DNA-zetels via landelijke evenredige vertegenwoordiging
28 Oct 2022, 08:50
foto


Naar aanleiding van het oordeel van het Constitutioneel Hof op 5 augustus 2022 is de discussie over een eventuele aanpassing van ons kiesstelsel losgebarsten. Het oordeel betreft:
"Toetsing ex. artikel 144 Grondwet jo. artikel 12 lid 1 Wet Constitutioneel Hof van de artikelen 9 jo. 24 Kiesregeling op strijdigheid met de Grondwet, alsmede het Internationaal Verdrag inzake Burger en Politieke Rechten (IVBPR), het Amerikaans Verdrag voor de Rechten van de Mens (AVRM) en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM)."

Het oordeel van het Constitutioneel Hof komt op het volgende neer.
Volgens het Hof dienen de artikelen 8 jo. 55 Grondwet in samenhang met elkaar te worden gelezen en geïnterpreteerd. De uitkomst van de verkiezingen brengt niet de soevereine wil van het volk tot uitdrukking, waardoor niet elke stem hetzelfde gewicht heeft bij de toekenning van de zetels. Hierdoor is er strijdigheid met het gelijkheidsbeginsel en het discriminatieverbod.

Om zo goed mogelijk aan de eis van een gelijk gewicht van elke stem te voldoen, valt bij de huidige districtenindeling het district Coronie met 0,27 DNA zetel buiten de boot. Zelfs als ressort Wageningen bij Coronie wordt toegevoegd, zou district Coronie plus Wageningen slechts voor 0,51 DNA zetel in aanmerking komen. Aangezien de kiezer van Coronie niet uitgesloten mag worden van het recht om te stemmen, zou aan dat district al dan niet vergroot met ressort Wageningen toch één (1) DNA-zetel moeten worden toegewezen. Hierbij moet worden opgemerkt dat met het toewijzen van 1 zetel aan een district voor dat district in feite voor het meerderheidsstelsel is gekozen in plaats van het evenredigheidsstelsel dat in de grondwet is voorgeschreven.

Het aantal inwoners van ons land in 2020 komt verdeeld over 51 DNA-zetels overeen met 10.796 inwoners per DNA-zetel. Door de toekenning van één zetel aan Coronie plus Wageningen met 5.481 inwoners is dit nieuwe kiesdistrict dus overgewaardeerd en zou dus niet aan het criterium van een gelijk gewicht per stem worden voldaan met de mogelijkheid dat dit weer aan het Constitutioneel Hof zou kunnen worden voorgelegd.

Met een Districten Evenredige Vertegenwoordiging (DEV) is het theoretisch wel mogelijk om kiesdistricten met een min of meer gelijk aantal inwoners te creëren in ons land, maar aan het feit dat 67 % van de bevolking in de huidige gebieden Paramaribo en Wanica woont kan niets afgedaan worden, dus zullen deze gebieden dan ook de meeste van de eventuele nieuwe kiesdistricten herbergen. Ook zal bij een kiesdistrictenindeling met als grondslag een min of meer gelijk aantal inwoners, regelmatig het inwonersaantal per kiesdistrict moeten worden bepaald om vast te stellen of het aantal inwoners per zetel voor een kiesdistrict niet te veel afwijkt van het gemiddelde.

Een gemengd stelsel wil zeggen dat een combinatie van Districten Evenredige Vertegenwoordiging (DEV) en Landelijke Evenredige Vertegenwoordiging (LEV) de ongelijkheid in stemgewicht tussen de districten niet opheft.

Om te voldoen aan het criterium van een gelijk gewicht voor elke stem zou overgegaan kunnen worden op het stelsel van een Landelijke Evenredige Vertegenwoordiging (LEV) met andere woorden één (1) Kiesdistrict voor het gehele grondgebied van Suriname. Om te voorkomen dat achterstandsgebieden onvoldoende aandacht krijgen, moet de ontwikkeling van deze gebieden in de Grondwet worden opgenomen.

