In Suriname is 9 augustus een dag vol betekenis. Zowel de Dag der Inheemsen als de Javaanse immigratie worden vandaag gevierd en herdacht. Door een toevallige speling van het lot vallen deze twee hoogtijdagen samen. De Dag der Inheemsen is ingesteld door de Verenigde Naties en een nationale vrije dag in Suriname, die we vieren als ‘Ingi Dei’. Hiermee betuigen wij eerbetoon aan de oorspronkelijke bewoners.

De herdenking van de Javaanse immigratie, die 134 jaar geleden begon, is geen officiële vrije dag. Het is de Javaanse gemeenschap van harte gegund dat zij door deze toevallige samenloop toch haar immigratie altijd op een vrije dag mag herdenken. Bovendien alle Surinamers zijn vrij!

Erkenning en respect
Dit jaar markeert ook een bijzonder moment: het is namelijk 30 jaar geleden dat de Dag der Inheemsen door de VN in het leven werd geroepen. Om respect en erkenning te geven aan de inheemse bevolking en hun cultuur en tradities. In de praktijk echter is de situatie verre van erkenning en respect. Ondanks de symbolische waarde van deze dag blijft Suriname het enige land in het Amazonegebied dat nog steeds niet de grondenrechten van zijn inheemse bevolking heeft erkend. Dit gebrek aan wettelijke bescherming heeft ernstige gevolgen.

Terwijl de inheemse gemeenschappen vechten voor hun overleving, worden hun traditionele leefgebieden bedreigd door commerciële exploitatie. Gronden worden zonder hun instemming en toestemming verkocht aan derden, vaak voor goudwinning. Daarbij hebben illegale praktijken en het overmatige gebruik van kwik vernietigende gevolgen voor het milieu en de gezondheid van de lokale bewoners. Een dag die is bedoeld om de rechten en het welzijn van de inheemse bevolking te bevorderen, wordt gevierd in een land dat diezelfde rechten nog steeds niet volledig erkent. Deze tegenstrijdigheid is schrijnend en hypocriet.

Geen volledige toegang
Geen volledige erkenning van de grondenrechten betekent ook geen volledige toegang tot deze rechten. De achtergestelde sociale en economische positie van de inheemse gemeenschappen onderstrepen de overtuigde partijvisie van de PRO: de toegang tot recht is de basis voor ontwikkeling. Ook het recht op onderwijs en goede gezondheidszorg is voor inheemse gemeenschappen moeilijk of nauwelijks toegankelijk.

Het is mooi dat wij op 9 augustus stilstaan bij de rijke geschiedenis van zowel de inheemse bevolking als de Javaanse gemeenschap, maar het is tijd om verder te gaan dan alleen symbolische erkenning. Suriname moet daadwerkelijke stappen zetten om de grondenrechten en grondrechten van de inheemsen te waarborgen. Zo zal recht worden gedaan aan hun bijdrage en opofferingen aan het huidige Suriname. Pas dan kan de viering van Ingi Dei werkelijk als een eerbetoon worden gezien. Niet alleen in naam maar ook in daad.