Wij hebben een vertrouwenscrisis
In verschillende organisaties, bedrijven en binnen de overheid is wantrouwen een van de grootste oorzaken waarom doelen niet worden gerealiseerd. Patrick Lencioni noemt wantrouwen in zijn boek The Five Dysfunctions of a Team als een van de eerste disfuncties binnen een groep. Wantrouwen ontstaat wanneer mensen niet bereid zijn zich kwetsbaar op te stellen binnen de groep, wat een echte teamdynamiek verhindert.
In Suriname is wantrouwen diepgeworteld bij mensen ten aanzien van vrijwel alle instituten van onze samenleving. Het volk weet niet altijd hoe berichten in de media geïnterpreteerd moeten worden. Partners in relaties benaderen elkaar met achterdocht, ambtenaren vertrouwen hun collega's niet, en politieke leiders worden vaak gezien als personen met verborgen agenda’s. Er heerst twijfel over de objectiviteit van de rechterlijke macht en zelfs achter dit artikel zoeken sommige mensen al een verborgen agenda. Overal is een gebrek aan vertrouwen zichtbaar in Suriname. Als we dit land willen opbouwen, moet het herstellen en versterken van vertrouwen een topprioriteit zijn.
Lencioni heeft gelijk wanneer hij wantrouwen als een belangrijke frustratie binnen een team identificeert. Echter, hij gaat in zijn verhaal niet in op de oorzaken van dit wantrouwen. Elke situatie is uniek, en ik zal enkele van de veelvoorkomende factoren toelichten.
Eerdere ervaringen met bedrog, leugens of verraad kunnen diepe sporen achterlaten. Mensen die in het verleden zijn misbruikt, misleid of verraden, ontwikkelen vaak verhoogd wantrouwen als een beschermingsmechanisme. Dit zien we bijvoorbeeld bij politieke partijen die met ‘overlopen’ te maken hebben gehad, maar ook bij het volk wanneer zij zich verraden voelen door hun leiders. Trauma of misbruik heeft een sterke invloed op het vermogen om anderen te vertrouwen.
Opvoeding speelt hierbij ook een rol. Kinderen die opgroeien in een omgeving van wantrouwen, bijvoorbeeld door overbeschermende of achterdochtige ouders, leren vaak dat de wereld gevaarlijk is en mensen niet te vertrouwen zijn. Dit patroon kan generatie op generatie worden doorgegeven, bijvoorbeeld met wantrouwen tegenover andere etnische groepen, wat later in het leven relaties bemoeilijkt.
Wantrouwen wordt versterkt door psychologische en sociale factoren. Angst en onzekerheid over de intenties van anderen maken het moeilijk om onbevangen relaties aan te gaan. Dit kan bijvoorbeeld zichtbaar zijn bij de vraag over de intenties van de regering met betrekking tot de Covid-vaccinatie: was het voor genezing of voor andere doelen? Een laag zelfbeeld kan het wantrouwen versterken; iemand die zichzelf als onwaardig beschouwt, zal sneller aannemen dat anderen kwaad willen doen.
Daarnaast spelen culturele normen een rol. In sommige gemeenschappen wordt wantrouwen gestimuleerd als overlevingsstrategie, vooral in omgevingen waar eerdere ervaringen met uitbuiting en onrechtvaardigheid hebben geleid tot diepgeworteld wantrouwen. Dit kan ertoe leiden dat mensen moeite hebben met vertrouwen, zelfs als daar geen directe aanleiding voor is.
Een gebrek aan transparantie en duidelijke communicatie draagt sterk bij aan wantrouwen. In Suriname moeten we rekening houden met de verschillen in communicatiestijlen tussen cultuurgroepen. Misverstanden kunnen leiden tot onzekerheid, waardoor mensen gaan speculeren over de ware intenties van anderen. Het gevoel dat informatie wordt achtergehouden, kan leiden tot achterdocht en een afname van wederzijds begrip. Miscommunicatie kan snel escaleren tot grotere vertrouwensproblemen, vooral wanneer bedoelingen niet goed worden uitgesproken of begrepen. Daarom is openheid essentieel om vertrouwen op te bouwen en te behouden.
