Een werker gebruikt een vernevelingsmachine om een ​​huis te begassen, als onderdeel van een volksgezondheidscampagne tegen de verspreiding van het door muggen overgebrachte virus dat chikungunya veroorzaakt, in Havana, Cuba. (Foto: Reuters)
Cuba wordt geconfronteerd met een golf van door muggen overgebrachte ziekten. De belangrijkste epidemioloog van het land waarschuwt dat bijna een derde van de bevolking is getroffen en dat ook veel werknemers ziek zijn geworden.

Donderdag voerden bestrijders met vernevelingsmachines inspecties uit in steegjes en drukke gebouwen in delen van Havana, een van de zwaarst getroffen gebieden. De autoriteiten melden dat vooral virussen als dengue en chikungunya zich snel verspreiden.

Francisco Duran, nationaal directeur epidemiologie bij het Cubaanse ministerie van Volksgezondheid, beschreef de situatie als "acuut". "We werken er hard aan, net als met Covid-19," aldus Duran, verwijzend naar lopende onderzoeksprojecten om medicijnen en vaccins te ontwikkelen die de gevolgen van de virussen kunnen beperken.

Dengue komt al lange tijd in Cuba voor, maar de uitbraak is verergerd door een aanhoudende economische crisis. Daardoor is de overheid minder goed in staat om te ontsmetten, afval op te ruimen en lekkende leidingen te repareren.

Het chikungunyavirus, ooit zeldzaam in Cuba, verspreidt zich de afgelopen maanden snel. Het virus veroorzaakt ernstige hoofdpijn, huiduitslag en gewrichtspijn die maanden kunnen aanhouden en tot langdurige invaliditeit kan leiden. Chikungunya wordt voornamelijk overgedragen door de Aedes-mug, die ook dengue en zika verspreidt, en kent geen specifieke behandeling.

De Cubaanse gezondheidsautoriteiten voeren twee klinische onderzoeken uit om de effectiviteit te testen van Jusviza, een injecteerbaar medicijn tegen hyperinflammatie, voor de behandeling van chikungunya. Daarnaast wordt rectale ozontherapie onderzocht als mogelijke behandeling voor gewrichtspijn na de acute fase van de ziekte. Hierbij wordt ozongas via het rectum toegediend.

Volgens het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding zijn er wereldwijd in 2025 al bijna 340.000 chikungunya-besmettingen geregistreerd, met 145 doden in minstens 16 landen. In juli deed de Wereldgezondheidsorganisatie een dringende oproep tot actie om een nieuwe epidemie te voorkomen.

Het Cubaanse zorgstelsel, ooit een van de beste in Latijns-Amerika, heeft zwaar geleden onder een decennialang economisch embargo van de Verenigde Staten. Dit embargo is bedoeld om de communistische regering in Havana onder druk te zetten tot politieke en economische hervormingen.

De inwoners van het land lijden regelmatig onder ernstige tekorten aan voedsel, brandstof en medicijnen. Vooral de armste bevolking kan vaak geen insectenwerende middelen kopen. Het probleem wordt verergerd door frequente stroomuitval, waardoor mensen hun ramen en deuren openzetten om de hitte te verdrijven, wat muggen aantrekt en de verspreiding van ziekten bevordert.

"Het embargo is een beleid van collectieve bestraffing," zei de Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken Bruno Rodriguez eind oktober tijdens een toespraak in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Daar werd voor de 33e keer op rij met overweldigende meerderheid opgeroepen tot een einde aan de sancties van Washington.

"Het schendt op flagrante, massale en systematische wijze de mensenrechten van Cubanen. Het maakt geen onderscheid tussen sociale sectoren of economische actoren," aldus Rodriguez.