CHof beveelt aanpassing kiesstelsel voor gelijkwaardig kiesrecht
29 Mar, 16:41
foto


Het besluit van het Constitutioneel Hof (CHof), gaat over de toetsing van de artikelen 9 en 24 van de Kiesregeling van  de grondwet, het Internationaal Verdrag inzake Burger en Politieke Rechten (IVBPR), het Amerikaans Verdrag voor de Rechten van de Mens (AVRM) en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM). Het CHof concludeert dat de artikelen 9 en 24 van de Kiesregeling (verdeling kiesdistricten) niet in strijd zijn met artikel 8 Grondwet (discriminatieverbod) voor wat betreft het actief en passief kiesrecht, maar wel in strijd zijn met artikel 24 van de AVRM (gelijkheidsbeginsel) en artikel 25 sub b van het IVBPR (periodieke verkiezingen door middel van algemene en gelijke verkiezingen waarbij de vrije wilsuiting van de kiezers wordt gewaarborgd), omdat ze geen gelijkwaardig kiesrecht bieden aan elke Surinamer woonachtig in de verschillende districten.

Het CHof oordeelt dat de uitkomst van de verkiezingen thans niet meer beantwoordt aan de maatschappelijke realiteit en als gevolg hiervan wordt de zetelverdeling ingevolge artikel 9 jo 24 Kiesregeling, als discriminatoir ervaren. Ook blijkt uit cijfers dat de districten Paramaribo en Wanica in 2020 gezamenlijk 67% van de totale landelijke populatie tellen, maar momenteel over 24 (47%) zetels in DNA beschikken. Een minderheid beslist over een meerderheid. Onder punt 6.2 van haar besluit komt het CHof tot de bevestiging dat de huidige zetelverdeling van het van DNA in 1987 gebaseerd was op basis van een verdeelsleutel qua inwonertal per district. Vanwege diverse redenen (o.a. migratie naar Paramaribo en Wanica) is deze niet meer valide en beantwoord deze niet meer aan de hedendaagse realiteit. Het CHof beveelt dat het huidige kiesstelsel wordt aangepast aan de huidige populatie cijfers en dat de districtenindeling volgens het Decreet van 24 februari 1983, S.B. no. 24 nader geëvalueerd dient te worden.

Het CHof beveelt om het "one person, one vote one value" beginsel te waarborgen en tot gelding te brengen. Het CHof benadrukt daarbij dat het de vrije wilsuiting van de kiezer dient te worden gewaarborgd en tot gelding dient te worden gebracht. Het “One man, one vote, one value” principe drukt het principe van gelijke en gelijkwaardige vertegenwoordiging bij het stemmen uit. In feite hebben we nu al in ons systeem het “one man, one vote” principe als je uitgaat van het principe dat iedereen maar één keer kan stemmen. Wij overzien echter het principe van gelijke vertegenwoordiging of “one value”. Dit komt tot uiting in de 2e alinea van pagina 16 van het besluit van het CHof die daarbij tot de conclusie komt dat “niet elke uitgebrachte stem hetzelfde gewicht heeft bij de toekenning van de zetels”. Het gewicht van de uitgebrachte stem is dus van belang.

Het CHof komt dus tot de conclusie dat de huidige zetelverdeling in Suriname in strijd is met het gelijkheidsbeginsel en het discriminatieverbod zoals vastgelegd in de artikelen 8 en 55 van de grondwet en dat het kiesstelsel aangepast moet worden aan de huidige maatschappelijke realiteit. Het Hof heeft ook vastgesteld dat artikel 9 jo. 24 van de Kiesregeling geen weerspiegeling is van een gelijkwaardig kiesrecht, gezien het verschil in stemgewicht niet verenigbaar is met artikel 25 sub b van het IVBPR en artikel 23 lid 1 sub b AVRM. Daarnaast heeft het Hof aangegeven dat elk kiesstelsel in een verdragsstaat verenigbaar dient te zijn met de rechten die door artikel 25 sub b worden beschermd en dient het de vrije wilsuiting van de kiezers te waarborgen en tot gelding te brengen.

In de door de commissie Lim A Po voorgestelde wijzigingen c.q. aanpassingen wordt voorgesteld om elk district 1 of 2 zetels toe te kennen en vervolgens het verschil via landelijke evenredigheid te verdelen. Ik moet helaas tot de conclusie komen dat ook deze voorstellen in strijd zullen zijn met de artikelen 8 en 55 van de grondwet. De toe te kennen zetels ontbreekt volgens de redenering van het CHof elke grondslag en realiteit van de hedendaagse Surinaamse situatie. De ene in Coronie toegekende zetel zal meer “waarde/gewicht” hebben dan de zetel die aan Paramaribo wordt toegekend. We zijn dan weer terug bij af.

Geadviseerd wordt dat de autoriteiten zich houden aan de aanbevelingen en overwegingen van het CHof en ervoor zorgen dat het kiesstelsel overeenkomstig wordt aangepast. Dit zal ongetwijfeld bijdragen aan een betere beleving van de democratie in Suriname.

Sanjay Nannan B-ICT MBA
Advertenties