GLO-school te Kwamalasemutu in het district Sipaliwini. Er is geen vervolgonderwijs in het gebied. (Foto's: Theresia Cirino)
(Ingezonden)

Er is nogal wat 'ophef' ontstaan op (social) media omtrent het betoog van het pas aangetreden lid in De Nationale Assemblee, de heer Renet Wahki. Als lid afkomstig uit het dorp Kwamalasemutu in het district Sipaliwini is het zeer zeker een unicum voor de Trio of Täreno gemeenschap dat hij hen en overige Surinamers binnen dit hoogste college van staat mag vertegenwoordigen.

Als gewezen districtscommissaris van het bestuursressort Coeroeni in dit district, voel ik mij geroepen om hem in zijn oproep gedaan in DNA te ondersteunen, en nader toelichting te geven omtrent het gebied. Het bestuursressort Coeroeni is gelegen in het zuidwesten van ons land, en bestaat uit 7 dorpen, nl. Kwamalasemutu, Sipaliwini Savanne, Coeroeni, Amotopo, Alalapadu, Lucie en Kasjoe-eiland. Laatstgenoemde ligt in het gebied Tigri. Sipaliwini Savanne ligt dichtbij de grens met Brazilië. Het dorp Coeroeni ligt ook dichtbij de grens met Guyana. Kwamalasemutu is het grootste dorp.

Er wonen 14 Inheemse stammen in het gebied, waarbij de Trio Inheemsen in aantal overheersen. De 14 stammen zijn de Trio, Mawajana, Sikayana, Katuyana, Okomoyana, Wai wai, Akoerio, Toenajana, Wapishana, Aramiso, Aramayana, Shaheta (Sakata), Serenvoe, en Shiriyana. De samenleving spreekt overwegend de Trio-taal, en zeer weinig zijn het Nederlands of Sranan Tongo machtig. De meeste mensen wonen en leven grotendeels nog volgens de traditionele cultuur. Vergeleken met de rest van Suriname, is dit bestuursressort het meest achtergesteld.

Luchtfoto van Coeroeni, dichtbij de grens met Guyana.

Hieronder een resumé van enkele problemen in dit gebied:
I. Nutsvoorzieningen
Met uitzondering van Kwamalasemutu is er nergens gezond drinkwater. De mensen zijn uitsluitend aangewezen op rivierwater. In Allalapadu is men aangewezen op kreekwater. Het gebrek aan gezond drinkwater, leidt m.n. in de droge tijd, soms tot gevallen van diarree, en jaarlijks tot gebrek aan voedsel. Er is geen elektriciteit in het gebied, behalve in Coeroeni en Sipaliwini Savanne die over zonnepanelen beschikken. Kwamalasemutu heeft een lichtmotor en is afhankelijk van brandstof.

II. Onderwijs en -faciliteiten
De dorpen Kwamalasemutu, Sipaliwini Savanne en Allalapadu beschikken hebben basisscholen. Er zijn echter onvoldoende gekwalificeerde leerkrachten. In bepaalde dorpen verzorgen leerkrachten de lessen merendeels in de eigen taal. Jaarlijks zijn er nauwelijks geslaagden. In de dorpen Coeroeni en Amotopo zijn de kinderen reeds jaren verstoken van onderwijs. De kinderen van Kasjoe-eiland gaan in Guyana naar school.

Basisschool in Sipaliwini Savanne.

De scholen starten elk jaar laat, en wel midden oktober, vanwege o.a. late transport van schoolmaterialen en leerkrachten naar het gebied. Het huidige schooljaar is bovendien nog niet gestart voor deze scholen. Er zijn geen leerkrachtenwoningen aanwezig. Jongeren hebben praktisch geen kans op vervolgonderwijs, aangezien ouders vaak de internaatkosten niet kunnen betalen. Het gevolg is dat een groot deel van de bevolking niet of onvoldoende geschoold is. Er is ook gebrek aan schooluniformen en schoolmateriaal.

III. Geen communicatie mogelijkheden

Los van enkele gebrekkige radiozenders, is er geen televisie, radio of internet in het gebied. Slechts Kwamalasemutu heeft internet. De gemeenschap ontbeert hierdoor belangrijke informatie, omtrent nationale ontwikkelingen.

IV. Geen winkels
De mensen zijn voor haast alle goederen en diensten, zeer sterk afhankelijk van Paramaribo. Er zijn dorpen waar volwassenen en kinderen in jaren geen nieuwe kleding of schoeisel hebben gehad.

V. Transport

Vervoer is slechts mogelijk met het vliegtuig. De kosten hiervan zijn erg hoog, en voor de mensen praktisch niet betaalbaar.

VI.  Brandstof is zeer belangrijk voor het gebied en vaak niet in voorraad.

VII. Aanwezigheid van overheidsinstanties
Los van de Medische Zending (ministerie van Volksgezondheid) zijn er weinig overheidsinstituten zichtbaar in het gebied of zijn op een laag pitje bezig.

Onderwijzerswoningen in Kwamalasemutu.

Toegegeven moet worden dat de problemen immens zijn en door opeenvolgende regeringen onvoldoende zijn aangepakt. De huidige Covid-19 pandemie leidt ook tot grotere armoede en isolatie van de gemeenschap. Een geïntegreerd overheidshandelen is dringend vereist wil men de regionale ontwikkeling en kwalitatieve verbetering van het woon- en leefklimaat van de bewoners van ressort Coeroeni versneld ter hand nemen. Stimulering van lokale particuliere initiatieven is daarom gewenst.

Het is tegen deze achtergrond dat de heer Renet Wahki zijn betoog heeft gehouden. Een beter begrip en kennis van elkaars maatschappelijke situatie en cultuur leidt niet alleen tot begrip en waardering voor elkaar, maar ook tot verschillende gezichtspunten om de problemen waarmee ons land en dit gebied te maken heeft, op te kunnen lossen. En waar kan dit beter kenbaar gemaakt worden, dan in ons hoogste college van Staat.

Drs. Theresia Cirino
Ontwikkelingssocioloog/Gewezen DC van Coeroeni en Kabalebo