Iran zoekt hulp voor ontcijferen gegevens zwarte dozen
21 Jan 2020, 15:14
Puin van de gecrashte Boeing 737-800 vlucht PS752 van de Ukraine International Airlines. Het toestel stortte neer na het opstijgen vanaf de luchthaven Imam Khomeini in Iran, aan de rand van Teheran, Iran. (Beeld: Reuters)
Iran heeft
de Amerikaanse en Franse autoriteiten om apparatuur gevraagd om informatie
uit de zwarte dozen van het neergehaald Oekraïens vliegtuig te downloaden.
Daarmee wakkert Teheran mogelijk de boosheid op van landen die de recorders in
het buitenland willen analyseren.
Canada,
van wie 57 burgers behoorden tot de 176 mensen die bij de crash zijn omgekomen,
heeft gezegd dat Frankrijk de vluchtgegevens en geluidsrecorders als één van de weinige landen met de deskundigheid
moet behandelen. Kiev wil dat de recorders naar Oekraïne worden gestuurd.
De in de VS
gebouwde Boeing 737 van Ukraine International Airlines werd op 8 januari per
ongeluk neergeschoten. Teheran, al verwikkeld in een langdurige impasse met de
Verenigde Staten vanwege zijn nucleaire programma dat deze maand kort
uitbarstte in oog om oog, tand om tand militaire aanvallen, heeft gemengde
signalen afgegeven over de vraag of het de recorders zou overhandigen.
Een
Iraanse luchtvaartfunctionaris had zaterdag gezegd dat de zwarte dozen naar
Oekraïne zouden worden gestuurd, maar hij kwam een dag
later daarop terug en kondigde aan dat de recorders thuis
zouden worden geanalyseerd. Een verdere
vertraging bij het sturen naar het buitenland zal waarschijnlijk de
internationale druk op Iran vergroten, wiens leger heeft gezegd dat het het
vliegtuig per ongeluk heeft neergeschoten terwijl het in hoge staat van
paraatheid was in de gespannen uren nadat Iran raketten op Amerikaanse doelen
in Irak had afgevuurd.
Iran, dat
enkele dagen nodig had om zijn rol in het neerhalen van het vliegtuig te
erkennen en als gevolg daarvan thuis straatprotesten kreeg, lanceerde zijn
raketten op Amerikaanse doelen in reactie op een Amerikaanse drone-aanval die
op 3 januari een Iraanse commandant doodde.
"Als de
juiste benodigdheden en apparatuur worden verstrekt, kan de informatie in korte
tijd worden gedownload en gereconstrueerd," zei de
burgerluchtvaartorganisatie van Iran in haar tweede voorlopige rapport over de
ramp die maandag laat werd vrijgegeven. Het eerste rapport werd 24 uur na het
incident vrijgegeven, voordat het leger van Iran zijn rol erkende.
Een lijst
van apparatuur die Iran nodig heeft is verzonden naar het Franse
ongevallenbureau BEA en de Amerikaanse National
Transportation Safety Board, zei de Iraanse luchtvaartorganisatie. "Tot
nu toe hebben deze landen geen positief antwoord gegeven op het verzenden van
de apparatuur naar Iran," zei het. Het zei dat twee grond-lucht TOR-M1
raketten minuten nadat het Oekraïense vliegtuig vertrok uit Teheran, waren gelanceerd.
'Maximale
druk'
Het
luchtvaartorgaan van Iran zei in zijn rapport dat het niet beschikte over
apparatuur die nodig was om informatie te downloaden van het model van
recorders op de driejarige Boeing 737. Iran heeft jarenlang te maken gehad met
Amerikaanse sancties die zijn vermogen om moderne vliegtuigen te kopen en
producten met Amerikaanse technologie te kopen, hebben beperkt. Veel
passagiersvliegtuigen die in Iran worden gebruikt, zijn tientallen jaren oud.
Onder
het nucleaire akkoord van 2015 van Teheran met wereldmachten ontving Iran verlichting van sancties voor zijn nucleaire
werkzaamheden. Maar Washington legde de Amerikaanse sancties opnieuw op nadat
het zich in 2018 uit het pact had teruggetrokken, een stap die leidde tot de
gestage escalatie van spanning in de afgelopen maanden tussen de Verenigde
Staten en Iran.
In reactie
op de campagne 'maximale druk' van de Amerikaanse president Donald Trump om de
olie-export van Iran af te sluiten, heeft Teheran zijn verplichtingen aan het
nucleaire akkoord teruggeschroefd. Na de laatste stap van Iran deze maand om
grenzen te stellen aan uraniumverrijking, een proces dat materiaal kan maken
voor kernkoppen, hoewel Teheran een dergelijk doel ontkent, hebben
Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland het geschilmechanisme van het kernpact
geactiveerd.
Het
opstarten van het mechanisme start een diplomatiek proces dat kan leiden tot
het opnieuw opleggen van Amerikaanse sancties aan Iran. Europese hoofdsteden
zeggen dat ze de deal willen redden, maar hebben ook gesuggereerd dat het
misschien tijd is voor een breder pact, in lijn met de oproep van Trump voor
een deal die verder gaat dan het nucleaire werk van Iran en zijn
rakettenprogramma en activiteiten in de regio.Iran zegt dat het niet zal onderhandelen met geldende sancties.
De
Iraanse generaal die werd gedood
in de Amerikaanse drone-aanval, Qassem Soleimani, was verantwoordelijk voor het
opbouwen van een netwerk van milities die een boog van Iraanse invloed in het
Midden-Oosten creëerden. Sinds de vliegtuigramp heeft het hoofd van de Iraanse
rechterlijke macht, Ebrahim Raisi, gezegd dat er schadevergoeding moet worden
betaald aan families van de slachtoffers, van wie velen Iraniërs of mensen met
dubbele nationaliteiten waren.
Canada,
Oekraïne, Groot-Brittannië, Afghanistan en Zweden, die allemaal burgers
verloren bij de ramp, hebben van Iran geëist dat het de uitbetalingen doet. De Transport Safety Board van Canada zei dat twee
van zijn onderzoekers zes dagen in Iran hadden doorgebracht en het wrak hadden
bezocht. Iraanse onderzoekers waren "coöperatief en behulpzaam"
geweest, stond er.