In de
uitzending van zondag 2 februari van het Radioprogramma Welingelichte Kringen op Radio
ABC, onthulde de oud-directeur van de Hakrinbank Jim Bousaid, dat een
deel van de verdwenen kasreserves ondergebracht bij de Centrale Bank van
Suriname is aangewend voor de aankoop van eigen Surinaamse Staatsobligaties. Volgens
Bousaid is dat gedaan omdat de prijs van de obligaties op de internationale
kapitaalmarkt daalde. In vaktermen heet dat een baisse. Suriname heeft de
obligaties tegen een lagere prijs gekocht met de bedoeling deze wanneer de
beurs weer aantrekt, tegen een hogere prijs te verkopen. Dat is speculeren a la
hausse. Door obligaties ten tijde van een baisse te kopen en kunstmatig vraag
naar die obligaties op te drijven zodat de prijs weer gaat stijgen, kwestie van
vraag en aanbod, is het creëren van een hausse.
Die
manoeuvre is volgens de regels van de Amerikaanse SEC (Securities and Exchange
Commission) strafbaar en overtreding wordt vervolgd. De missie
van de SEC is, in kort bestek, om beleggers te beschermen, eerlijke,
geordende en efficiënte markten te handhaven en kapitaalvorming te
vergemakkelijken.
Naarmate de
effectenbeurzen van het land zich ontwikkelen tot mondiale for-profit
concurrenten, is er een nog grotere behoefte aan degelijke marktregulering. De wereld
van beleggen is fascinerend en complex en kan zeer vruchtbaar zijn. Maar
in tegenstelling tot de bankwereld, waar deposito's worden gegarandeerd door de
federale overheid, kunnen aandelen, obligaties en andere effecten waarde
verliezen. Er zijn geen garanties. Daarom is beleggen geen
kijksport. Veruit de beste manier voor beleggers om het geld dat ze op de
effectenmarkten stoppen te beschermen, is door onderzoek te doen en vragen te
stellen.
De wetten en
regels die gelden voor de effectensector in de Verenigde Staten zijn gebaseerd
op een eenvoudig en duidelijk concept: alle beleggers, of het nu grote
instellingen of particulieren zijn, moeten toegang hebben tot bepaalde
basisfeiten over een belegging voordat ze deze kopen, en zolang ze het vasthouden. Om dit te bereiken, vereist de SEC dat openbare bedrijven
betekenisvolle financiële en andere informatie aan het publiek
bekendmaken. Dit biedt een gemeenschappelijke pool van kennis voor alle
beleggers om zelf te beoordelen of ze een bepaald effect kopen, verkopen of
bezitten. Alleen door de gestage stroom van tijdige, uitgebreide en
nauwkeurige informatie kunnen mensen goede investeringsbeslissingen nemen.
Het opkopen
van de eigen obligaties en de rationale daarachter roept herinneringen op aan
een min of meer soortgelijke actie van het enfant
terrible van de financiële wereld van midden jaren 1960, Benard (Bernie)
Cornfeld.
Een duik in de geschiedenis
In 1955 werd
door de financier Bernard Cornfeld het beleggingsfonds Investors
Overseas Service (I.O.S.) buiten de Verenigde Staten opgericht met fondsen
in Canada. Het hoofdkantoor van het bedrijf was
in Genève, Zwitserland. In de jaren zestig had het bedrijf
25.000 mensen in dienst die 18 verschillende beleggingsfondsen met kleine
investeerders van deur tot deur in heel Europa verkochten, voornamelijk
in Duitsland. Het bedrijf richtte zich voornamelijk op
Amerikaanse expatriates en Amerikaanse militairen die wilden
voorkomen dat ze inkomstenbelasting moesten betalen. Het aanbod van
beleggingsfondsen door het bedrijf werd door oprichter Cornfeld 'people's
capitalism' genoemd.
In het
volgende decennium haalde het bedrijf $ 2,5 miljard op, deels dankzij zijn
'Fund of Funds', wat investeringen in aandelen van andere IOS-aanbiedingen
betekende. Het aanbod was erg populair in de bullmarkt, maar toen zakte de
markt en moesten de
gegarandeerde dividenden rechtstreeks uit de hoofdstad worden betaald - in
feite, waardoor het een piramidesysteem werd. IOS werd gedwongen om
een beursgang te doen om zijn kosten te dekken.
De
volgende bearmarkt zorgde ervoor dat veel beleggers hun geld
verzilverden toen de aandelenwaarde daalde. Bearmarkt is een periode waarin
aandelenkoersen langdurig in een dalend patroon zitten en er wijdverbreid
pessimisme heerst. Dit kan voorkomen als de economie in
een recessie zit, of daar op lijkt af te stevenen. Door een slechte
economische situatie dalen de verwachte bedrijfswinsten. Een bearmarkt kan
gepaard gaan met verschijnselen als een hoge werkloosheid. Het tegenovergestelde
is een bullmarkt.
De
aandelenwaarde daalde van $ 18 naar $ 12 in het voorjaar van 1970. Cornfeld
vormde een investeringspool met enkele andere beleggers, maar deze verloren
toen de aandelenwaarde daalde naar $ 2. Zelfs IOS-medewerkers en
portefeuillebeheerders hebben toen hun aandelen verkocht. Cornfeld kocht de
door de baisse in waarde gedaalde
aandelen op en probeerde met een kunstmatige gecreëerde hausse de vraag naar die aandelen en daarmee de prijs op te
drijven. De bedoeling
was duidelijk: het verschil tussen aankoopprijs en verkoopprijs moest een
flinke winst opleveren, waardoor het bedrijf van een faillissement kon worden
gered. Hij had echter pech. Hij liep tegen de lamp door ingrijpen van
toenmalige Security Exchange Council die de beurs in New York controleerde, en
ging 11 maanden achter de tralies in Zwitserland.
De moraal achter dit verhaal
Moraal is
het resultaat van de ethiek; zien wat iemand wel of niet doet; zegt of kijkt.
Geheel van waarden en normen bij een persoon, groep of in de samenleving. De moraal is
dan het motief van een verhaal, de achterliggende gedachte of
aanleiding.
George Orie
Bronnen:
nl.wikipedia.org › wiki › Investors,