1.407 witte vlaggen bij het Covid monument bij de rotonde aan de dokter Sophie Redmond- en de Flustraat. Het is woensdag onthuld. (Foto's: René Gompers)
Bloemen leggen bij het monument ter nagedachtenis van de slachtoffers die zijn gevallen tijdens covid.
Ook de artsen, verpleegkundigen en andere gezondheidswerkers zijn uitgebeeld in het kunstwerk.
Ex-vicepresident Ashwin Adhin legt ook een bloem bij het monument ter herdenking van de Covid slachtoffers.



In de grond zijn 1.407 witte vlaggetjes geplant, één voor elke persoon die aan covid is overleden. Te midden van de wapperende vlaggen staat een monument voor de slachtoffers, een kunstwerk dat ook eraan herinnert “dat er eens een tijd in Suriname was waar we niet wisten wat we moesten doen.” Uitgebeeld zijn frontliners, nabestaanden die treuren om een stervend familielid, een grote traan, en in het midden het covidvirus dat een spoor van ellende en dood heeft nagelaten maar ook heeft blootgelegd hoe zwak of sterk de regering, de orde- en veiligheidsdiensten, de gezondheidszorg én het volk werkelijk waren in de enkele jaren dat het virus de wereld in zijn greep had.

Het monument bij de rotonde van de dokter Sophie Redmond- en Flustraat, is woensdag in kleine kring onthuld. Een deel van de sprekers, de kunstenaar Rahied Abdoel, initiatiefnemer Anwar Moenne, en dominee Michael Persaud zijn ook getroffen door het virus en zijn in het ziekenhuis beland. Persaud heeft een goede vriend verloren, de moeders van Abdoel en Moenne hebben de aanval niet overleefd. Abdoel kon zijn moeder niet begraven omdat hij zelf nog op de intensive care lag. Moenne heeft zijn moeder wel kunnen begraven, op zijn verjaardag. Deze verhalen zijn niet vreemd; de ziekte heeft soms hele gezinnen getroffen. Familie bezoeken was erg moeilijk omdat het besmettingsgevaar heel hoog was. Niet elk familielid heeft het overleefd. Begraven was vaak ook erg moeilijk door de vele strenge regels om het besmettingsgevaar in te dammen.

Terwijl aan de ene kant ziekenhuizen vol raakten en regelmatig doden vielen, was er aan de andere kant een grote groep mensen die niet geloofde dat er een virus rondging; de maatregelen om de spreiding in te dammen waren slechts een manier van de regering om het volk te onderdrukken of te controleren. Temeer daar er ook doden vielen na het inenten. Later bleken kopstukken uit die beweging zich toch te gaan houden aan de regels.



“U kent de griezelige momenten nog waarop ons volk was opgesloten,” haalt Ricardo Bhola, districtscommissaris van Paramaribo Noordoost aan. “Die lockdown periode, die covidbrigade, de enorme malaise en ellende in het Academisch Ziekenhuis, de enorme inzet van artsen en verplegend personeel 1 maal 24 uur, de bestuursdienst die dag en nacht op straat was om te controleren of wij ons vroom zouden gedragen en ons houden aan de covidregels. Helaas...helaas. De vele oproepen vanuit het ministerie van Volksgezondheid zijn voor sommigen inderdaad te laat gekomen. U ziet die vele vlaggetjes hier. Het is heel erg om te zien hoeveel slachtoffers er zijn gevallen.”

Aanwezig zijn ook enkele verpleegsters en ambulance personeel. First responder Ivaneldo Soebhai van Bridge Medical Group geeft aan wat hem het meest is bijgebleven bij het ophalen van covidpatiënten met de ambulance: “We waren bezig een patiënt te vervoeren. Hij voelde dat hij het niet meer aankon. Hij zei: “Zeg aan mijn moeder dat ik van haar hou. Ik ga haar niet meer zien.” Toen we het ziekenhuis naderden blies hij zijn laatste adem uit.” Frontliners zoals verplegend personeel, artsen en politiemensen worden ook herdacht met het monument. Een gebaar voor hun enorme inzet tijdens de gezondheidscrisis met weinig middelen.

Bij de groep van frontliners zijn er helaas ook doden gevallen. Ook minister Amar Ramadhin van Volksgezondheid is -ondanks meerdere vaccinaties- getroffen door het virus. De ziekte discrimineerde niet, het zag geen verschil in de standen of achtergrond van de mens. Ook de coördinator van National Coordination Centre for Emergency Management, kolonel Jerry Slijngard is geveld geworden. Hij kan nu wel lachen: “Wat me is bijgebleven is dat ik die ziekte heb overleefd. Ik ben dankbaar dat ik het heb gered.”

Slijngard geeft aan dat: “Toen covid ons trof, wist de hele wereld niet wat er moest worden gedaan. We konden ook geen lessen leren van andere landen. Wij moesten onze eigen wegen vinden en plaveien om te doen wat er moest worden gedaan. Het heeft meer dan twee jaren geduurd voordat wij een greep hadden op de situatie. Jammer genoeg, 1.407 slachtoffers. Maar laten we ook kijken naar de andere kant, naar hoeveel mensen het wel hebben overleefd. Er zijn lessen geleerd die we moeten meenemen om de andere uitdagingen die zich nu voordoen als de droogte, de overstromingen, andere ziektes als dengue aan te gaan.”

Enkele gasten leggen bloemen bij het monument. Een zwaar moment. Ondertussen gaat er een harde wind waaien en wapperen de 1,407 vlaggen hoorbaar. Initiatiefnemer Moenne merkt op: “We hebben wat vervelende uitspraken gehoord over het opzetten van het monument. Men vroeg zich af of dat nou echt nodig is. Het is nodig! Want als wij al weg zijn moeten onze jongeren weten dat er een tijdperk was waar we een keer niet wisten wat we moesten doen. Direct in één klap 1,407 mensen weg. Het leert ons dat we altijd voorbereid moeten zijn op alles dat op ons afkomt.”