Brazilië: Hooggerechtshof stemt in met onderzoek Bolsonaro

Het Hooggerechtshof van Brazilië heeft ermee ingestemd te onderzoeken of voormalig president Jair Bolsonaro de extreemrechtse menigte heeft aangezet die het congres, de hoogste rechtbank en de presidentiële kantoren van het land heeft geplunderd. Het besluit is een snelle escalatie in het onderzoek waaruit blijkt dat de ex-leider juridische gevolgen kan krijgen voor een extremistische beweging die hij hielp bouwen.

Rechter Alexandre de Moraes willigde een verzoek van het parket-generaal in om Bolsonaro bij het bredere onderzoek te betrekken, daarbij verwijzend naar een video die de voormalige president twee dagen na de rel op Facebook plaatste. Het beweerde dat Luiz Inácio Lula da Silva niet in functie was gestemd, maar eerder was gekozen door het Hooggerechtshof en de verkiezingsautoriteit van Brazilië.

Hoewel Bolsonaro de video na de rel plaatste en 's ochtends verwijderde, voerden aanklagers aan dat de inhoud voldoende was om zijn gedrag vooraf te onderzoeken.

Anders heeft Bolsonaro sinds zijn nederlaag op 30 oktober afgezien van commentaar op de verkiezingen. Hij wekte herhaaldelijk twijfel over de betrouwbaarheid van het elektronische stemsysteem in de aanloop naar de stemming, diende daarna een verzoek in om miljoenen stemmen die met de machines waren uitgebracht ongedaan te maken. Hij heeft zijn nederlaag ook nooit toegegeven.

Geen van de beweringen van de ex-president werd bewezen en de resultaten van de verkiezingen werden door verschillende politici, waaronder enkele bondgenoten van Bolsonaro, en verschillende buitenlandse regeringen als legaal erkend.

Hij heeft zijn intrek genomen in een buitenwijk van Orlando sinds hij Brazilië eind december verliet en de beëdiging van zijn linkse opvolger op 1 januari had overgeslagen. Sommige democratische wetgevers hebben er bij  de Amerikaanse president Joe Biden op aangedrongen zijn visum in te trekken.

Na de beslissing van de rechtbank vrijdag laat zei Bolsonaro's advocaat Frederick Wassef in een verklaring dat de voormalige president "de daden van vandalisme en vernieling vanaf 8 januari heftig verwerpt", maar de vermeende "infiltranten" van het protest de schuld gaf - iets wat zijn extreemrechtse supporters hebben ook beweerd.

De verklaring zei ook dat Bolsonaro "ooit enige relatie of deelname had met deze spontane sociale bewegingen."

De Braziliaanse autoriteiten onderzoeken wie de radicale aanhangers van Bolsonaro in staat heeft gesteld de machtszetels te bestormen in een poging de resultaten van de verkiezingen in oktober ongedaan te maken. Doelwitten zijn onder meer degenen die relschoppers naar de hoofdstad hebben geroepen of hebben betaald om ze te vervoeren, en lokaal beveiligingspersoneel dat mogelijk oogluikend heeft toegestaan ​​om de chaos te laten plaatsvinden.

Veel van de aandacht ging tot nu toe uit naar Anderson Torres, de voormalige minister van Justitie van Bolsonaro, die op 2 januari hoofd beveiliging van het federale district werd en op de dag van de rel in de VS was.

De Moraes beval deze week de arrestatie van Torres en heeft een onderzoek geopend naar zijn acties, die hij typeerde als "verwaarlozing en samenzwering". In zijn besluit, dat vrijdag openbaar werd gemaakt, zei De Moraes dat Torres ondergeschikten ontsloeg en het land verliet voor de rel, een indicatie dat hij opzettelijk de basis legde voor de onrust.

De rechtbank vaardigde ook een arrestatiebevel uit tegen de voormalige veiligheidschef en hij moet binnen drie dagen terugkeren, anders vraagt Brazilië om zijn uitlevering, zei minister van Justitie Flávio Dino vrijdag.

Torres heeft wangedrag ontkend en zei op 10 januari op Twitter dat hij zijn vakantie zou onderbreken om terug te keren naar Brazilië en zijn verdediging zou presenteren. Drie dagen later is dat nog niet gebeurd.

De minister wees op een document dat de Braziliaanse federale politie vond bij het doorzoeken van het huis van Torres; een ontwerpdecreet dat de controle over de verkiezingsautoriteit van Brazilië zou hebben overgenomen en mogelijk de verkiezingen zou hebben vernietigd. De oorsprong en authenticiteit van het niet-ondertekende document zijn onduidelijk, en het blijft onbekend of Bolsonaro of zijn ondergeschikten stappen hebben ondernomen om de maatregel uit te voeren die volgens analisten en de Braziliaanse academie voor kiesrecht en politiek recht ongrondwettelijk zou zijn geweest.

Maar het document "zal een rol spelen in het politieonderzoek, omdat het nog vollediger het bestaan onthult van een keten van mensen die verantwoordelijk zijn voor de criminele gebeurtenissen", zei Dino, eraan toevoegend dat Torres de politie zal moeten informeren die het heeft opgesteld.

Door geen onderzoek in te stellen tegen de auteur van het document of het bestaan ervan niet te melden, kan Torres ten zeerste worden beschuldigd van plichtsverzuim, zei Mario Sérgio Lima, een politiek analist bij Medley Advisors.

Torres zei op Twitter dat het document waarschijnlijk op een stapel was gevonden, samen met andere documenten die bedoeld waren om te worden versnipperd, en dat het uit zijn verband was gelekt met valse verhalen die erop gericht waren hem in diskrediet te brengen.

Dino vertelde verslaggevers vrijdagochtend dat er nog geen verband is gelegd tussen de hoofdstadrellen en Bolsonaro.

Ook op vrijdagavond werden de populaire sociale media-accounts van verschillende prominente rechtse figuren in Brazilië geschorst als reactie op een gerechtelijk bevel,.

Het bevel, ook uitgevaardigd door rechter De Moraes, was gericht tegen zes sociale mediaplatforms en stelde een deadline van twee uur vast om de accounts te blokkeren of boetes te krijgen. De accounts behoren onder andere toe aan een digitale influencer, een YouTuber die onlangs is gekozen door de federale wetgever, een podcast-host in de vorm van Joe Rogan en een evangelische predikant en verkozen senator.