Een drone-opname toont het Guatavita-lagunebosreservaat, gelegen in een paramo die de waterkringloop reguleert door regenval te absorberen en langzaam af te geven, in Guatavita, Colombia. (Foto: Reuters)
Plattelandsgemeenschappen in de Andes van Colombia en Ecuador vechten om kwetsbare hooggelegen wetlands te beschermen die de waterkringlopen van het gebied reguleren, aangezien beide landen te maken krijgen met strenge water- en energierantsoenering.

Colombia en Ecuador, die beide grotendeels afhankelijk zijn van waterkrachtcentrales voor energie, zijn getroffen door een sterk El Niño-weerpatroon dat droogte heeft veroorzaakt, die volgens wetenschappers nog verder is verergerd door klimaatverandering en schadelijke menselijke activiteit.

Activisten in de twee landen, bijgestaan ​​door internationale belangenbehartigingsgroepen zoals Conservation International, hebben gewerkt aan de bescherming van de hooggelegen wetlands - paramos - aan het besparen van water, met name door inspanningen om inheemse planten te herstellen.

De meeste paramos ter wereld, die de waterkringloop reguleren door regen te absorberen en langzaam af te geven, zijn te vinden in de Andes in Colombia, Ecuador en Peru.

"Ontbossing in het Amazonegebied, gecombineerd met variaties die worden veroorzaakt door klimaatverandering en de degradatie van de bodem, is wat de waterdynamiek heeft veranderd," zei Patricia Bejarano, directeur van het programma voor duurzame hooggebergtelandschappen dat wordt gerund door de Colombiaanse afdeling van Conservation International.

De crisis komt terwijl Colombia zich voorbereidt om eind oktober de conferentie van de Verenigde Naties over biodiversiteit in de stad Cali te organiseren.

De paramos illustreren hoe het beschermen van de natuur van vitaal belang is om klimaatverandering te bestrijden, evenals het beschermen van water en het veiligstellen van de toekomst van de landbouw.

Droogte heeft geleid tot roterende waterrantsoenering in Bogota, de hoofdstad van Colombia met bijna 10 miljoen inwoners, terwijl het energienet van Ecuador tot het uiterste is gedreven, wat leidde tot stroomuitval om water in dammen te besparen.

Colombia heeft de export van elektriciteit naar zijn buurland opgeschort om zijn eigen energiereserves te versterken.

Dertien leden van El Tablon, een plattelandsgemeenschap aan de rand van Quito, werken in een kwekerij in Paluguillo paramo om papierbomen te kweken, een soort polylepis, die vervolgens opnieuw worden geplant.

"Het zijn planten die inheems zijn in de paramo en die ons helpen water te besparen," zei Diana Sopalo (29) die al vier jaar werkt in de Fund for Protecting Water (FONAG) kwekerij, opgericht door de internationale belangenbehartigingsgroep Nature Conservancy.

Waterfabriek
Papierbomen zijn met hun grote oppervlak geweldig voor het opvangen en opslaan van water, zei Sopalo, eraan toevoegend dat de soort tijdens het droge seizoen langzaam water aan de aarde begint af te geven, waar het weer deelneemt aan de waterkringloop.

De kwekerij, geleid door vrouwen, heeft 40.000 bomen geplant en kweekt er nog eens 100.000. "Het is een waterfabriek," zei Sopalo.

Quito is afhankelijk van water uit de paramo's, zei Paola Fuentes van FONAG, een specialist in wateranalyse. "Het water komt uit dit gebied en het behoud van deze paramos, deze wetlands, is essentieel voor de lage gebieden in de stad," zei Fuentes.

Ongeveer 26 rangers werken aan het beschermen en monitoren van de regio voor FONAG.

"Als de paramos niet beheerd zouden worden, zouden we gewoon veel minder water hebben dan we nu hebben," zei Galo Medina, Ecuador-leider voor The Nature Conservancy.

In Guatavita in Colombia ontwikkelen lokale activisten en regionale autoriteiten plannen voor Vista Hermosa de Monquentiva, een beschermd gebied binnen de Chingaza paramo, inclusief het uitbreiden van de grenzen.

Het beschermen van het park en zijn soorten -- waaronder planten zoals frailejones, of espeletia, beroemd om hun vermogen om water te besparen -- is van vitaal belang om drinkwater en waterkrachtcentrales vol te houden, zei Doris Ramos (52) die zich bezighoudt met milieuvraagstukken voor het kantoor van de burgemeester van Guatavita.

Het park, ooit gebruikt voor veeteelt, is sinds 2018 een beschermd gebied en kostbare frailejones en andere soorten zijn langzaam gegroeid op het land.
"Terwijl we dit ecosysteem herstellen, brengt het een groot potentieel voor water, flora en fauna. Het is ook kwetsbaar voor alle gevolgen van klimaatverandering," zei ze.