De kortste route voor Suriname uit de schulden

In de afgelopen periode hebben velen gewezen op de uitdagingen die Suriname, de nieuwe president en de nieuwe regering te wachten staat. Met stip op nr 1 staat de schuldenproblematiek. Suriname is volgens velen failliet, zit diep in de schulden en de schuldigen worden vervloekt. Wat de werkelijke schuldenlast is weten slechts enkelen. En de beerput moet nog open. Echter wat het scenario ook mag zijn, hoe diep de put ook mag zijn, en wat er ook in de put zit, er zijn altijd oplossingen. Vele deskundigen maken het ingewikkelder dan het is, terwijl de oplossing relatief eenvoudig is. Er is korte, verstandige route uit de geprognosticeerde schuldencrisis. In dit artikel zet ik een eenvoudige benadering uiteen op basis van wat bekend is. Suriname heeft als schuldenaar nu een junkstatus. Maar hier kan spoedig verandering in komen.

Als het goed is, ligt er nog een potje geld in Den Haag waar Suriname nog recht op heeft. Nederland kan dit geld als garantie ter beschikking stellen en daarnaast ook nog als ware vriend garant staan voor de leningen van Suriname. Met president Bouterse was dit onmogelijk. Ook de Wereldbank zou Suriname kunnen helpen met een schuldaanpassingstraject, zoals dat al vaker met andere landen doorlopen heeft. Hier zal wel het nodige werk voor verricht moeten worden, met de juiste condities, maar dat moet de nieuwe regering lukken.

Bovendien heeft Suriname nog een eigen goudvoorraad, hopelijk blijft deze voorraad gestaag groeien, en dan hebben we nog de toekomstige olievoorraden. Dit goud en olie plus de garantstelling van Nederland en mogelijke hulp van de Wereldbank, kan de kredietstatus van Suriname direct verbeteren. Een aantal slimme onderhandelaars zou dan zowel de rente als de aflossing op bestaande leningen moeten heronderhandelen, mogelijk (vroegtijdig) aflossen of saneren. Suriname kan zo sneller dan verwacht gestabiliseerd worden. 

En dan de 'nooit meer devaluatie' bazooka onder de oplossing. Bij dit idee zou Suriname concreet het Bonairiaans model kunnen overwegen, namelijk de fysieke dollarisering van de Surinaamse economie. Hoewel Bonaire Nederlands grondgebied is, erkent Bonaire twee munten als betaalmiddel, de US-dollar en de Euro. De Surinaamse economie is al grotendeels gedollariseerd. Overal worden de SRD-prijzen reeds omgerekend in US-dollar of euro’s, dus waarom nog moeilijk doen met de SRD. Voortaan bepalen de ECB (Europese Centrale Bank) en de FED (Federal Reserve Bank van de USA) de koers van inkomen en koopkracht, de waarde van spaargeld en schulden. Het inkomen is voortaan net zo stabiel als die van de Europeaan en de Amerikaan. Alle cambio's kunnen opgedoekt worden. Voortaan is de financiële toekomst van de Surinamer in handen van de beste financiële experts in de wereld. Men hoeft voortaan niet meer te vrezen dat er “getrallalaat” wordt bij de Centrale Bank van Suriname en dat er zomaar US$ 100 miljoen verdwijnt. 

De afgelopen decennia na de onafhankelijkheid van 1975 hebben ons het harde bewijs geleverd dat slecht gevoerd monetair beleid, met trotse behoud van een nationale munt, juist de zwakkeren in Suriname het hards heeft geraakt. De exporten worden allemaal in dollars geïnd maar de werknemer moet het maar doen met de gedevalueerde US-dollar. De exporteur deelt haar verdiende US dollars of euro’s niet met haar werknemer. De devaluatie heeft de werkenden het hards geraakt in hun portemonnee. Behoud van een Nationale munt, de valse trots, heeft geen korrel rijst of stukje brood opgeleverd. Het idee, van de US-dollar en de euro als munt, kan leiden tot monetaire en sociale rust in Suriname. 

De nieuwe regering, en vooral het volk, zou zich bewust moeten zijn dat oplossingen ingewikkeld gepresenteerd zullen worden, want hoe ingewikkelder hoe meer men kan verdienen. Maar de oplossing hoeft helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Laten we het Surinaamse volk de schulden situatie eenvoudig uitleggen en ik ben ervan overtuigd dat het Surinaamse volk in staat is een verstandige keuze te maken. We hoeven niet het wiel weer uit te vinden, laten we leren van anderen. Als iets te ingewikkeld is, dan is het gewoon niet goed. Als men het niet eenvoudig kan uitleggen aan het volk, dan deugt het niet. Iedereen, ongeacht opleidingsniveau, moet de oplossing kunnen begrijpen. Tijd om de burgerparticipatie te vergroten. Ook hier zijn reeds goede modellen voor. Laten we leren van de besten.