Zaterdag was het precies twee jaar geleden dat Rusland de oorlog met Oekraïne begon. De afgelopen week was dit een van de belangrijkste items in het wereldnieuws. Het is weer een moment om de balans op te maken. Ik heb al eerder hierover geschreven en wil niet in herhaling vallen, maar het blijft nieuwswaardig.

Na twee jaar oorlog voeren beseffen zowel Rusland als Oekraïne dat de strijd langer gaat duren dan verwacht. Rusland heeft zich behoorlijk verkeken op deze oorlog. Gedacht werd dat de meeste Oekraïners zich voldoende verbonden voelden met Rusland en niet veel tegenstand zouden bieden. De Oekraïners hadden echter een veel groter nationaal gevoel dan Rusland inschatte en hebben zich niet overgegeven. Ze hebben flink teruggevochten. Beide kanten hebben duizenden krijgsgevangenen gemaakt, maar intussen zijn er ook al 50 keer krijgsgevangenen uitgewisseld. De procureur-generaal van Oekraïne heeft sinds het begin van de oorlog al 125.000 oorlogsmisdaden van Russische kant geregistreerd.

Rusland had voor de oorlog een leger van ca. 360.000 militairen, maar daarvan is in de afgelopen twee jaar 90% gedood of gewond in de oorlog, volgens westerse bronnen. Via zware rekrutering en mobilisatie, van gevangenen, inzetten van huurlingen, contracteren van Nepalezen en buitenlandse studenten, lukt het Rusland met moeite om haar militaire aanwezigheid in het gebied te handhaven. De oorlog is niet populair in Rusland, maar met zware propaganda wordt het anders afgeschilderd dan in werkelijkheid. Critici van de oorlog worden vervolgd en er zijn bijna 20.000 personen tijdens anti-oorlog protesten opgepakt. Het gevolg is dat veel jonge Russen het land verlaten om aan dienstplicht en rekrutering te ontkomen. Zo een 100.000 werkers in de Informatie Technologie hebben Rusland in deze periode verlaten.

De afgelopen dagen hebben weer een aantal westerse leiders Oekraïne bezocht om hun ondersteuning te betuigen aan president Zelensky. Premier Trudeau van Canada was er samen met premier Meloni van Italië, premier de Croo van België en voorzitter Van der Leyen van de Europese Commissie. Canada en Italië tekenden beiden een defensieverdrag met Oekraïne om zo hun solidariteit met dat land aan te geven. Tevens heeft het Westen al vanaf het begin van de oorlog aangegeven dat ze Oekraïne ondersteunen tegen Rusland. Dit is daarom de facto een nieuwe grens tussen het oude Oostblok en het Westen geworden. De invasie van Rusland heeft veel landen geschokt en Oekraïne heeft veel internationale steun gekregen. De afgelopen week heeft de Organisatie van Amerikaanse Staten een verklaring ter ondersteuning aangenomen.

Het voeren van een oorlog kost enorm veel en Oekraïne zou niet goed in staat zijn om het leger van Rusland terug te drijven zonder Westers geld en wapens. Vanaf het begin van de oorlog is er ongeveer 350 miljard dollar aan steun gegeven dan wel toegezegd. De Europese Unie en de individuele Europese landen geven samen meer dan de helft hiervan, terwijl de Verenigde Staten meer dan 100 miljard dollar heeft gegeven of toegezegd. Ook Canada geeft steun.

Van de 350 miljard dollar is zo een 100 miljard gegaan naar militaire assistentie. Daarvan is een groot deel bestemd voor wapens en munitie. Oekraïne heeft bijna 800 tanks gekregen, bijna 800 zwaar artillerie geschut (howitzers), meer dan 100 luchtafweersystemen en bijna 100 raketsystemen. Daarnaast nog vele andere wapens, munitie en training. De VS heeft Oekraïne hierbij van bijna de helft voorzien. Naarmate de oorlog langer duurde zijn de wapens steeds geavanceerder geworden. Een probleem is echter dat door de vele doden en gewonden onder de militairen, er een tekort aan militair personeel dreigt te ontstaan.

Omdat de economie van Oekraïne grote klappen heeft gehad en veel gebouwen en infrastructuur vernietigd zijn door de Russische aanvallen, is buitenlandse hulp onontbeerlijk geworden. Volgens een onderzoek van het Rode Kruis geeft 42% van de bevolking aan dat ze niet genoeg inkomen hebben om hun basisbehoeften te kopen. Zonder buitenlandse hulp wordt de situatie erger. Als de oorlog lang duurt zal die hulp echter gaan verminderen.

In een eerder artikel heb ik ook al wat over Rusland geschreven, zodat dat niet herhaald hoeft te worden. Rusland heeft een begroting die kleiner is dan die van Italië en iets groter dan van Zuid Korea. Rusland is kleiner dan de voormalige Sovjet Unie en heeft daardoor een kleinere economie dan voorheen. De kosten van zo een oorlog tikken flink aan en Rusland ziet zich genoodzaakt om haar militaire uitgaven steeds te verhogen ten koste van andere sectoren.

De oorlog kost Rusland niet alleen veel geld, maar ook heeft ze veel inkomsten verloren. Zo een 330 miljard dollar aan tegoeden van de Russische Centrale Bank zijn in het buitenland bevroren. Ze komen pas weer beschikbaar wanneer Rusland zich terugtrekt uit heel Oekraïne. Daarnaast mist Rusland naar schatting $ 27 tot $ 34 miljard aan inkomsten uit de gasexport naar Europa. Ook veel ander handelsverkeer is gestagneerd en leidt tot verliezen, terwijl veel westerse bedrijven zich hebben teruggetrokken uit Rusland.

Kortom zowel Rusland als Oekraïne leiden enorme schade en verliezen door de oorlog, en dan moeten we denken aan honderden miljarden dollars. De humanitaire kosten niet eens meegerekend. Het ziet er niet naar uit dat een van beide landen deze oorlog kan winnen, waardoor het een langslepend conflict kan worden, wat nog meer geld zal kosten. Een echte oplossing is helaas niet in zicht.

Marten Schalkwijk