Mensen rijden met hun auto langs een drijvende generator die in werking is, in Havana, Cuba. (Foto: AP)
Cuba houdt alle niet-essentiële werkplekken en scholen gesloten tot en met zondag, terwijl het land worstelt met een verlammend elektriciteitstekort op het hele eiland en herstelt van een dodelijke orkaan. De Nationale Defensieraad van Cuba kondigde de langdurige sluitingen woensdag aan en zei dat alleen vitale diensten zoals ziekenhuizen open zullen blijven.

De energiebesparende maatregelen komen terwijl de overheid zich haast om de stroomvoorziening in het hele land te herstellen. Vrijdag stortte de grootste elektriciteitscentrale in en brandstof bereikte andere centrales niet, waardoor het hele elektriciteitsnet in elkaar klapte.

De crisis werd verergerd door de doortocht van orkaan Oscar afgelopen weekend, die rivieren overstroomde en elektriciteitskabels in het oosten van Cuba afbrak. De orkaan eiste minstens zeven levens, waaronder één kind.

Oorspronkelijk zei de overheid dat werkplekken en scholen donderdag weer zouden opengaan.

Dinsdag maakte Cuba bekend dat het netwerk weer online was en dat 70 procent van het land weer stroom had, hoewel veel gebieden buiten de hoofdstad Havana nog steeds zonder stroom zaten.

Het elektriciteitsnet had nog steeds een energietekort van 30 procent tijdens de spitsuren in de avond, meldden de staatsmedia woensdagochtend, verwijzend naar gegevens van het staatsbedrijf voor elektriciteit, Union Electrica (UNE).

President Miguel Diaz-Canel bezocht woensdag de zuidoostelijke stad San Antonio del Sur, die werd getroffen door een plotselinge overstroming veroorzaakt door de orkaan, en zei tegen de inwoners: "Jullie zijn niet alleen of verlaten."

De elektriciteit van Cuba wordt opgewekt door acht verouderde, op olie gestookte thermo-elektrische centrales, waarvan sommige kapot zijn of in onderhoud, zeven drijvende centrales die worden geleased van Turkse bedrijven die te maken hebben gehad met brandstoftekorten, en veel dieselgeneratoren.

"Lapwerk"
De grote thermo-elektrische centrales werden gebouwd in de jaren 70 en hebben een levensduur van 25 tot 30 jaar, aldus Jorge Pinon, een in Cuba geboren energie-expert aan de Universiteit van Texas in Austin. "Ze gaan de hele tijd kapot", vertelde hij aan Al Jazeera, waarbij hij ze vergeleek met de klassieke oude Amerikaanse auto's die een populaire toeristische attractie zijn in de hoofdstad Havana.

"Ze hebben een structureel probleem en ze moeten het hele systeem herkapitaliseren", voegde hij toe.

De afnemende energiebronnen van het land zijn een symptoom van de ergste economische crisis in decennia, die ook wordt gekenmerkt door torenhoge inflatie en tekorten aan medicijnen, voedsel en water.

"Doe de lichten aan"
Díaz-Canel is bezorgd over sociale onrust en sporadische straatprotesten en heeft gewaarschuwd dat zijn regering geen pogingen zal tolereren om "de openbare orde te verstoren".

In juli 2021 leidde stroomuitval tot een ongekende uitbarsting van publieke woede, waarbij duizenden Cubanen de straat op gingen en slogans scandeerden als "Vrijheid!" en "We hebben honger."

Tientallen mensen gingen afgelopen weekend in één wijk de straat op, sloegen op potten en pannen en riepen "Doe de lichten aan."

De Cubaanse regering en haar bondgenoten geven het 62 jaar oude handelsembargo van de Verenigde Staten op het eiland de schuld van de economische en energieproblemen, waaronder de sancties tegen olietankers die brandstof uit Venezuela leveren.

Karine Jean-Pierre, woordvoerder van het Witte Huis, zei maandag dat het "langdurige wanbeheer van het economische beleid en de hulpbronnen van de Cubaanse regering de ontberingen van de mensen in Cuba zeker heeft vergroot".