Van 08 – 09 augustus 2023 werd de Amazone Summit gehouden in Belém, de hoofdplaats van de Braziliaanse deelstaat Pará, met participatie van de presidenten van Brazilië, Colombia, Peru en Bolivia.  Suriname werd vertegenwoordigd door de minister van BIBIS (Buitenlandse zaken, International Business en Internationale Samenwerking). De Amazon Cooperation Treaty Organization (ACTO) bestaat uit acht Amazonelanden en neemt besluiten op basis van consensus: al de acht lidlanden moeten het eens zijn met een besluit.  

Tijdens de Amazone Summit is geen overeenstemming bereikt over Zero deforestation (nul ontbossing) van het Amazone regenwoud in 2030.  Nul ontbossing betekent dat er per saldo niet wordt ontbost. Als er in een jaar 1.000 hectare wordt ontbost voor bijvoorbeeld mijnbouw, landbouw, en de aanleg van wegen en/of woongebieden, dan moet er in hetzelfde jaar elders 1.000 hectare bos worden aangeplant of hersteld zodat er per saldo nul ontbossing is.

Geografisch gezien hebben Suriname en Frans Guyana geen Amazone regenwoud omdat zij geen deel uitmaken van het Amazone stroomgebied. Guyana heeft een heel klein stuk Amazone regenwoud. Wij maken deel uit van het Guiana schild, een van de meest onaangetaste tropische bossen ter wereld, dat sterk overeenkomt met het Amazone regenwoud.  Binnen de ACTO spreekt men van het Amazone dominium waarvan Suriname wel deel uitmaakt. Frans Guyana is een overzees deel van Frankrijk en wordt in een aantal gevallen technisch wel betrokken bij ACTO activiteiten.

De verdeling van het Amazone regenwoud binnen de ACTO is als volgt:

Bolivia, Guyana en Suriname zijn niet gereed om zich te committeren aan nul ontbossing in 2030. Bolivia zet sterk in op de grootlandbouw (soja, mais en veeteelt) en moet daarvoor ontbossen. Een groep grootlandbouwers uit Bolivia, de Mennonieten, hebben belangstelling om 50.000 hectare land in Suriname in productie te brengen. 50 Mennonieten families kregen eind 2022 van de Surinaamse regering toestemming om zich onder bepaalde voorwaarden in ons land te vestigen voor het beoefenen van de landbouw. 

Guyana en Suriname zijn vergeleken met de andere zes Amazone landen in een vroeger stadium van hun ontwikkeling en willen nog ontbossen voor economische activiteiten zoals mijnbouw, landbouw, en de aanleg van wegen en woongebieden. Deze twee landen zijn nog nauwelijks geconfronteerd met een oprukkende landbouwgrens maar moeten hiervoor oppassen. Bij een oprukkende landbouwgrens wordt er ontbost om aan landbouw of veeteelt te doen. Met de verkregen inkomsten wordt er dan verder ontbost.  

Een oprukkende landbouwgrens zal voor ons een aantal uitdagingen met zich meebrengen. Twee voorbeelden: i) de collectieve grondenrechten voor Inheemse en Tribale volkeren zijn nog niet geregeld, en ii) de onvruchtbare bodems in onze bossen zullen goed moeten worden behandeld om aan permanente landbouw te doen zonder dat er steeds de behoefte bestaat om weer te ontbossen. Suriname doet er goed aan te leren van wat er fout is gegaan in de Amazone landen op het gebied van bosgebruik om niet in dezelfde fouten te vervallen.

Dr. Rudi van Kanten, agroforester