Column: Emancipatie en beschaving
25 Jun 2012, 12:30
foto


De viering en herdenking van 1 juli komt eraan. In de Suriname gemeenschap kijken we anders aan tegen 1 juli dan de Antillianen. Al heel vroeg wisten de Antillianen dat er iets niet klopt met de 1 juli viering. Ze vieren deze dag niet. In plaats daarvan vieren ze de dag waarop de opstand onder leiding van Tula begon tegen de Nederlandse slavendrijvers op 17 augustus 1795. Het onderstaande liedje is tekenend voor het verschil.

Biba biba biba biba Wilum Derde
Biba biba biba biba Wilum Derde
Ma parse Willem Derde
Bo tin idea di frega nos
Ma pa bo frega nos
Bo bai frega bo mama

Leve Willem de Derde
Leve Willem de Derde
Maar Willem de Derde
Het lijkt alsof je ons in de maling wilt nemen
Voordat je ons in de maling neemt
Probeer het maar met je moeder

Vergelijk dit met de tekst die in Suriname werd gezonden:

Gi Koning WILLEM
Bigi nem,
En tjari tangi kon!
Kom singi swite,
Prijzi hem,
A doe wan bigi boen;
A potti ala ningre fri,
A poeloe wi na sjem.
Da diri Konoe Willem Dri,
Oh Gado, blessi hem!

Des Konings naam zij
hooggeacht
Den Koning dank gebragt!
Komt, zingen wij tot prijs van
Hem met onverzwakte stem!
Hij maakte ons, arme Negers!,
vrij! Van schande en slavernij
God! zegen Koning Willem drie
Voor zooveel gunstbewijs!

Het Gouvernementsblad publiceerde een brief van gouverneur Van Lansberge aan de vrij verklaarden: ‘Vergeet nimmer wat uwe vorige meesters en meesteressen voor u zijn geweest; hoeveel zorg zij voor u en uwe kinderen, die dit nog niet wel beseffen, hebben gedragen, en hoe veel liefde gij, zelfs daar, waar meningeen ze verbeurd had, van hen hebt ondervonden.
Bewijs hun nu, op uwe beurt, eene hartelijke wederliefde en draagt hun de achting toe, welke zij verdienen.’

De afschaffing van slavernij in Suriname was een dieptepunt in de Europese beschaving.

Er zijn twee vormen van afschaffing van slavernij: een onbeschaafde vorm (de Europese variant) en een beschaafde vorm.
Er zijn vier verschillen tussen de twee vormen van afschaffing die onthouden kunnen worden door een ezelsbruggetje EREC.
De eerste letters vormen EREC.

1. Erkenning van de misdaad die gepleegd is. Dat doen beschaafde mensen. Onbeschaafde mensen ontkennen dat er een misdaad is gepleegd.
2. Respect voor mensenrechten. Beschaafde mensen hebben respect voor mensenrechten (economische, burgerlijke, sociale en politieke rechten). Bij de afschaffing van slavernij zijn deze rechten ontkend. De minachting voor mensenrechten is het kenmerk van de onbeschaafde vorm van afschaffing van slavernij.
3. Excuses van de dader aan het slachtoffer. Dat doen beschaafde mensen. Onbeschaafde mensen willen dat de slachtoffers dankbaarheid betonen voor de dader.
4. Compensatie aan het slachtoffer. Beschaafde mensen compenseren het slachtoffer voor de niet betaalde uren die gewerkt zijn en voor het humane leed dat is veroorzaakt. Onbeschaafde mensen compenseren de dader.

De Europeanen hadden kunnen kiezen voor een beschaafde vorm van afschaffing. Het is tekenend voor het dieptepunt van de Europese beschaving dat zij dat niet gedaan hebben.

We leven vandaag de dag nog met de erfenis van slavernij en kolonialisme en wel in twee vormen: in de geest van de nazaten van de slavendrijvers en de kolonisator en in de geest van de nazaten van de tot slaaf gemaakten en de gekoloniseerden.

Veel Nederlanders lopen nog rond met een arrogant superioriteitsgevoel: de Nederlandse cultuur wordt superieur geacht boven andere culturen. Er is zelf een politieke partij, de PVV – met miljoenen kiezers - die dat elke dag onbeschaamd roept. Dat superioriteitsgevoel wordt zelfs vertaald in beleid. De overheid bepaalt nu hoe moslimsmeisjes zich wel of niet mogen kleden. Ze mogen dat niet zelf bepalen. De erfenis van het arrogante superioriteitsgevoel is niet alleen bij Wilders, maar is diep geworteld in brede delen van de Nederlandse samenleving die zwarte mensen en mensen van niet-westerse culturen nog steeds beschouwen als minderwaardig ten opzicht van witte Nederlanders. Je merkt dat in de media, het onderwijs, op het werk, in je buurt. Het is er. En als je dat aan de orde stelt, dan lijkt het alsof jij gek bent.