Wantrouwen kan verankerd raken in een negatieve omgeving. Corruptie of machtsmisbruik binnen organisaties en de samenleving kan het vertrouwen in autoriteiten en instellingen ondermijnen. Politieke en sociale instabiliteit versterken dit gevoel, omdat onzekerheid over de toekomst en een gebrek aan betrouwbare leiders tot angst en achterdocht leidt. Sociale ongelijkheid of discriminatie draagt ook bij aan wantrouwen, vooral wanneer bepaalde groepen systematisch worden benadeeld. Mensen die zich onrechtvaardig behandeld voelen, ontwikkelen vaak een sceptische houding tegenover anderen en de maatschappij als geheel.
Wantrouwen kan ook voortkomen uit diepgewortelde overlevingsmechanismen. Onze voorouders moesten alert zijn op gevaar, en dit instinct speelt nog steeds een rol in moderne sociale situaties. Wantrouwen kan dienen als bescherming tegen mogelijke schade. Daarnaast kunnen aandoeningen zoals paranoia of posttraumatische stressstoornis (PTSS) het vermogen om anderen te vertrouwen ernstig beïnvloeden. Mensen met dergelijke aandoeningen kunnen verhoogde achterdocht ervaren, zelfs in situaties waarin geen objectieve reden voor is. Dit komt doordat hun brein bedreigingen sneller detecteert en sterker reageert op stressvolle prikkels.
De vraag die wij samen moeten beantwoorden is: Hoe kunnen wij vertrouwen herstellen binnen onze instituten?
Vandaag
-
20:51
Jennifer Simons, eerste vrouwelijke president van Suriname
-
18:56
Opvallende afwezigheden overschaduwen BRICS-top in Rio de Janeiro
-
17:17
HVB: Vrouwelijk leiderschap opent nieuwe weg
-
16:02
Fractieleiders spreken hoge verwachtingen uit bij felicitatie
-
15:00
President neemt afscheid: 'Leiders dienen, het volk regeert'
-
14:48
Schietincident beëindigt feest aan de Ephraimzegenweg
-
12:47
DNA kiest Simons tot president en Rusland tot vp
-
11:56
Korte Assembleevergadering verwacht; 34 stemmen nodig
-
10:44
Suriname: Wachten op het busje,… het komt maar niet!
-
08:48
Delegatie Israël naar Qatar ondanks geschil over staakt-het-vuren
-
06:51
Champions League of hulpbronnenvloek?
-
04:53
Onweer dient zich al vroeg aan op deze zondag
-
02:55
BRICS bereikt akkoord over gezamenlijke verklaring voor top in Rio
-
00:57
CV Rusland: Man van beleid, integriteit en bruggenbouwer
-
00:01
Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president
Gisteren
- Politiebericht over 67-jarige vrouw omgekomen bij brand
- Caricom boekt vooruitgang met regionale voedselzekerheid
- Structurele steun voor leerstoornissen in onderwijs
- Dalai Lama: 'Ik wil nog 40 jaar leven'
- Vrouwen Magenta tonen kracht via vakopleiding
- De eerste vrouwelijke president van Suriname
- Petronas start morgen boorcampagne in Blok 52
- Bejaardentehuis getroffen door brand: Vrouw komt om het leven
- Newmont: Reductie personeel te Merian deel van kostenbeheersing
- Personeel FVO eist cao-onderhandelingen: Leiding wijst op dienstweigering
- Ook op deze zaterdag dienen zich onweersbuien aan
- Oude handelsstad van 3.500 jaar oud ontdekt in Peru
- 169 bloeddonoren gehuldigd in Congreshal
- Simons eerste vrouwelijke president; symboliek, verwachtingen en werkelijkheid
Eergisteren
- EZ traint jonge ondernemers in duurzame landbouw
- Caricom viert 52 jaar samenwerking en veerkracht
- VS en Suriname herbevestigen gedeelde waarden van vrijheid en democratie
- Dode bij aanrijding Welgedacht B-weg
- Rusland zet op grote schaal chemische wapens in Oekraïne in
- Twee brandkasten buitgemaakt bij overval op woning
- Menselijke resten aangetroffen op goudnederzetting in Brokopondo
- OM eist 7 jaar cel voor voorbereiden landing drugsvliegtuig in Pusugrunu
- Het belang van het project Van 't Hogerhuysstraat
- Militair beschuldigd van overtreden Wet Verdovende Middelen
- Veel zon, maar ook onweersbuien in de middag
- Diplomatieke spanning tussen VS en Colombia escaleert
- Deken Fraenk vraagt autoriteiten om invulling Constitutioneel Hof
- Politiek pad nu geplaveid; de economische weg ligt vol valkuilen