Argentinië in problemen
Argentinië is een groot land (17 keer Suriname) in het zuiden van Zuid-Amerika met een bevolking van 46 miljoen. Traditioneel is het land een grote exporteur van graan- en vlees. Tegenwoordig zijn er ook industriële exportproducten, maar er wordt ook goed verdiend aan toerisme en wijnexport. Het land is de tweede grootste economie na Brazilië, in Zuid-Amerika. 

Toch zijn er steeds financiële problemen, die het land in crisis doen belanden. Tijdens Covid kromp de economie met 10% in, nam de schuld toe (in 2022 was het 85% van het BNP) en is de inflatie enorm toegenomen (2021 50%, vorig jaar 95% en dit jaar al ver boven de 100%). De koers was in 2018 nog 38 Argentijnse peso's voor een Amerikaanse dollar, maar was vorig jaar al 177 en eind deze maand 349. De Surinamers weten dan meteen dat er iets niet goed gaat. Argentinië heeft ook een IMF programma lopen om zaken weer op spoor te krijgen.

Presidentsverkiezingen
Te midden van een financieel-economische crisis worden er presidentverkiezingen gehouden in Argentinië. De huidige president Alberto Fernandez, van de Peronistische Justitiële Partij mocht meedoen voor een tweede termijn, maar heeft daarvan afgezien. Ook vicepresident Cristina Elisabet Fernández de Kirchner, die van 2007-2015 zelf president was en daarvoor First Lady, zag af van deelname. Er hebben 5 kandidaten in de eerste ronde van de verkiezingen meegedaan, maar niemand heeft 45% of meer van de stemmen gehaald, die nodig is voor een directe overwinning (zie resultaat hieronder). Hierdoor is er een tweede ronde nodig die op 19 november gehouden zal worden.

Presidentskandidaten
In de opiniepeilingen stond de 52-jarige Javier Milei steeds aan kop, maar bij de eerste ronde kreeg hij maar 30% van de stemmen en eindigde hij als tweede. Hij is een rechtse populistische econoom en libertijn (La Libertad Avanza partij) die de overheid sterk wil terugdringen en de Amerikaanse dollar als munteenheid wil introduceren in plaats van de peso. Hij wordt gezien als een soort kleine Trump, die ook campagne gevoerd heeft met het campagneteam dat Bolsonaro in Brazilië aan de overwinning had geholpen. Milei is ook pro-life en tegen abortus. 

De winnaar van de eerste ronde is Sergio Massa (51) geworden, van de links Peronistische Vernieuwingspartij (Frente Renovador), met 37% van de stemmen. Zijn partij is deel van de Unión por la Patria, een Peronistische coalitie van drie partijen.  Hij is minister van Financiën in het huidige kabinet. Ondanks allerlei impopulaire maatregelen die de regering moest treffen, is hij toch als beste uit de eerste ronde gekomen. Onder zijn ministerschap is de inflatie enorm toegenomen, waardoor de koopkracht sterk is afgenomen en de armoede is gestegen. Toch vonden veel Argentijnse kiezers hem een betere optie dan Javier Milei. Sergio Massa heeft de kiezers voorgehouden wat er met hen gaat gebeuren wanneer Milei de overheid sterk gaat inkrimpen en dat wil men liever niet.

Tweede ronde
In de tweede ronde van de presidentsverkiezingen doen de twee kandidaten die de meeste stemmen hebben gehaald, mee. Belangrijk is waar de stemmen van de andere kandidaten naar toe gaan. De stemmen van de twee kandidaten die op de 4e en 5e plaats eindigden, beide zijn linkse kandidaten, gaan hoogstwaarschijnlijk naar Sergio Massa. Hij zou dan op ca. 46% uitkomen.

Patricia Bullrich, een rechtse anti-Peronist en voormalige minister van veiligheid, die op de derde plaats eindigde en 24% van de stemmen haalde, heeft haar ondersteuning inmiddels gegeven aan Javier Milei. Zij geeft aan dat Argentinië echt verandering nodig heeft. Indien inderdaad al haar kiezers dat advies opvolgen dan ziet het er naar uit dat Milei de verkiezingen kan winnen, want hij komt dan op 54%. Het lijkt er echter niet op dat alle stemmen van Bullrich naar Milei zullen gaan, want zij zat in een coalitie van verschillende partijen, waarvan een deel de ondersteuning aan Milei heeft afgewezen. De uitslag van de tweede ronde blijft dus nog spannend.

Peronisme
De term Peronisme heb ik een paar keer gebruikt. Die term stamt uit de tijd toen Juan Peron, president was (1948-1955 en 1973-1974). Hij was een links georiënteerde militair, die echter ook fascistische sympathieën koesterde en zelfs Nazi oorlogscriminelen na de Tweede Wereldoorlog opving in Argentinië. Hij heeft echter veel gedaan voor de arbeidersbeweging en zijn partij was de Justicialistische Partij, een term die meer op sociale rechtvaardigheid duidt. De invloed van het Peronisme werkt nog steeds door in de Argentijnse politiek en ook deze verkiezing gaat het weer om een kandidaat die een meer Peronistische visie op de samenleving heeft en één die dat niet heeft. De Peronisten hebben tot nu toe de meeste presidentsverkiezingen gewonnen, maar we zullen het zien op 19 november. 

Marten Schalkwijk

Politiek analist