President Santokhi is een bezige bij, maar zijn impopulariteit is even hoog als de inflatie. Hij mist het charisma en het geluk van zijn voorganger, die miljarden tot zijn beschikking had - en die door de afvoer zijn gespoeld - maar charisma is een lieftallige duivel die luchtkastelen verkoopt. Met minimale middelen is Santokhi erin geslaagd de grote economie te stabiliseren, maar het loopt nog lang niet als het zonnetje en de winkelprijzen blijven individuen irriteren.

Santokhi nam een land over dat zijn rekeningen niet langer kon betalen. De opgebouwde schulden lagen als vuilniszakken hoog opgestapeld. Zoek het maar uit. Een economische wetmatigheid werd werkelijkheid: iedereen die meer uitgeeft dan hij verdient en meer leent dan hij kan terugbetalen, zal uiteindelijk honger lijden. Daarnaast kreeg Santokhi te maken met de fatale coronapandemie die de economie lamlegde en alsof dat nog niet genoeg was, kwam de oorlog in Oekraïne, met schreeuwende importinflatie.

De geldzorgen waren, zijn, zorgwekkend. Als je een schuld van vier miljard erft en je verdient, zeg maar, de helft, dan krijg je hoofdpijn. Hoe ga je dit oplossen? Het verschil komt niet uit de lucht vallen. Het moet ergens vandaan komen, bijv. van belastingen en bezuinigingen, of je moet de loterij winnen. Als miljarden uit een oliebron zouden spuiten, zouden de geldzorgen op slag verdwijnen (maar dan krijg je andere kopzorgen: een bende die zal proberen de miljarden te stelen, heb je al eerder gezien).

Je bent gestoord of geniaal als je een failliet en verdeeld land wil redden. De vorige president was geen van beide en droeg snel de macht over voordat het fluitsignaal klonk. Santokhi probeert, als een veelarmige hindoegod, de talrijke problemen van het land aan te pakken. Aan zijn ijver ligt het niet. De dappere Lelydorper gaat in rap tempo door met bezuinigingen en bezuinigt waar vorige presidenten niet durfden te bezuinigen.

Zijn impopulariteit - een officiële opiniepeiling ken ik niet, maar ik neem aan dat dit zo is - is volgens mij te wijten aan de pijnlijke broekriem die hij iedere keer weer een gaatje strakker trekt voor de bevolking om het huishouden weer gezond te maken. De beste stuurlui staan aan wal met hun gelikte praatjes. De één heeft nog nooit een stuur in zijn handen gehad, terwijl de ander er nog nooit iets goeds mee heeft gedaan.

Een president die fors bezuinigt, loopt het risico zijn baan te verliezen. Rantsoeneren en saneren zijn niet populair, i.t.t. strooien met geld. Er moeten impopulaire maatregelen worden genomen. Maar de impopulariteit is ook deels te wijten aan zelfgenoegzaamheid en inschikkelijkheid. De president benoemde zijn echtgenote in de RvC staatsolie, wat hij na zware kritiek terugdraaide. Ook knijpt hij een oogje dicht voor de uitglijders van zijn coalitiepartner. Een andere beginnersfout was zijn olifantachtige optimisme over ‘licht in de tunnel’. De president verkeek zich op het herstel, dat moeizamer verliep dan verwacht.

Impopulariteit is ook een weerspiegeling van slechte adviseurs, flops, snoepreisjes, doodsaaie communicatie en gebrek aan discipline in de regering. Van buitenaf wordt de impopulariteit gevoed door een oppositie die lekker blijft likken aan Surfin, HPSG en andere fiasco’s, die geen strafrechtelijke dingen zijn, maar worden gepapegaaid bij gebrek aan serieuzere zaken. Een niet te onderschatten factor voor de impopulariteit van de president is de polarisatie rond het 8 Decemberproces. De veroordeelde hoofdmatador houdt zich ergens schuil en hoopt misschien dat een andere politieke constellatie om hem heen hem uit zijn benarde situatie zal bevrijden. De huidige president is het enige bolwerk in het machtscentrum tegen de veroordeelde.

De economische neergang is tot staan gebracht. De koers blijft redelijk stabiel. De inflatie landt. Er is begrotingsdiscipline. Het vertrouwen keert terug. Dit zijn dunne blauw strepen aan de verre horizon. Helaas heeft de president weinig welbespraakte woordvoerders die het juiste verhaal kunnen vertellen en mystificaties over het gevoerde beleid goed kunnen duiden, verwoorden, weerleggen.

De president moet de vinger aan de pols van de middenklasse en de arbeiders blijven houden en hun grieven serieus nemen, omdat zij de grootste slachtoffers zijn van de hoge inflatie, omdat ze harder moeten werken en minder overhouden. Zijn sociale tjasnet moet beter worden geworpen om de echte behoeftigen te vangen. En wat vooral verbeterd moet worden is de slappe ‘doe dilledjens’. Maar ‘doe voorzichtig’ is ironie in een land waar drugsveroordeelden helden zijn en president of vicepresident konden, kunnen, worden.

Santokhi heeft voor 25 mei 2025 nog geen serieuze uitdager. De enige uitdager met massa staat schaakmat op een schuiladres. De inflatie moet omlaag als de president met een gerust hart de volgende verkiezingen wil ingaan, omdat de kiezer de winkelprijzen direct in zijn zak voelt. Maar wie de volgende president ook wordt, de weg van macro-economische stabiliteit mag niet verlaten worden.

D. Balraadjsing