De Franse extreemrechtse leider Marine Le Pen, parlementslid van de partij Rassemblement National (RN), loopt op de dag van de uitspraak van haar proces bij het gerechtsgebouw in Parijs, Frankrijk. (Foto: Reuters)
De Franse extreemrechtse leider Marine Le Pen is voor vijf jaar uitgesloten van deelname aan een openbaar ambt, nadat ze maandag werd veroordeeld voor verduistering. Dit is een politiek keerpunt waardoor ze feitelijk niet kan deelnemen aan de presidentsverkiezingen van 2027.

De uitspraak van de Franse rechtbank was een catastrofale tegenslag voor Le Pen, de partijleider van Rassemblement National (RN), die al lang een van de meest prominente figuren is binnen het Europese extreemrechtse kamp en die bovenaan de opiniepeilingen voor de verkiezingen van 2027 staat.

De rechter die Le Pen veroordeelde voor verduistering van EU-gelden gaf haar ook een gevangenisstraf van vier jaar - waarvan twee jaar voorwaardelijk en twee jaar onder huisarrest. Ze kreeg een boete van 100.000 euro ($108.200).

Le Pen (56) zal in beroep gaan, zei haar advocaat, en noch de gevangenisstraf noch de boete zal worden toegepast totdat haar beroepen zijn uitgeput. Maar het verbod van vijf jaar om zich kandidaat te stellen voor een functie gaat onmiddellijk in, via een zogenaamde "voorlopige executie"-maatregel die door aanklagers is aangevraagd.

De rechterhand van Le Pen, RN-voorzitter Jordan Bardella , zei: "Vandaag is het niet alleen Marine Le Pen die onterecht is veroordeeld: het was de Franse democratie die werd gedood".

Le Pen heeft drie keer meegedaan aan de presidentsverkiezingen en heeft gezegd dat 2027 haar laatste race voor het hoogste ambt zal zijn. Haar enige kans om nu mee te doen is als een beroepsrechter de uitspraak van maandag vóór de stemming vernietigt. Beroepen in Frankrijk kunnen maanden of zelfs jaren duren.

Le Pen, die voor de gebeurtenissen van maandag aanklagers had beschreven als iemand die haar "politieke dood" zocht, verliet de rechtszaal in Parijs voordat rechter Benedicte de Perthuis haar vonnis voorlas, en ze had geen direct commentaar op de uitspraak.

Bondgenoten in Frankrijk en extreemrechtse leiders uit Europese landen, waaronder Italië, Spanje en Nederland, veroordeelden de uitspraak als een te vergaande rechterlijke macht.

Le Pen is momenteel voorzitter van de grootste partij in de Nationale Assemblee en ze behoudt haar zetel in het parlement tot het einde van haar termijn. Dat is in 2029, tenzij er voor die tijd vervroegde parlementsverkiezingen worden gehouden.

'In volle vaart vooruit'
Directe politieke verboden komen in Frankrijk steeds vaker voor nadat in 2016 strengere anti-corruptiewetten werden aangenomen.

Maar aanhangers van Le Pen in Frankrijk en daarbuiten beschuldigden rechters ervan de politiek te controleren.

"Wij laten ons niet intimideren, wij stoppen niet: volle kracht vooruit, mijn vriend!" Matteo Salvini, vicepremier van Italië en voorzitter van de extreemrechtse Lega, zei in een verklaring tegen Le Pen.

Terwijl sommige tegenstanders in Frankrijk de uitspraak toejuichten en zeiden dat de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht gerespecteerd moet worden, zeiden anderen, zoals Jean-Luc Melenchon van het uiterst linkse France Unbowed, dat ze Le Pen liever via de stembus zouden verslaan.

Het lijkt erop dat Bardella de facto kandidaat van de partij wordt voor de verkiezingen van 2027.

Le Pen, de RN en twee dozijn partijleden werden schuldig bevonden aan het verduisteren van meer dan 4 miljoen euro aan gelden van het Europees Parlement.

De verdachten werden niet beschuldigd van het in eigen zak steken van het geld, maar van het gebruiken van EU-fondsen ten behoeve van hun partij. Ze hadden betoogd dat het geld legitiem was gebruikt en dat de beschuldigingen te nauw hadden gedefinieerd wat een parlementair assistent doet.

De Perthuis zei dat Le Pen "in het hart" van het plan zat. De rechter zei dat onderzoeken in de zaak "aantoonden dat dit geen administratieve fouten waren ... maar verduistering binnen het kader van een systeem dat was opgezet om de kosten van de partij te verlagen".

'Seismisch politieke gebeurtenis'
Jarenlang heeft Le Pen geprobeerd haar imago te verzachten door haar partij dichter bij de politieke mainstream te brengen en zich te presenteren als een toekomstige leider in plaats van een radicale tegenstander van de gevestigde orde.

Arnaud Benedetti, een politiek analist die een boek over de RN heeft geschreven, zei dat het vijf jaar durende verbod op Le Pen een sleutelmoment in de Franse politiek was, dat zijn weerslag zou hebben op alle partijen en het electoraat.

"Dit is een seismische politieke gebeurtenis," zei hij. "Het zal onvermijdelijk de groep herschikken, met name rechts."

Bardella heeft geholpen de aantrekkingskracht van de RN onder jongere kiezers te vergroten, maar deskundigen zeggen dat het onduidelijk is of hij voldoende ervaring heeft om het bredere electoraat voor zich te winnen dat de RN nodig heeft om in 2027 de overwinning veilig te stellen.

"Ik weet niet zeker of het politieke voorstel van Jordan Bardella volwassen genoeg is om geloofwaardig mee te kunnen doen aan de presidentsverkiezingen", aldus Benedetti.

De rechtbank oordeelde daarnaast dat acht andere personen die destijds EU-wetgevers waren voor de partij van Le Pen en twaalf parlementaire medewerkers schuldig waren aan verduistering van EU-gelden.