Het einde van 2024 nadert, en in het eerste kwartaal van 2025 wordt het IMF-programma afgerond. Als betrokken Surinaamse burger reflecteer ik op de samenwerking met het IMF: de economische uitdagingen, de behaalde resultaten en de kansen voor een duurzame en welvarende toekomst voor Suriname.

Hoe zijn wij bij het IMF beland?
Aan het einde van 2020/2021 bevond de Surinaamse economie zich in een uiterst precaire situatie, gekenmerkt door de volgende uitdagingen:
• Diepe economische krimp: Een ernstige terugval in economische groei, met een daling van -16% in 2020, gevolgd door een verdere krimp van -2,4% in 2021.
• Een extreem hoog begrotingstekort: Het overheidstekort bedroeg maar liefst 13,2% van het bruto binnenlands product (bbp), terwijl de internationale norm maximaal 3% is.
• Buitenlandse betalingsachterstanden: Er was een achterstand van USD 270 miljoen op internationale betalingen. Dit bracht Suriname technisch in een staat van faillissement, waardoor het land niet meer op internationale markten kon opereren.
• Binnenlandse betalingsachterstanden: Onbetaalde verplichtingen aan binnenlandse crediteuren liepen op tot SRD 3,4 miljard.
• Extreme wisselkoersdiscrepanties: De wisselkoers op de parallelle markt lag meer dan 100% hoger dan de officiële koers van SRD 7,53 per USD. De Centrale Bank kon de officiële koers niet langer verdedigen.
• Centrale bankcrisis: De situatie werd verder verergerd door een schandaal rondom de kasreserves van commerciële banken.

De betalingsbalanscrisis, de begrotingscrisis, de schuldencrisis en de centrale bankcrisis leidden samen tot een volledige ontwrichting van de nationale economie. Het was duidelijk dat een ingrijpende koerswijziging essentieel was om macro-economische stabiliteit te herstellen. Zonder externe ondersteuning zou Suriname niet in staat zijn geweest deze diepgaande economische crisis op eigen kracht te doorbreken.

De samenwerking met het IMF bood een cruciale uitweg om oude patronen te doorbreken en een solide basis te leggen voor economisch herstel.

Wat zijn de resultaten van het IMF-programma tot nu toe?
• Uitvoering van het programma: Van de 20 voorgestelde pagina’s met hervormingsmaatregelen zijn vrijwel alle punten uitgevoerd. Dit toont de toewijding van Suriname aan het implementeren van de noodzakelijke veranderingen.
• Koerswijziging: Het IMF-programma brak met achterhaalde patronen en introduceerde noodzakelijke hervormingen in het fiscale en monetaire beleid.

Ondanks uitdagingen werden belangrijke stappen gezet, waaronder fiscale hervormingen en modernisering van het monetaire beleid. Deze aanpak legde de basis voor stabiliteit en toekomstbestendige groei. Suriname heeft nu een fundament voor duurzame economische ontwikkeling en een veerkrachtige toekomst.
• Resultaten:
o Sinds 2022 bevindt de economie zich op een gezond groeipad.
o De internationale kredietwaardigheid van Suriname is hersteld, zoals bevestigd door de rating van Moody’s.
o De overheidsfinanciën zijn aanzienlijk gesaneerd, met een tekort dat is teruggebracht tot een aanvaardbaar niveau.
o Het monetaire beleid is gemoderniseerd, in lijn met internationale best practices.

Wat zijn de vooruitzichten voor de toekomst?
De volgende pijlers vormen de kern van een duurzame economische toekomst voor Suriname:
- Macro-economische stabiliteit
Het versterken en waarborgen van macro-economische stabiliteit blijft een topprioriteit. Hoewel de huidige situatie nog steeds fragiel is, vereist dit voortdurende monitoring en aanpassing om stabiliteit te handhaven en verdere economische ontwrichting te voorkomen.
- Rol van de private sector
Het stimuleren van een sterke en veerkrachtige private sector, die fungeert als motor voor innovatie, werkgelegenheid en economische diversificatie, is van cruciaal belang en vormt een essentiële pijler voor duurzame groei.
- Weldoordacht ontwikkelingsbeleid
De kern van het beleid richt zich op het ontwikkelen en uitvoeren van een breed gedragen strategisch ontwikkelingsplan met de volgende pijlers:
• Duurzame economische groei: Investeren in langetermijngroei met aandacht voor milieu, sociale rechtvaardigheid en inclusie. Dit omvat ondersteuning van sectoren die bijdragen aan een duurzame toekomst.
• Versterking van koopkracht: Verbeteren van arbeidsproductiviteit en verhogen van inkomens door te investeren in onderwijs, training en technologische innovatie, met als doel de koopkracht te herstellen en te versterken.
• Economische diversificatie: Bevorderen van export en verminderen van afhankelijkheid van een beperkt aantal sectoren, zoals olie en goud, om de economie weerbaarder te maken tegen mondiale marktfluctuaties.
• Verbetering van leefomstandigheden: Investeren in huisvesting, infrastructuur, onderwijs en zorg om de levenskwaliteit te verhogen, sociale cohesie te bevorderen en economische groei te ondersteunen.
- Voorbereiding op de olie-inkomsten
Een gedegen voorbereiding op de ontwikkeling van offshore oliebronnen is noodzakelijk. De opbrengsten uit deze nieuwe inkomstenstromen moeten zorgvuldig beheerd worden om bij te dragen aan een breder, duurzaam economisch herstel. Dit omvat het opzetten van fondsen voor toekomstige generaties en het waarborgen dat olie-inkomsten niet leiden tot economische instabiliteit of corruptie.

Conclusie
Surinames toekomst vereist verdere strategische hervormingen gericht op duurzame groei, economische diversificatie en herstel van koopkracht.

Macro-economische stabiliteit blijft essentieel, met de focus op verantwoord beheer van natuurlijke hulpbronnen, exportstimulering en minder afhankelijkheid van enkele sectoren. Investeringen in infrastructuur, onderwijs en sociale voorzieningen zijn cruciaal om de levenskwaliteit te verbeteren en een inclusieve, welvarende samenleving te bevorderen.

H. Dorinnie