Het pad van orkaan Oscar.
De Cubaanse regering heeft gezegd dat de stroomvoorziening in grote delen van het land maandag hersteld zal zijn nu orkaan Oscar van categorie 1 vanuit het oosten nadert. Vrijdag viel de belangrijkste energiecentrale van het eiland uit en viel de stroomvoorziening voor 10 miljoen mensen uit. De stroomvoorziening werd zaterdag gedeeltelijk hersteld, voordat deze 's nachts weer instortte.

Minister van Energie en Mijnbouw Vicente de la O Levy vertelde verslaggevers zondag dat de stroomvoorziening voor de meesten maandagavond hersteld zou zijn, terwijl "de laatste klant mogelijk dinsdag weer bediend zal worden".

Met windsnelheden van 140 km/u zal Oscar naar verwachting zondagmiddag lokale tijd Cuba bereiken en kan het overstromingen en modderstromen veroorzaken in oostelijke gebieden, aldus het Amerikaanse National Hurricane Center.

De verwachting is dat het in de buurt van Guantanamo of Holguin zal toeslaan.

Voor veel mensen stellen het al een paar dagen zonder airconditioning of ventilator. Voedsel begint nu te rotten in koelkasten en sommige gezinnen moeten koken met brandhout. Veel huizen zitten zonder water omdat de watervoorziening afhankelijk is van elektrische pompen.

Het geduld raakt op, zoals velen op sociale media hebben laten blijken.

De situatie wordt steeds kritieker, met gesloten scholen en bedrijven en zorgen over het operationeel zijn van ziekenhuizen.

Er zijn zorgen dat een grote storm de krakende infrastructuur voor energiedistributie van Cuba zou beschadigen.

President Miguel Diaz-Canel zei zaterdag dat de autoriteiten in het oosten van het eiland "hard werken om de mensen en economische middelen te beschermen, gezien de naderende komst van orkaan Oscar".

De totale stroomuitval van vrijdag kwam nadat de elektriciteitscentrale Antonio Guiteras in Matanzas, de grootste op het eiland, rond 11:00 uur lokale tijd offline ging.

De president gaf het decennialange Amerikaanse embargo de schuld van het feit dat broodnodige voorraden en vervangende onderdelen Cuba niet bereikten.

De Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken Bruno Rodríguez herhaalde later de woorden van de president en plaatste op X dat "als het embargo wordt opgeheven, er geen stroomuitval meer zal zijn. Op deze manier zou de Amerikaanse regering het Cubaanse volk kunnen steunen... als ze dat zou willen".

Cuba is dit jaar ook getroffen door een daling van cruciale brandstofleveringen uit Venezuela.

Vrijdag kondigden Cubaanse functionarissen aan dat alle scholen en niet-essentiële activiteiten, waaronder nachtclubs, tot maandag gesloten zouden blijven.

Niet-essentiële werknemers werden dringend verzocht thuis te blijven om de elektriciteitsvoorziening veilig te stellen en niet-essentiële overheidsdiensten werden opgeschort.

"Dit is waanzin", vertelde Eloy Fon, een 80-jarige gepensioneerde die in het centrum van Havana woont, aan persbureau AFP. "Het toont de kwetsbaarheid van ons elektriciteitssysteem... We hebben geen reserves, er is niets om het land in stand te houden, we leven van dag tot dag."

Bárbara López (47), een digitale content creator, zei dat ze al "nauwelijks twee dagen had kunnen werken".

"Het is het ergste dat ik in 47 jaar heb gezien", zei ze. "Ze hebben het nu echt verknald... We hebben geen stroom of mobiele data."

AFP Een paar gebouwen in de stad met elektriciteit zijn te zien tijdens een landelijke stroomstoring veroorzaakt door een netstoring in Havana op 18 oktober 2024AFP
Een paar gebouwen in Havana hebben nog steeds elektriciteit

Premier Manuel Marrero sprak het publiek toe in een televisieboodschap op donderdag, waarbij hij de verslechterende infrastructuur, brandstoftekorten en stijgende vraag de schuld gaf van de stroomstoringen. "Het brandstoftekort is de grootste factor", zei hij.

Het hoofd van de National Electric Union (UNE) Alfredo López Valdés erkende ook dat het eiland te maken had met een uitdagende energiesituatie, met tekorten als voornaamste oorzaak.

Langdurige stroomuitval - met name zo'n wijdverbreide - is altijd een gespannen tijd in Cuba. Deels omdat het vermogen om de lichten aan te houden een potentieel probleem voor de openbare orde vormt voor de Cubaanse regering.

In juli 2021 gingen duizenden demonstranten de straat op in demonstraties die werden aangewakkerd door dagenlange stroomuitval in een groot deel van het land.

De Cubaanse regering is zich er steeds meer van bewust dat veel mensen op het eiland niet bang meer zijn om zich uit te spreken over de vele dagelijkse problemen waarmee ze worden geconfronteerd. Sommigen zijn zelfs bereid om de straat op te gaan en anti-regeringsleuzen te scanderen, als de omstandigheden dat rechtvaardigen.

In maart hielden honderden mensen in de op één na grootste stad van Cuba, Santiago, een zeldzaam openbaar protest tegen chronische stroomuitval en voedseltekorten.

Orkaan Oscar
Verwacht wordt dat orkaan Oscar later op zondag Guantanamo of Holguin in Cuba zal bereiken. Oscar bevindt zich momenteel ongeveer 185 km ten oosten-noordoosten van Guantanamo, Cuba, met maximale aanhoudende windsnelheden van 130 km/u,  aldus het Nationaal Hurricane Center (NHC) uit Miami.

Orkaan Oscar kwam eerder op de dag aan land op het eiland Great Inagua in de Bahama's.

NHC verwacht dat Oscar zal verzwakken nadat hij aan land is gekomen op de noordoostkust van Cuba, maar het zou nog steeds een tropische storm kunnen zijn wanneer hij maandagavond laat ten noorden van Cuba trekt en dinsdag over de centrale Bahama's trekt.

Volgens het NHC worden er tot en met dinsdag regenhoeveelheden van 13 tot 25 cm met geïsoleerde hoeveelheden van 38 cm verwacht in Oost-Cuba.

De regering van de Bahama's heeft de waarschuwing voor tropische stormen voor de Turks- en Caicoseilanden ingetrokken, aldus het NHC.

Er gelden nog steeds orkaanwaarschuwingen voor de zuidoostelijke Bahama's, de noordkust van de Cubaanse provincies Holguin, Guantanamo en Las Tunas, zo werd eraan toegevoegd.