachten. Een aanzienlijk deel van de leerkrachten van het primair onderwijs is digitaal laag geletterd. Dat wordt bevestigd door onderwijsminister Marie Levens, op 15 maart 2021.

Het getuigt van slagvaardigheid van de minister om het traject van training van deze leerkrachten in computervaardigheden ter hand te nemen, maar er moeten fundamentele aanpassingen gepleegd worden op de opleidingsinstituten. Digitaal samenwerken is een extra uitdaging en dat vereist een speciale beoordeling. Willen wij serieuze veranderingen bewerkstelligen, dan moeten de eindtermen, lesmethoden, de wijze van toetsing en beoordeling (waardering) op elkaar afgestemd zijn. Het initiatief, de creativiteit en assertiviteit en een (zelf)kritische houding van leerlingen en studenten moet worden gestimuleerd. Internationaal gaan er steeds meer stemmen op om de toets te hanteren als leermoment en niet zozeer om studenten te beoordelen op wat zij niet weten of beheersen en daaraan een cijfer te koppelen.

Toezicht op kwaliteit
Op welke wijze moeten wij de negatieve effecten van de grote schooluitval die zich heeft voorgedaan in 2020 en 2021 voorkomen of reduceren? Welke mitigerende maatregelen moeten genomen worden? Kan de Onderwijsinspectie erop toezien dat kinderen toch de kwaliteit van onderwijs geboden wordt waar zij recht op hebben? Leerlingen in de eerste klas (leerjaar 3) en de zesde klas (leerjaar 8) verdienen extra begeleiding. Speciale aandacht moet worden gegeven aan het onderwijs in leerjaar 3, vanwege de eerste stappen op het gebied van lezen, taal en rekenen. Dat zijn basisvaardigheden die je succes bepalen op school. Het is een onderdeel van geletterdheid. Als je die niet goed beheerst dan leidt zulks onherroepelijk tot leervertragingen. Schrijfvaardigheid is ook belangrijk, omdat het je helpt om je gedachten te ordenen.

Groep 8 is ook bijzonder vanwege de doorstroming naar het voortgezet onderwijs in 2021. Het is bekend dat minister Levens vastbesloten is om het basisonderwijs te verruimen met twee jaar. De traditionele glo toets verliest zijn selectieve functie. Het is wel van het allergrootste belang dat het gewenste streefniveau gehaald wordt en er een naadloze aansluiting plaatsvindt in het vervolgjaar.

Onbeperkte doorstroming zonder vaststelling van het beheersingsniveau zal leiden tot vermindering van de kwaliteit op termijn. Indien wij het nalaten om gedetailleerd de lacunes bij leerlingen bloot te leggen, ontnemen wij hen de mogelijkheid om doelgericht en op systematische wijze, leerstofeenheden alsnog te bestuderen. Welke hiaten zijn er per kind na doorstroming?

Een uitdaging is om de interactie met de leerlingen te vergroten en het zelfstandig leren buiten de officiële schooluren, aanzienlijk te vergroten. Zijn de leerkrachten hiervoor in voldoende mate voorbereid? Leerlingen moet geleerd worden om zoveel mogelijk zelf aan de slag te gaan. Dat vereist een doelgericht programma en een begeleidingstraject voor leerlingen en leerkrachten.

Uitstroom
Een punt van zorg is de ‘bagage’ van studenten van de beroepsopleidingen die in 2020 en 2021 doorstromen naar de arbeidsmarkt. Beschikken zij, gezien de lange lesuitval en het onvermogen om praktijksessies te doen, over de gewenste kennis en vaardigheden om succesvol aan de slag te gaan?  Is er bijsturing in de vorm van gerichte elevatieprogramma’s nodig? Alleen als het beheersingsniveau in relatie tot de opleidingsprofielen in kaart gebracht is, kunnen er zinvolle acties ondernomen worden. Het beroepsonderwijs mag niet inboeten aan kwaliteit. Er is veel werk weggelegd voor de Suriname National Training Authority (SNTA). Suriname heeft zich als lid van de Caribbean Association of National Training Authorities (Canta) gecommitteerd om de beroepsgerichte opleidingen beter aan te laten sluiten op de behoefte van de arbeidsmarkt.

Het bedrijfsleven heeft ook een eigen verantwoordelijkheid. Een bedrijf zou vervolgens ervoor kunnen zorgen dat die vaardigheden van leerlingen verfijnd en veredeld worden. Er moeten mogelijkheden zijn om specialistische vaardigheden in het bedrijf te leren en er moeten doorgroeikansen geboden worden.

Ivan Fernald

De coronacrisis en in het bijzonder, de langdurige sluiting van de school, heeft een desastreuze invloed op de leeropbrengsten en het welbevinden van leerlingen en studenten. Ivan Fernald, auteur van het boek: Het roer moet om, gaat in een 3-tal artikelen in op de nieuwe uitdagingen.
Corona en reorganisatie van ons onderwijs (deel 1)