President Jennifer Simons heeft dinsdag 30 september 2025 haar eerste jaarrede uitgesproken in De Nationale Assemblée. Dit gebeurde tijdens een Buitengewone Openbare Vergadering, conform artikel 81 van de Grondwet. In ruim anderhalf uur las de president de begrotingstekst van 26 pagina’s voor, in aanwezigheid van de (inter)nationale gemeenschap.

Op 1 oktober 2024 had ex-president Chandrikapersad Santokhi zijn laatste jaarrede gehouden in aanloop naar de verkiezingen van 25 mei 2025. Inmiddels is de NDP winnaar en is Simons president. De plannen van Santokhi zijn daarmee van tafel. Er zijn vandaag nieuwe regeringsplannen gepresenteerd. De vraag is: zijn deze anders, vernieuwend, sober of somber in vergelijking met de vorige regeerperiode?

Zuinig
Econoom en financieel analist Robby Makka reageert als volgt op de jaarrede:
“De jaarrede markeert een belangrijk moment in het politieke landschap, aangezien een president de visie van de regering presenteert aan het volk. Elke begrotingstoespraak is van groot belang voor de toekomst van ons land. Mijn kanttekeningen zijn analytische verbetersuggesties. Het doel van elke jaarrede moet zijn: werken aan een financieel gezond Suriname via steeds betere begrotingen.”

Volgens Makka was de jaarrede “zuinig”, ambtelijk en doorspekt met administratieve teksten van ministeries, gelardeerd met politieke slogans. “Daardoor is de realiteitswaarde twijfelachtig. De begroting 2026 is een zorgwekkende ‘zege’, geboekt door voorzitter Simons van de NDP op 25 mei, met de belofte ‘het systeem’ te veranderen.”

In de 26 pagina’s van de jaarrede komen de woorden 78 keer “zal”, 38 keer “zullen”, 7 keer “wil” en 9 keer “gaan” voor. Simons stelt te willen werken aan een “duurzame welzijnssamenleving” (p.2). Maar: corruptie wordt slechts 2 keer genoemd, economie 5 keer en over belastingen en financiën nauwelijks iets. “Daardoor oogt de jaarrede sober en somber wat betreft economie en financiën,” aldus Makka.

“Paars plus heeft een klus.” De CBvS wordt slechts 1 keer genoemd (p.4), schuldaflossing 1 keer, maar de belangrijkste inkomstenbron Staatsolie en het georganiseerde bedrijfsleven (VSB) helemaal niet. Evenmin wordt gesproken over de gespaarde monetaire reserves, terwijl inflatie en koopkracht slechts eenmaal worden genoemd. “Een regering met paars als signatuur mist qua track record betalingsbekwaamheid. En die bekwaamheid is wat mensen het meest waarderen. Dat zal in de komende periode worden getest, onder meer met nieuwe wetgeving over staatsschuld en andere financieel-economische kwesties.”

Terugblik eerste jaar
Simons begon haar rede met “natievorming”, maar volgens Makka vaart ze daarmee feitelijk op het kompas van Santokhi, die dit thema ook vaak gebruikte. Santokhi voerde een vakgericht financieel herstelprogramma uit. Simons noemde “herstel” drie keer en “IMF” twee keer, maar zwakte de economische paragraaf defensief af.

Het Herstelprogramma Suriname, ondersteund door het IMF, omvatte 185 maatregelen gericht op stabilisering van de economie, terugdringen van inflatie en staatsschuld, en het bevorderen van groei. Het werd in maart 2025 afgerond, wat leidde tot lagere inflatie, hersteld vertrouwen bij investeerders en stijging van de monetaire reserves. “Dat laatste werd echter in de jaarrede niet genoemd,” aldus Makka. “Daardoor blijven de risico’s rond inflatie, staatsschuld, betalingsgedrag en creditrating onderbelicht. De junkstatus is voorbij, maar dat hoor je niet terug.”

Volgens hem zijn er bovendien cijfermatige fouten in de communicatie van de huidige regering, zoals de schuld van MMC (10 miljoen euro genoemd, terwijl het 250.000 euro betreft), en bij Staatsolie-inkomsten (6 miljoen dollar genoemd, terwijl het 2,5 miljoen is). “Dat is onacceptabel.”

Conclusie
Makka concludeert dat de uitgesproken jaarrede qua financieel-economische inhoud matig, karig en defensief was. Zonder IMF of een deskundig ecofin-monitoringsteam blijft de regering achter de feiten aanlopen. “Als het gaat om de belangrijkste cijfers - inkomsten van Staatsolie of prognoses van schulden - blijkt president Simons geen ‘cijferheld’ te zijn.” De begrotingsstukken van de NDP-regering noemt hij “dieprood, zonder gouden details en zonder inktblauwe accenten.”

Slot: noodzaak correctie
Volgens Makka legde de regering in de jaarrede de lat te laag. “Die moet omhoog met betere plannen, programma’s en projecten. Offensief en niet defensief. Er is alle reden voor een aangepaste jaarrede in 2027, mogelijk met een suppletoire begroting. Anders dreigt ‘underpromise’ in plaats van ‘overdeliver’. Elke regering heeft een vervaldatum. En bij paars weten we: paars is korte lijn, lange smart.”