NPS-topman en kandidaat vicepresident Gregory Rusland toont zijn briefje. (Foto's: Ranu Abhelakh)
Zondag vindt in De Nationale Assemblee de verkiezing plaats van een president en vicepresident. Jenny Simons wordt voorgedragen voor het hoogste ambt, Gregory Rusland voor het vicepresidentschap. De zes partijen die een samenwerkingsovereenkomst hebben gesloten, beschikken samen over 34 zetels - precies genoeg voor een tweederdemeerderheid. Althans, op papier.

Toch heerst er vanaf het begin wantrouwen binnen de gevormde coalitie. En dat werd pijnlijk zichtbaar bij de verkiezing van de Assembleevoorzitter afgelopen zondag. Hoewel het Reglement van Orde bepaalt dat er gestemd wordt met gesloten briefjes - dus in stilte, zonder druk - voelden veel coalitieleden zich geroepen hun stem openlijk te tonen. Ze hielden hun briefjes omhoog als de hoofdprijs uit een loterij, alsof ze wilden bewijzen dat ze zich aan de afspraak hielden. Geen respect voor de regels, maar een ritueel van onderling wantrouwen.

De geest van de wet is duidelijk: gesloten briefjes betekenen geheime stemming, zoals overal in de democratische wereld gangbaar is. Als het de bedoeling was om openbaar te stemmen, had men beter gewoon voor handopsteking kunnen kiezen. Dan was die hele poeha met stembriefjes, stembussen, formulieren, potloden, stemhokjes niet nodig geweest. Dit is symbolisch een verkeerd begin van de nieuwe zittingsperiode - één waar de regels worden vertrapt zodra ze politiek onhandig uitkomen.

Intussen blijft het wantrouwen groeien. Ronnie Brunswijk heeft meerdere malen openlijk verklaard dat hij terug wil als vicepresident. Hij heeft alvast veiliggesteld het vicevoorzitter van De Nationale Assemblee - net als vijf jaar geleden, toen hij zich voor een paar dagen tot Assembleevoorzitter liet kiezen. De VHP heeft aangekondigd ook kandidaten te willen voordragen. Één strategisch akkoord, en Brunswijk is opnieuw in de race - en alleen met smijten van koffers vol geld kan hij dan zijn ego dienen. Zonder ABOP hebben de overige samenwerkende partijen immers de meerderheid in de Verenigde Volksvergadering.

Presidentskandidaat van de NDP Jenny Simons.

Als de zes coalitiepartijen hun tweederdemeerderheid werkelijk willen benutten, is er maar één manier om elke twijfel weg te nemen: laat alle 34 leden dezelfde voordracht ondertekenen. Één kandidaat voor het presidentschap. Één voor het vicepresidentschap. Dus Jenny en Greg. Dan is er geen ruimte meer voor parallelle lijsten of deals achter de schermen.

Maar zelfs dat biedt geen garantie. Een voordracht is geen stem. Een Assembleelid mag maar één kandidaat voordragen, maar wat daarna gebeurt in het stemhokje - dat is, of zou moeten zijn, geheim. Alleen: dat geheim wordt uitgehold zodra men elkaar onder druk zet om het briefje te tonen. De kern van parlementaire democratie is niet het briefje, maar het vertrouwen in de procedure. Stemmen met een gesloten briefje is geen formaliteit - het is een waarborg. Tegen intimidatie. Tegen politieke koehandel. Tegen angst.

De vraag is of Brunswijk kiest voor één vogeltje in de hand, of als soldaat blijft jagen op tien in de lucht. De ABOP heeft al het vicevoorzitterschap van DNA én vier ministersposten. Één verkeerde zet op het politieke schaakbord, en de koningin zet hem schaakmat. Koningin Jenny komt niet uit East!

Het is Keti Koti - de dag waarop we herdenken dat mensen geen bezit zijn, geen ruilmiddel, geen stembriefje om politieke loyaliteit te bewijzen. 1 juli herinnert ons eraan hoe hoog de prijs van vrijheid is - en hoe zorgvuldig we daarmee om moeten gaan. Want wie zijn kameraden niet vertrouwt, loopt het risico een fatale dolksteek in de rug te krijgen.

Wie denkt met alle cassave van de kostgrond te lopen, jaagt de geesten van de voorouders op als hij met hebzucht plukt wat niet rijp is. En leiderschap begint met weten wanneer je je net moet binnenhalen. Wie alles tegelijk wil grijpen, loopt het risico met lege handen te eindigen.

Nita Ramcharan