Menigeen is er niet van bewust dat de broodprijs (ons dagelijks voedsel) mede wordt bepaald door de financiële huishouding van de Staat (winkeliers krijgen eerder de schuld). De schuldenberg, lege staatskas en ontbreken van deviezen leiden tot uitholling van de SRD met alle gevolgen van dien. De meeste parastatale bedrijven hebben enorme schulden, die ten laste komen van de Staat en van de belastingbetaler. Maar wie zijn deze parastatale bedrijven?

Parastatale bedrijven zijn de zogenaamde zelfstandig opererende bedrijven, semi-overheidsinstellingen die eigendom zijn van de Staat. En we kennen een legio van parastatale bedrijven of wel staatsbedrijven in Suriname, van vissershaven tot vliegtuigmaatschappij  SLM. U kent ze wel: NVB, SPSB, RGD, Telesur, SBB, Canawaima, Cevihas en nog veel meer.

Noodlijdend
De meeste parastatale bedrijven verkeren financieel onder erbarmelijke omstandigheden en de overheid stopt miljoenen belastinggelden om die overeind te houden. Dit infuus van belastingengelden komt ten laste van staatsfinanciën. Neem onze nationale trots de SLM, deze heeft een schuld van ruim US$ 75 miljoen, omgerekend SRD 1.275.000.000 (1:17).   De huidige regering heeft chaos bij SLM aangetroffen, de leiding ontheven en direct actie ondernomen door een crisisteam team neer te zetten. Gebleken is dat er excessieve taferelen zich voordoen ten laste van de belastingbetaler, zoals exorbitante salarissen bij het management, die nota bene in conversie US$ worden uitbetaald. In plaats van winst wordt het volk opgezadeld met schuld van SLM. Analoog aan SLM zijn er meerdere parastatale bedrijven met enorme schulden ten laste van de Staat. Het management met riante salarissen en buitensporige privileges voert een rampzalig beleid  ten nadele van de belastingbetaler. Waarom maakt de Staat, enige aandeelhouder, hier geen korte metten.

Met enorme schulden en mismanagement bij parastatale bedrijven rijst de vraag over het functioneren van de raad van commissarissen (rvc). De rvc heeft de taak om toezicht te houden op het beleid van de Raad van Bestuur (management) en op de algemene gang van zaken van het bedrijf. De huidige president spreekt herhaaldelijk van mismanagement en wanbeleid bij deze bedrijven, terwijl er een toezichthoudend orgaan, een rvc is geïnstalleerd. Het competentie van dit orgaan wordt nu op de proef gesteld, daar er sprake is herhaaldelijk falend beleid. Het verantwoordelijkheidsvraagstuk is ook hier in het geding, omdat de meeste leden van dit orgaan genoegen nemen met de vette beloning die zij ontvangen en laten de toezichthoudende functie achterwege. De rvc’s hebben vaak geen weet van de solvabiliteit van het bedrijf, zoals onlangs bleek bij de weergave door de president over de financiële cijfers van SLM. De president sprak slechts van een raming van schulden, want financiële stukken ontbreken.

Vakbond
Uitermate treurig is de rol van de vakbond (lid van de rvc), een krachtenveld ter zijde aan het volk laat zich compleet  het bos insturen. Zelden heeft een vakbond in de rvc amok gemaakt van onregelmatigheden c.q. falend beleid, terwijl de meeste parastatale bedrijven noodlijdend zijn en met belastinggelden in het leven worden gehouden. Het is alom bekend dat vele staatsbedrijven opgescheept zitten met wurgcontracten. Is de vakbond een wassen neus in de rvc en functioneert die in hoedanigheid van een jaknikker? Bij toenemende inflatie  met hoge winkelprijzen wordt gedreigd met stakingen voor meer loon, terwijl die medeschuldig is aan debacle na debacle.

Parastatale bedrijven zijn staatseigendommen en derhalve is de regering mede verantwoordelijk voor de verkwisting van belastinggelden. De Centrale Landsaccountantsdienst (CLAD), het wakend oog voor de staatsfinanciën, is voor eeuwig in winterslaap, want de meeste staatsbedrijven verkeren  chronisch in deplorabele toestand met hoge schulden ten laste van de belastingbetaler. Opmerkelijk is de rol van DNA, die eveneens een controlerende en toetsende rol heeft bij staatseigendommen, maar die laat het hier ook afweten. Als het kwaad is geschied, roepen de regering en DNA de hulp van de rechtelijke macht om het kwade op te sporen en berechten. Het ongebreidelde mismanagement en onregelmatigheden bij deze staatsbedrijven roept om een radicaal doortastend ingrijpen van de regering (president), voordat het dagelijkse brood onbetaalbaar wordt.

David Dewdath (pedagoog)
david.dewdath@gmail.com