De minister van Binnenlandse Zaken, Mike Noersalim, heeft de aftrap gedaan voor de verkiezingen van mei 2020.  Door de politieke verwikkelingen rond de marathonzitting in het parlement over de aanname van de machtigingswet ter beëindiging van de Brokopondo Overeenkomst, zou het veel mensen kunnen zijn ontgaan dat de minister het startsein gegeven heeft tot de landelijke voorlopige ter inzagelegging van de kiezerslijsten. Helaas zijn de kiesgerechtigden in ons land zich onvoldoende bewust van het belang om zo vroeg mogelijk de persoonsgegevens te controleren. Ik denk in dit verband vooral aan de first-time voters, vaak jongeren die voor het eerst mogen stemmen. 

Enerzijds zien wij politici aangeven hoeveel zetels ze zullen “vangen”. Maar als veel van jouw mensen niet – kunnen – stemmen dan zal dat het geprognosticeerd aantal zetels sterk negatief beïnvloeden. Anderzijds zie en hoor je politici steeds afgeven op andere politici. Dit kan negativisten trekken naar de stembus, maar ik betwijfel of deze manier van campagnevoeren personen, die waarde en normen hoog in hun vaandel dragen, zal motiveren naar de stembus te gaan of überhaupt aan politiek te doen. Met name kan het over en weer schelden jongen mensen, die hoopvol naar de toekomst willen kijken voor een dilemma plaatsen. 

Speculaties over eventuele fraude bij de verkiezingen zijn niet nieuw, maar de wijze waarop dit heden ten dage wordt gepresenteerd, lijkt mij overtrokken. Het kan ook een boemerangeffect hebben.  Wat men ook zeggen zal ik persisteer dat het kiesstelsel van Suriname gekwalificeerd mag worden als betrouwbaar en fraudebestendig. Tot deze slotsom kom ik vanwege de volgende Controlemechanismen:
Kiezerslijsten uit een permanent bijgewerkt kiesregister 
Wettelijke termijnen voor ter inzagelegging
De kiesgerechtigde moet voorkomen op de kiezerslijst
Deze moet ook in het bezit zijn van een ID kaart (met foto en handtekening erop)
Ook moet de kiesgerechtigde in het bezit zijn van een oproepingskaart
Daarnaast is er een Onafhankelijk Kiesbureau dat middels controleurs en hoofdcontroleurs de nodige controle houdt; Internationale waarnemers verwelkomen wij ook vaak tijdens de verkiezingen.

Tot een belangrijk controlemechanisme mag ook gerekend worden het feit dat een kiesbureau bestaat uit personen uit verschillende politieke partijen en/of personen die als niet partijgebonden beschouwd kunnen worden.
Er hoeft geen reden te zijn voor paniek, maar ik heb begrip voor mensen die steeds weer hun zorg uiten. Per slot van rekening kan de best beveiligde woning door meesterdieven gekraakt worden. Maar ook ben ik bekend met de uitspraak dat democratie permanente waakzaamheid vereist.

Ondanks de controlemechanismen worden wij met de regelmaat van de klok bestookt met al dan niet vermeende complottheorieën. Eerst werd de noodzaak en het tijdstip van de introductie van de nieuwe e-ID-kaart sterk in twijfel getrokken. Daarna kwam de vraag over het mogelijk kunnen vervalsen van deze kaart nadat - zoals wordt beweerd – gebleken was dat de kwaliteit van de kaart niet best was. Uiteraard is elke partij vrij in de vorm waarin men haar campagne wil voeren. De partij kan ervoor kiezen om steeds aan te geven wat voor frauduleuze zaken – al dan niet vermeend – door de tegenpartij wordt bekokstoofd.
Maar het lijkt mij beter dat partijen kiesgerechtigden die als geestverwanten of potentiële geestverwanten kunnen worden aangemerkt aan te moedigen om zo veel mogelijk na te gaan of hun naam niet alleen op de kiezerslijsten staan, maar of die gegevens ook kloppen.

Het verzenden van dubieuze WhatsApp’s, die balanceren op de grens van overdrijving en leugen zal een belangrijke bezigheid blijven van mensen die denken daarmee de politiek stellingname van de kiesgerechtigden te beïnvloeden. Het lijkt mij echter zinvol de CBB-app Voorlopige Ter Inzage Legging (VTIL) naar zoveel mogelijk geestverwanten te zenden. Binnen één minuut kom je te weten of je persoonsgegevens al dan niet juist op de kiezerslijst zijn vermeld. 
Maar daarnaast heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken op verschillende locaties burgerinformatiecentra ingericht voor alle stemgerechtigden.

Wij kunnen doorgaan met aan te geven wat niet deugd in Suriname en met name in de politiek; beter is het de juiste voorbereidingen te treffen om in mei 2020 uw stem te kunnen uitbrengen. Een vertaald Chinees spreekwoord leert ons: Het is beter één kaars aan te steken dan te klagen over duisternis.

Hans Breeveld