Vandaag is het Wereld Geestelijke Gezondheidsdag. Je geeft dus een kijkje in je spreekkamer. Je kunt alleen in grote lijnen vertellen hoe het zit. Als psychiater heb je weinig nodig: een bloeddrukmeter, een weegschaal en labformulieren volstaan. Misschien ook een percussiehamer, maar meer om de geest dan het lichaam te bekloppen. Het belangrijkste instrument ben jij. Eerlijkheid, openheid, oprechtheid, betrouwbaarheid en empathie heb je nodig om de diepste innerlijke onrust en eigenaardigheden aan het licht te brengen. Een goede klik is het halve medicijn. Vandaag zie je tien patiënten.

De eerste is een sombere politieagent die het leven niet meer ziet zitten. Hij schaamt zich erg en is bang voor wat anderen van hem denken. In het begin is hij wat stroef en onwennig en kan hij niet goed uitleggen wat er aan de hand is. Maar geleidelijk groeit het vertrouwen en durft hij meer te delen. Hij wil verder werken aan zijn herstel. Je schat in dat het wel goed komt.

De tweede is een jurist met stemmingswisselingen tussen erg druk en erg somber. Een jaar geleden had ze een manische episode: ze sliep nauwelijks, voelde zich onoverwinnelijk, gaf veel geld uit, maakte met iedereen ruzie en vertoonde promiscue gedrag. Daarna werd ze zwaar depressief en suïcidaal. Na wat geworstel met haar mentale gezondheid is ze nu stabiel en weer aan het werk. Ze gebruikt lithium als stemmingsstabilisator. Je controleert haar nier- en schildklierfunctie.

De derde is een ambtenaar die altijd lacht als het verdrietig wordt. Dat lachen is, evenals haar alcoholmisbruik, een beschermingsmuur tegen pijnlijke gevoelens. Je ontdekt voorzichtig wat erachter zit en brengt haar bij haar ware gevoelens. Ze groeit uit tot een evenwichtiger persoon.

De vierde is een geneeskundestudent met stemmingswisselingen, dwangmatig gedrag en zelfbeschadiging. Met medicatie en therapie gericht op het hanteren van emoties is ze stabieler geworden. Maar ze heeft nog een lange weg te gaan om beter te begrijpen hoe ervaringen en trauma’s uit haar jeugd bijdragen aan haar emotionele ontregelingen.

De vijfde is een ondernemer die gelooft dat hij altijd gelijk heeft, en dat is zijn probleem. Hij maakt ruzie met iedereen, ook met jou. Maar hij komt trouw opdagen, kijkt af en toe in de spiegel en ontdekt voorzichtig dat hij ook ongelijk kan hebben. Met groeiend zelfinzicht vindt hij langzaam rust. Je duikt dieper in zijn achtergrond om te ontdekken hoe hij de wereld zo vijandig is gaan bekijken.

De zesde is een vrouw met meerdere diagnoses die veel in haar leven heeft meegemaakt, waaronder verwaarlozing, misbruik, familieconflicten en huiselijk geweld. Ze worstelt met emoties, woede-uitbarstingen, slaapproblemen, een laag zelfbeeld en moeite met het onderhouden van gezonde relaties. Ze heeft verschillende behandelingen voortijdig afgebroken. Nu heeft ze voor het eerst een stabiele en veilige therapeutische relatie opgebouwd met een psycholoog, maar die kan ze niet meer betalen.

De zevende is een man die in paniek uit het raam springt als hij door zijn vriendin wordt afgewezen. Hij voelt zich zijn hele leven afgewezen, is erg gevoelig voor afwijzing en vertrouwt niemand. Medicatie helpt niet echt, maar zijn scherpe geest wel. Hij kan steeds beter afstand nemen van zijn automatische negatieve gedachten.

De achtste is een alleenstaande vrouw die al jaren trouw naar haar afspraken komt. Ze kampt met een reeks vage lichamelijke en psychische klachten die terug te voeren zijn op traumatische ervaringen uit het verleden. Toch lijkt er altijd iets onuitgesproken te blijven. Totdat er na al die jaren plotseling een schokkend geheim boven water komt. Beroepsgeheim verbiedt je dit te delen.

De negende is een man met handen als kolenschoppen. Hij is bekend met episodes waarin hij zich de baas van de wereld voelt en erg agressief kan worden. Zolang hij zijn medicijnen slikt, is er niet veel om je zorgen over te maken. Strikt genomen ben je niet bang voor de man zelf, maar voor de stoornis.

Tot slot een student die opgelucht is als zijn klachten eindelijk een naam hebben (ADHD). Sindsdien is hij minder onzeker. De medicatie vermindert de chaos in zijn hoofd en verbetert zijn concentratie en schoolprestaties. Je controleert zijn pols en bloeddruk en geeft een herhaalrecept.

Disbalans ontstaat wanneer kwetsbaarheid en stress samenkomen. Kwetsbaarheid ontstaat door biologische factoren en omgevingsfactoren zoals trauma en negatieve ervaringen. Een verhoogd stressniveau ontstaat door financiële problemen, relatieproblemen, verlies van een dierbare, werk- of studieproblemen, geweld, enzovoort.

Je luistert naar verhalen en corrigeert onrealistische, onsamenhangende en negatieve gedachten. Kleine veranderingen in gedachten, gedrag of leefstijl kunnen grotere veranderingen teweegbrengen. Soms is medicatie de eerste keus om de hersenen chemisch te kalmeren. Armoede en gebrek aan huisvesting kun je niet ‘genezen’. Dat moet de staat oplossen.

In haar jaarrede zei president Simons: “Specifieke aandacht gaat naar de geestelijke gezondheid.”
Vraag: welk percentage van het BBP is dat?

D. Balraadjsing