Bij de klimaattop in Dubai houdt een persoon een bordje omhoog waarin wordt geëist dat er wordt betaald voor verlies en schade. (Foto: AP)
Een prominente leider uit de ontwikkelingslanden op het gebied van de klimaatverandering zei maandag dat mondiale belastingen op de financiële diensten, de olie- en gassector en de scheepvaartindustrie, honderden miljarden dollars zouden kunnen opleveren voor de armere landen om zich aan te passen en de opwarming van de aarde het hoofd te bieden.

De premier van Barbados, Mia Mottley, concentreerde zich op de manier waarop armere landen, met hulp van rijkere landen en internationale financiële instellingen, de astronomische kosten zouden kunnen dragen om zich aan te passen aan de klimaatverandering, de toekomstige impact ervan te verminderen, en te betalen voor verliezen en schade veroorzaakt door klimaatproblemen zoals overstromingen, bosbranden en hittegolven die inbeuken op gemeenschappen.

De VN-klimaattop, bekend als COP28, die wordt voorgezeten door het hoofd van de grootste oliemaatschappij van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), heeft maandag de aandacht gevestigd op de vraag hoe ontwikkelingslanden mogelijk biljoenen dollars kunnen betalen die volgens deskundigen nodig zullen zijn om de opwarming van de aarden het hoofd te bieden.

"Dit is waarschijnlijk de grootste vooruitgang die we de afgelopen twaalf maanden op financieel gebied hebben gezien", vertelde Mottley aan verslaggevers over toezeggingen om de transitie naar schone energie te financieren, zich aan te passen aan de klimaatverandering en te reageren op extreme weersomstandigheden. "Maar we zijn nog niet waar we moeten zijn", zegt ze.

President van de Wereldbank, Ajay Banga, heeft vijf doelgebieden op het gebied van klimaatfinanciering uiteengezet. Zijn bank wil de methaanemissies door afvalbeheer en landbouw, verminderen; Afrika helpen met groenere energie; ondersteuning van 'vrijwillige' koolstofmarkten, zoals voor bosbouwprojecten; en ontwikkelingslanden die door natuurrampen zijn getroffen, de mogelijkheid bieden om de terugbetaling van schulden op te schorten.

Bovenal wil de multilaterale ontwikkelingsbank op korte termijn haar rol in de klimaatfinanciering versterken.

"Vijfenveertig procent van onze financiering zal in 2025 naar het klimaat gaan", zei Banga, waarbij we ons zullen moeten aanpassen aan het opwarmende klimaat en de andere helft aan het terugdringen van de uitstoot.

"We kunnen het klimaat niet alleen maar over emissies laten gaan. Het moet gaan over de stroomafwaartse impact waarmee het Mondiale Zuiden wordt geconfronteerd door de emissie-zware groei die we in andere delen van de wereld hebben gekend."

Dat zinspeelde op een belangrijk thema in de klimaatbesprekingen: ontwikkelingslanden zijn bijzonder kwetsbaar voor klimaatrampen, maar veel minder verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde dan geïndustrialiseerde landen, die al generaties lang koolstof in de atmosfeer blazen naarmate ze rijker werden – en dat overtollige broeikasgas in de lucht heeft warmte in de buurt van de aarde vastgehouden.

Kleine eilandstaten hebben tijdens de onderhandelingen aangedrongen op klimaatfinanciering en zeggen dat het van cruciaal belang is dat landen zich kunnen aanpassen aan de stijgende zeeën die hun land binnendringen.

Cedric Schuster, de minister van Natuurlijke Hulpbronnen van Samoa, zei dat hij optimistisch is dat de klimaatbesprekingen vooruitgang kunnen boeken op het gebied van de financiële kwestie, maar benadrukte dat landen nog ver verwijderd zijn van waar ze moeten zijn.