De erfenis bij de nazaten van de tot slaaf gemaakte Afrikanen uit zich in tal van zaken. Ik geef slechts twee voorbeelden.

Als je aan de orde stelt wat er mis is aan het beschavingsniveau van de westerse cultuur, dan staan de Nederlandse opiniemakers en hun pajongwaaiers en Uncle Toms klaar om te doen alsof er iets mis is met jou. Stel je racisme aan de kaak, dan ben je een klaploper, een uitkeringstrekker. Verstandige mensen met een baan stellen geen racisme aan de kaak. Vind je het onbeschaafd dat kinderen leren om uit volle borst te zingen “Al is hij nog zo zwart als roet, hij meent het toch zo goed”, dan ben jij een nietsnut die nergens voor deugt, iemand van een andere planeet. Vind je dat dezelfde normen moeten worden gehanteerd voor soortgelijke misdaden tegen de menselijkheid (herstelbetalingen voor de 6 miljoen slachtoffers Joodse holocaust (120 miljard euro al betaald door de Duitsers en de 200-400 miljoen slachtoffers van de trans-Atlantische slavernij (tot nu toe 0 euro betaald), dan zou je dringend naar de psychiater moeten gaan. De overspannen reactie op simpele rationele argumenten is afkomstig uit het kolonialisme, toen de slavendrijver bij de geringste vorm van verzet direct zijn heel arsenaal aan onderdrukkingsmechanismen tevoorschijn haalde. Slavernij en kolonialisme waren geen systeem waarin mensen met argumenten tegenover elkaar stonden. Het was een systeem waar ieder vorm van rationeel handelen direct de kop werd ingedrukt.

In de Nederlandse serie over slavernij zegt een Surinaamse rapper: “Wij hebben geen rijke cultuur, de Nederlanders wel.” De arme jongen kent zijn cultuur niet. Hij heeft nooit gehoord van Flora en Sery, twee marronvrouwen die gevangen waren genomen door militairen. Ze werden geslagen, gemarteld en met vuur bewerkt, om de schuilplaatsen van hun stamgenoten te verraden. Maar ze sloegen met hun vingers op hun mond, trokken hun haarlokken omhoog, wreven met hun vingers op hun keel om aan te geven dat zij nooit verraad zouden plegen al zouden ze worden opgehangen of onthoofd. Ze werden ook onthoofd door de Nederlandse barbaren, maar hebben dankzij hun sterke geest hun mensen niet verraden, die ongetwijfeld ook door de barbaren zouden zijn vermoord.
Die jongen kent het verhaal niet van de Afrikaan die aan zijn ribben werd opgehangen. Er werd met een mes een snee gemaakt in zijn ribben. Zijn armen waren achter zijn rug gebonden. Hij hing daar drie dagen voordat een soldaat met de kolf van zijn geweer zijn hoofd kapot sloeg. John Stedman, een ooggetuige die de beruchte tekening heeft gemaakt van deze case, vertelt hoe die man zonder een kik te geven zijn marteling onderging. Het was regentijd en hij hield zich in leven door het water met zijn lippen te vangen. Toen een andere Afrikaan naast hem werd gezweept en huilde zei hij tegen hem: “Yu na wan man, san yu e du lek wan boi.” Wat een enorme geestelijke kracht moet je hebben om dat te kunnen zeggen in die situatie.

De arme rapper kent zijn geschiedenis en cultuur niet, omdat hij steeds heeft geleerd dat je niet achteruit kijken maar vooruit. Hij heeft geleerd om alleen in schaamte achteruit te kijken niet met trots.
Als de witte Nederlander terugkijkt, dan zou hij zich diep schamen. De erfenis van slavernij is dat de zwarte mens die witte schaamte heeft overgenomen en daarom leert om niet achteruit te kijken. Als die zwarte mens had geleerd dat je kunt terugkijken met trots op die mensen met een ongebroken geest, een geest die je vandaag de dag moet eren en navolgen, dan zou hij direct de onzin zien van de hele redenatie van niet “achteruitkijken maar vooruit”.
Maar die onzin wordt vandaag de dag nog verkondigd. Dat is de erfenis van slavernij en kolonialisme. Het gebrek aan trots op Flora en Sery en de nederigheid en onderdanigheid voor de witte cultuur die doordrongen van is van een misplaats superioriteitsgevoel.

Er is nog een lange weg te gaan om dat te doorbreken.

Sandew Hira
Advertenties