Grote Atlantische orkanen in de afgelopen eeuw.
Orkanen per jaar naar hoogst bereikte categorie, 1920-2023.
De Atlantische Oceaan zou dit jaar maar liefst zeven grote orkanen van categorie drie kunnen krijgen, wat meer dan het dubbele zou zijn van het gebruikelijke aantal, waarschuwde het Amerikaanse weerbureau NOAA. Normaal gesproken zou je drie grote orkanen in een seizoen verwachten.

Er worden maar liefst dertien Atlantische orkanen van categorie één of hoger voorspeld voor de periode, die loopt van juni tot november.

Recordhoge zeeoppervlaktetemperaturen zijn hier gedeeltelijk de oorzaak van, evenals een waarschijnlijke verschuiving in regionale weerpatronen.

Hoewel er geen bewijs is dat de klimaatverandering meer orkanen veroorzaakt, maakt het de krachtigste orkanen wel waarschijnlijker en brengt het zwaardere regenval met zich mee.

"Dit orkaanseizoen lijkt buitengewoon te worden", zei NOAA-beheerder Rick Spinrad op een persconferentie.

De recente verzwakking van het El Niño-weerpatroon – en de waarschijnlijke omschakeling naar La Niña-omstandigheden later dit jaar – zorgen voor gunstiger atmosferische omstandigheden voor deze stormen in de Atlantische Oceaan.

In tegenstelling tot de Atlantische Oceaan had NOAA al een orkaanseizoen "onder normaal" voorspeld in de centrale Stille Oceaan, waar een verplaatsing naar La Niña het tegenovergestelde effect heeft.

Gemiddeld ervaart het Atlantische bekken – dat de Atlantische Oceaan, de Caribische Zee en de Golf van Mexico omvat – jaarlijks veertien zogenaamde tropische stormen, waarvan zeven orkanen en drie grote orkanen.

Tropische stormen worden orkanen wanneer ze een maximale aanhoudende windsnelheid van 119 km/u bereiken. 'Grote' orkanen (categorie drie en hoger) zijn orkanen die een snelheid van minimaal 178 km/u bereiken.

In totaal verwacht NOAA tussen de 17 en 25 genoemde tropische stormen, waarvan er tussen de acht en de dertien orkanen kunnen worden en tussen de vier en zeven grote. Het hoogste aantal grote orkanen in één enkel Atlantisch seizoen is zeven, zowel in 2005 als in 2020. De voorspelling van NOAA suggereert dat 2024 daar dichtbij zou kunnen komen.

De exacte oorzaken van individuele stormen zijn complex, maar twee sleutelfactoren liggen ten grondslag aan de voorspelling. Ten eerste is er de waarschijnlijke omschakeling van El Niño naar La Niña in de komende maanden, waardoor deze stormen gemakkelijker kunnen groeien. En ten tweede zijn de oppervlaktetemperaturen van het zeewater veel warmer dan normaal in het belangrijkste orkaanontwikkelingsgebied in de tropische Atlantische Oceaan.

Dat betekent vaak krachtigere orkanen, omdat warmere wateren meer energie leveren voor de groei van stormen terwijl ze westwaarts trekken.

"Alle ingrediënten zijn aanwezig" voor een intens orkaanseizoen, zegt Ken Graham, directeur van de Amerikaanse National Weather Service.

Om de aandacht te vestigen op de manier waarop de opwarming van de aarde stormen met de hoogste intensiteit waarschijnlijker maakt, heeft een recente studie de mogelijkheid onderzocht om een nieuw categorie zes-niveau te creëren.

Dit "zou het publiek erop wijzen dat de sterkste tropische cyclonen die we nu ervaren ongekend zijn en de reden daarvoor is de opwarming van de oppervlakteoceanen als gevolg van klimaatverandering", legt hoofdauteur van het onderzoek Michael Wehner, senior wetenschapper bij Berkeley Earth, uit.

Orkaancategorieën houden alleen rekening met windsnelheden. Maar deze stormen brengen nog andere grote gevaren met zich mee, zoals regenval en kustoverstromingen, die over het algemeen verergeren door de klimaatverandering, waarschuwde NOAA.
Warmere lucht kan meer vocht vasthouden, waardoor de intensiteit van de regenval toeneemt.

Ondertussen vinden stormvloeden – de kortetermijnstijgingen van de zeespiegel als gevolg van orkanen – nu plaats bovenop een hogere basis. Dat komt omdat de zeespiegel nu hoger is, voornamelijk als gevolg van smeltende gletsjers en warmere zeeën.


"De stijging van de zeespiegel vergroot de totale diepte van de overstroming, waardoor de huidige orkanen schadelijker zijn dan de stormen van vorig jaar", zegt Andrew Dessler, hoogleraar atmosferische wetenschappen aan de Texas A&M University.

Gezien de actieve voorspelling benadrukken onderzoekers de noodzaak dat het publiek zich bewust is van de gevaren die deze stormen met zich mee kunnen brengen - in het bijzonder "snelle intensiveringsgebeurtenissen", waarbij de orkaanwindsnelheden zeer snel toenemen en dus bijzonder gevaarlijk kunnen zijn.

"We zien al algemene stijgingen tot de snelste snelheid waarmee Atlantische orkanen intensiveren – wat betekent dat we waarschijnlijk al een verhoogd risico op gevaren voor onze kustgemeenschappen zien', legt Andra Garner uit, een assistent-professor aan de Rowan University in de VS.

"Het kan nog steeds moeilijk zijn om een snelle intensivering van stormen te voorspellen, wat op zijn beurt de uitdagingen doet escaleren die zich voordoen bij het beschermen van onze kustgemeenschappen."