De klimaattop in Madrid, Spanje was de langste tot nog toe. Toch zijn de resultaten teleurstellend. (Foto: Reuters)
De langste
klimaatbesprekingen van de Verenigde Naties zijn eindelijk in Madrid beëindigd
met een compromisakkoord. Uitgeputte afgevaardigden bereikten overeenstemming
over de kernvraag om de wereldwijde respons op het terugdringen van koolstof te
vergroten. Alle landen zullen nieuwe klimaatbeloften op tafel moeten leggen
tegen de tijd van de volgende grote conferentie volgend jaar in Glasgow.
Geschillen
over andere vragen - inclusief koolstofmarkten - werden uitgesteld tot de
volgende bijeenkomst. Na twee extra dagen en nachten van onderhandelingen
kwamen de afgevaardigden eindelijk een deal overeen die nieuwe, verbeterde
plannen voor CO2-reductie op tafel zal leggen tegen de tijd van de
Glasgow-conferentie volgend jaar.
Alle
partijen zullen de kloof moeten dichten tussen wat volgens de wetenschap
noodzakelijk is om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen, en de huidige
stand van zaken waardoor de wereld in de jaren 2030 voorbij deze drempel zou
komen.
Ondersteund
door de Europese Unie en kleine eilandstaten werd de drang naar hogere ambitie
tegengewerkt door een reeks landen, waaronder de VS, Brazilië, India en China.
Er werd echter een compromis gesloten waarbij de rijkere landen moesten
aantonen dat zij hun beloften over klimaatverandering in de jaren vóór 2020
hebben waargemaakt.
Reactie
VN-secretaris-generaal
Antonio Guterres is teleurgesteld over het resultaat. "De internationale
gemeenschap verloor een belangrijke kans om meer ambitie te tonen met
betrekking tot mitigatie, aanpassing en financiering om de klimaatcrisis aan te
pakken," werd hij geciteerd door persbureau AFP. 'Ik heb nog nooit zo'n
gebrek aan voeling gezien'.
Ondertussen
beschreef Laurence Tubiana van de European
Climate Foundation en een architect van de overeenkomst van Parijs het
resultaat als "echt een allegaartje en een verre schreeuw van wat de
wetenschap ons vertelt dat nodig is."
"Grote
spelers die met resultaten moesten komen in Madrid voldeden niet aan de
verwachtingen, maar dankzij een progressieve alliantie van kleine eilandstaten,
Europese, Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse landen, hebben we de best mogelijke
resultaten behaald, tegen de wil van grote vervuilers in."
Beslissingen
over andere kwesties, waaronder de netelige kwestie van de koolstofmarkten,
zijn uitgesteld tot Glasgow. Campagnevoerders hebben dit aspect van de deal
verwelkomd. "Gelukkig zijn de zwakke regels voor een marktgebaseerd
mechanisme, gepromoot door Brazilië en Australië, dat de inspanningen om de
uitstoot te verminderen zou hebben ondermijnd, opgeschort en kan het gevecht
daarop volgend jaar doorgaan op COP26 in Glasgow," zei Mohamed Adow met de
groep Power Shift Africa.
Velen van de
aanwezigen waren niet tevreden met het totale pakket en vonden dat dit niet de
urgentie van de wetenschap weerspiegelde. De waarnemend minister van Spanje
voor de ecologische transitie, Teresa Ribera, zei dat het mandaat duidelijk
was. "Landen moeten ambitieuzere NDC's (nationaal vastgestelde bijdragen)
in 2020 presenteren dan wat we vandaag hebben, omdat het belangrijk is om de
wetenschap en de eisen van mensen aan te pakken, en onszelf te verplichten meer
en sneller te doen."
Onderhandelaars
zullen echter tevreden zijn dat ze het proces levend hebben gehouden na deze
moeilijke en complexe gesprekken in Madrid.
Bewijs opwarming aarde
De wereld is
nu volgens de World Meteorological Organization (WMO) bijna een graad Celsius
warmer dan voorheen. De 20 warmste jaren ooit waren in de afgelopen 22 jaar,
waarbij de jaren 2015-2018 de top vier vormen.
De WMO zegt
dat als de huidige opwarmingstrend aanhoudt, de temperaturen tegen het einde
van deze eeuw met 3tot 5°C kunnen stijgen. Een drempel van 2°C werd lang
beschouwd als de toegangspoort tot gevaarlijke opwarming. Meer recent hebben
wetenschappers en beleidsmakers betoogd dat het houden van de temperatuur tot
boven 1,5°C een veiliger limiet is voor de wereld.
Maar een
IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change)-rapport in 2018 suggereerde dat het behalen van de 1,5°C-doelstelling
"snelle, ingrijpende en ongekende veranderingen in alle aspecten van de
samenleving zou vereisen". Er zijn verschillende niveaus van onzekerheid
over de omvang van mogelijke effecten.
Maar de
veranderingen kunnen zoetwatertekorten veroorzaken, grote veranderingen
teweegbrengen in ons vermogen om voedsel te produceren en het aantal
sterfgevallen als gevolg van overstromingen, stormen, hittegolven en droogtes
verhogen.
Zelfs als we
de uitstoot van broeikasgassen nu drastisch verminderen, zeggen wetenschappers
dat de effecten zullen voortduren omdat delen van het klimaatsysteem, met name
grote water- en ijslichamen, honderden jaren nodig kunnen hebben om te reageren
op temperatuursveranderingen. Het duurt ook tientallen jaren voordat
broeikasgassen uit de atmosfeer worden verwijderd.