Bij een LEV is het gehele land één (1) kiesdistrict en wordt voldaan aan de eis dat elke stem van elke kiezer in het gehele land hetzelfde gewicht heeft. Aangezien er maar één (1) kiesdistrict is, is het ook niet nodig dat regelmatig wordt nagegaan of de toedeling van zetels aan kiesdistricten nog voldoet aan het oorspronkelijke uitgangspunt.

LEV voor de verkiezing van 51 DNA-leden
Bij dit stelsel dienen de aan de verkiezingen deelnemende politieke partijen één (1) kandidatenlijst in met maximaal 51 kandidaten en worden alle 51 DNA-zetels door de methode van het grootste gemiddelde toegewezen aan de partijen die aan de verkiezingen hebben deelgenomen.

Om een idee te hebben van het aantal stemmen dat nodig zal zijn om zeker 1 van de 51 zetels toegewezen te krijgen kan gebruik worden gemaakt van de "kiesdeler", let wel de methode van het grootste gemiddelde kent het fenomeen kiesdeler niet.



Kiesgerechtigden 2025 (geschat)             415.000
Aanname opkomstpercentage 65 %         269.750
Ongeldige stemmen 3 % (aanname)            8.093
Geldige stemmen                                    261.658
DNA-zetels 51
"Kiesdeler" is 5.131 (261.658 / 51)

Met de methode van het grootste gemiddelde worden aan partijen waarop evenveel of meer stemmendan de "kiesdeler" zijn uitgebracht een (1) of meer zetels toegewezen, terwijl het ook mogelijk is dat aan partijen die de "kiesdeler" net niet hebben gehaald een zetel wordt toegewezen.

Waarborging ontwikkeling achterstandsgebieden
Het huidig kiesstelsel dat met de verkiezingen van 1987 is ingevoerd heeft onder andere als uitgangspunt de bijzondere aandacht voor de ontwikkeling van bepaalde districten.

Opgemerkt wordt dat na 35 jaar de ontwikkeling in de bedoelde achterstandsgebieden niet of nauwelijks opgang is gekomen en de achterstand dus ook niet is ingelopen, het lijkt mij daarom dan ook beter de waarborging van de ontwikkeling van achterstandsgebieden in de grondwet op te nemen.

Een aanzet voor de waarborging van de ontwikkeling van achterstandsgebieden wordt hieronder gegeven waarbij niet wordt gepretendeerd volledig te zijn.

Om de ontwikkeling van de achterstandsgebieden te waarborgen kan gedacht worden aan:
- Het inlopen van de achterstand in onderwijs, welk doel moet wanneer zijn bereikt.
- Het inlopen van de achterstand op het gebied van de volksgezondheid, welk doel moet wanneer zijn bereikt.
- Het inlopen van de achterstand op het gebied van de infrastructuur (elektriciteit,
drinkwatervoorziening, telecommunicatie, aanleg ontsluitingswegen, etc.), welk doel moet
wanneer zijn bereikt.

De doelstellingen in plannen uitgewerkt, zouden bijvoorbeeld door het Planbureau met input van het lokaal bestuur kunnen worden voorbereid en uiteindelijk in DNA worden goedgekeurd. Het is de bedoeling dat deze plannen regering/coalitie overstijgend zijn zodat niet bij elke verandering van de samenstelling van de coalitie er weer van vooraf aan wordt begonnen.

Het regionaal bestuur dat samengesteld zal worden na regionale verkiezingen moet daadwerkelijk gaan besturen en moet onder andere een eigen budget ter beschikking hebben.

In het nationale budget zullen middelen gereserveerd worden voor het regionaal bestuur en voor onder andere de uitvoering van regionale plannen. Uiterlijk vijf (5) jaar na invoering van het voorgestelde kiesstelsel zullen regionaal gegenereerde middelen geheel of gedeeltelijk ten behoeve van de regio worden aangewend.

Aanbevolen wordt dat de verkiezingen voor het regionaal bestuur niet samenvallen met de nationale verkiezing voor DNA.

Ook wordt aanbevolen de verdeling van ons land in 10 bestuursdistricten zoals in 1983 is vastgesteld te evalueren en eventuele voorstellen voor een aangepaste herverdeling ter goedkeuring aan te bieden aan DNA.

Lothar Boksteen
Advertenties

Monday 06 May
Sunday 05 May
Saturday 04 May