Zuid-Afrika: Zulu-leider Mangosuthu Buthelezi overleden

Mangosuthu Buthelezi, een vooraanstaande figuur in de Zuid-Afrikaanse politiek en uitgesproken Zulu-leider, is op 95-jarige leeftijd overleden. Tijdens het racistische apartheidsregime richtte hij de Zulu Inkatha-partij op nadat hij gedesillusioneerd was geraakt door het Afrikaans Nationaal Congres (ANC).

Bij botsingen tussen aanhangers van de twee partijen begin jaren negentig kwamen duizenden mensen om het leven. Maar later werd hij weer verwelkomd in de groep en diende hij als minister van Binnenlandse Zaken van president Nelson Mandela.

Buthelezi was een slimme maar controversiële politicus, die het niet eens was met de tactiek van het ANC om gewapende actie te ondernemen tegen het blanke minderheidsbewind en een gematigd pad bewandelde als leider van een etnisch Zulu-thuisland.

Hij was tegen internationale sancties tegen Zuid-Afrika, met het argument dat deze alleen de zwarte meerderheid van het land zouden schaden.

Tijdens de botsingen begin jaren negentig beschuldigde het ANC van Nelson Mandela hem ervan samen te werken met de blanke minderheidsregering. Sommigen vreesden dat het geweld zou kunnen leiden tot een burgeroorlog en de overgang naar de democratie zou kunnen doen ontsporen, waardoor Mandela in 1994 president zou worden.

Velen geloofden dat leden van de apartheidsveiligheidstroepen samenwerkten met de Inkatha-beweging om het ANC te bestrijden, maar Buthelezi ontkende dat altijd.

President Cyril Ramaphosa leidde de eerbetoon en beschreef Buthelezi als een "formidabele leider". Hij zei dat hij "zeven decennia lang een belangrijke rol heeft gespeeld in de geschiedenis van ons land".

De president voegde eraan toe: "Mangosuthu Buthelezi is een uitmuntend leider geweest in het politieke en culturele leven van onze natie, inclusief de eb en vloed van onze bevrijdingsstrijd, de transitie die onze vrijheid in 1994 veiligstelde en onze democratische dispensatie."

Buthelezi was erfelijk hoofd van de Zulus, de grootste etnische groep van Zuid-Afrika.

Hij werd geboren in de koninklijke Zulu-familie - zijn moeder was prinses Magogo kaDinzulu, de zus van de Zulu-koning. Buthelezi speelde de rol van zijn eigen overgrootvader, de Zulu-koning Cetshwayo, in de film Zulu uit 1964.

Hij was premier van KwaZulu, het thuisland van de Zulus, en richtte in 1975 de Inkatha Freedom Party op, een politieke en culturele beweging van de Zulus. Hij trad in 2019 terug als partijleider na 44 jaar aan het roer te hebben gestaan.