Schuster, tevens voorzitter van de Alliantie van Kleine Eilandstaten, zei dat Samoanen "er zeker van willen zijn dat ze zullen overleven… Hun vertrouwen in ons is om hier te zijn, om hun stem te versterken en om ervoor te zorgen dat de wereld de uitkomst van hun zorgen begrijpt en voor ons om ervoor te zorgen dat de juiste mondiale beslissingen worden genomen."

Klimaatactivisten hebben zich tijdens de twee weken durende conferentie in Dubai op de kwestie aangesloten door een protest te organiseren op de uitgestrekte locatie waar tienduizenden leiders, economen, bedrijfsleiders, filantropen en anderen samenkomen om een manier te vinden om de manier waarop de wereld energie genereert en gebruikt in de 21e eeuw, te vernieuwen.

"Miljarden, niet miljoenen! Vul het fonds nu!" zongen ze, verwijzend naar het verlies- en schadefonds voor landen die getroffen zijn door klimaatschade. Landen, waaronder Duitsland en de VAE, hebben hu beloofd miljoenen in het fonds te stoppen.

Maar Eric Njuguna, een activist uit Kenia, zei: "we hebben de rijke landen nodig om honderden miljarden aan het verlies- en schadefonds te betalen."

Mottley prees de formele lancering van een 'verlies- en schadefonds' op de COP28, waarvan de organisatoren zeggen dat het al zo’n 720 miljoen dollar aan toezeggingen heeft opgeleverd, maar zei dat het ver verwijderd is van de 420 miljard dollar – met een 'B' – die nodig is. Mottley zei dat een belasting op mondiale financiële diensten, vastgesteld op een tarief van 0,1 procent, daarvoor 420 miljard dollar zou kunnen opleveren, "niet 720 miljoen waar we nu zijn."

"Als we vorig jaar 5% van de olie- en gaswinsten zouden nemen – de olie- en gaswinsten bedroegen 4 biljoen dollar – zou dat ons 200 miljard dollar opleveren," zei Mottley. "Als we een belasting van 1% hadden op de waarde van de scheepvaart – vorig jaar bedroeg de waarde daarvan 7 biljoen dollar – zou dat ons 70 miljard dollar opleveren."

De G20, een groep belangrijke ontwikkelings- en geïndustrialiseerde landen die verantwoordelijk zijn voor vier vijfde van alle broeikasgassen, zei eerder dit jaar in New Delhi dat ontwikkelingslanden tegen 2030 5,9 biljoen dollar nodig zullen hebben om hun klimaatdoelstellingen te halen. Ze zeggen dat er nog eens 4 biljoen dollar nodig is als ze op weg willen zijn naar een netto nuluitstoot in 2050.

De secretaris-generaal van het Climate Vulnerable Forum zei dat hij niet dacht dat dit bedrag binnenkort zou worden toegezegd. "We zitten vast met miljoenen", zei Mohamed Nasheed, tevens voormalig president van de Malediven. "Dus ik zie het niet oplopen tot biljoenen."

De Verenigde Staten, het rijkste land ter wereld, heeft nog nooit een mondiale belasting ingevoerd en de Republikeinen in het Amerikaanse Congres zijn huiverig om nieuwe belastingen in te voeren en zijn vooral huiverig om veel multilaterale instellingen en programma’s te financieren.

"Het is niet eenvoudig om een internationale belasting te heffen. Er zijn landen nodig die ermee instemmen deze belastingen te heffen", zegt Lord Nicolas Stern, medevoorzitter van een panel van deskundigen dat onderzoek doet naar de kosten van de financiering van de strijd tegen de klimaatverandering.

En armere landen hebben vooraf geld nodig om investeringen in hernieuwbare energiebronnen mogelijk te maken.

"Als we het hebben over klimaatverandering, denk ik dat de maritieme sector, olie en gas, en reizen, van bijzonder belang zijn voor deze kwestie", aldus Stern. 'En dat betekent dat landen samenkomen."

"Dus we kunnen zien wat we moeten doen om de investeringen te vergroten: het moet groot zijn," voegde hij eraan toe. ___