Elk jaar wordt in de maand oktober in Suriname extra stilgestaan bij de geestelijke gezondheid en de zorg daarvoor. Ondanks de diversiteit aan bevolkingsgroepen, culturen en geloofsovertuigingen wordt er onvoldoende tot niet stilgestaan bij deze aspecten die van invloed zijn op de geestelijke gezondheid van de Surinaamse samenleving.

De Stichting Alternatieve Geneeswijze Grantangi Kondremama (SAGK) verzet zich al vanaf haar oprichting in 2017 tegen het niet erkennen door de Surinaamse gezondheidszorgautoriteiten van de belangrijke rol die de Surinaamse traditionele en natuurgeneeswijzen vervullen in de Surinaamse gezondheidszorg. SAGK benadrukt dat ook in de geestelijke gezondheidszorg de Surinaamse traditionele en natuurgeneeswijzen een zeer belangrijke, niet te miskennen rol vervullen.

Om de structurele miskenning van de Surinaamse traditionele en natuurgeneeswijzen door de gezondheidszorgautoriteiten tegen te gaan, heeft SAGK zich vanaf haar oprichting ingezet voor de wettelijke erkenning en regulering van die geneeswijzen. In dat kader heeft SAGK in 2020 proactief een conceptkaderwet complementaire en alternatieve geneeswijzen ingediend bij het ministerie van Volksgezondheid en De Nationale Assemblée.

Ondanks de vele toezeggingen dat de aangeboden conceptwet in behandeling genomen zou worden, is gebleken dat ook in het huis van het Volk – onze Nationale Assemblée – de miskenning van de Surinaamse traditionele en natuurgeneeswijzen zich voortzet.

SAGK benadrukt dat de Wereldgezondheidsorganisatie al heeft erkend dat de traditionele, complementaire en alternatieve geneeskunde een geneeskundige zorg is die veel positieve eigenschappen heeft. Voorts dat deze geneeskunde en haar therapeuten een belangrijke rol spelen bij de behandeling van chronische ziekten en het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen die lijden aan een lichte ziekte of aan bepaalde ongeneeslijke ziekten.

Ook de Wereldhandelsorganisatie (WTO) heeft erkend dat de traditionele geneeskunde een zeer ruime traditie van gebruik kent, die al lang bestond vóór het intreden van de klinisch georiënteerde geneeskunde. Daarnaast heeft de traditionele geneeskunde een sterke verbondenheid met cultuur. Deze omstandigheden kunnen als bewijs dienen voor de veiligheid en werkzaamheid ervan en kunnen ertoe leiden dat traditionele geneeskunde door sommige populaties gemakkelijker wordt geaccepteerd.

Volgens de WTO hebben de verschillende traditionele geneeskundesystemen in het algemeen overeenstemmende kernwaarden. Traditionele geneeskundige praktijken worden meestal gekenmerkt door een holistische en sterk geïndividualiseerde benadering van behandeling, met de nadruk op het maximaliseren van het inherente genezende vermogen van het lichaam, waarbij patiënten worden betrokken als actieve deelnemers aan hun eigen zorg, het aanpakken van fysieke, mentale en spirituele attributen van een ziekte, en met een sterke nadruk op preventie en welzijn.

SAGK benadrukt dat de Surinaamse bevolkingsgroepen elk hun eigen traditionele wijzen van geestelijke zorg hebben die veelvuldig gepraktiseerd worden. Een voorbeeld van traditionele preventieve geestelijke zorg die bij alle bevolkingsgroepen en culturen van Suriname bekend is, is de bescherming van baby’s en jonge kinderen tegen negatieve invloeden van buiten, bekend als "ogri ai" of "het kwade oog".

Het feit dat Suriname al decennialang niet succesvol is in het omlaag brengen van de hoge zelfdodingscijfers, is het bewijs dat de geestelijke gezondheidszorg inclusiever moet worden gemaakt. Uitsluiting van de traditionele en natuurgeneeswijzen is niet langer acceptabel. Traditionele en natuurgeneeswijzen zullen ook onder de dekking van de zorgverzekeraars moeten worden gebracht om ze gemakkelijker toegankelijk te maken voor eenieder die daarvan gebruik wenst te maken.

SAGK roept de totale samenleving op, en in het bijzonder de gezondheidsautoriteiten en de volksvertegenwoordigers, om met de erkenning dat: (met de WTO in gedachten):'de benadering van behandeling bij traditionele en natuurgeneeswijzen holistisch en sterk geïndividualiseerd is, met de nadruk op het maximaliseren van het inherente genezende vermogen van het lichaam, waarbij patiënten worden betrokken als actieve deelnemers aan hun eigen zorg, het aanpakken van met name geestelijke en spirituele attributen van een ziekte, en het plaatsen van een sterke nadruk op preventie en welzijn' die plek en erkenning te geven aan de Surinaamse traditionele en natuurgeneeswijzen die zij verdienen binnen de geestelijke gezondheidszorg. Dat zal ongetwijfeld in het belang van een geestelijk gezondere Surinaamse samenleving zijn.

SAGK doet nogmaals een dringend beroep op De Nationale Assemblée om met de meeste spoed de conceptwet (Kaderwet complementaire en alternatieve geneeskunde) die door de stichting is ingediend in 2020, in behandeling te nemen. De Surinaamse samenleving kan en mag niet langer wachten op de erkenning door Suriname van de eigen cultuur en tradities, ook met het oog op de creatie een geestelijk gezonde en weerbare Surinaamse maatschappij.

Stichting Alternatieve Geneeswijze Grantangi Kondremama
Claudetta Toney, voorzitter
Victorine Pinas, secretaris