In het artikel ‘Recht op recht’ van mr. Willem Siwpersad dat op 30
september is geplaatst op Starnieuws, schetst mr. Siwpersad de huidige situatie
van onderbemensing en overbelasting van de rechterlijke macht. In zijn artikel
maakt mr. Siwpersad tevens melding van
arbitrage en mediation als alternatieven voor oplossing van conflicten. Op
mediation zal door de Mediationgroep Suriname (MGS) in dit artikel nader ingegaan worden.
De MGS heeft sinds 2011 als één
van de doelstellingen om meer bekendheid te geven aan mediation als vorm van
buitengerechtelijke geschillenbeslechting. De MGS was ook partner in het
project ‘All eyes on mediation in Suriname’
dat onder meer in juli geresulteerd heeft in het afleveren van 15 Surinaamse
mediators.
Het belangrijkste kenmerk van mediation is dat partijen hun conflict
zelf oplossen onder begeleiding van een onafhankelijke, neutrale mediator.
Wanneer partijen hun conflict aan de rechter of een arbiter voorleggen, beslist
de rechter of arbiter op basis van de aangedragen feiten en binnen de
wettelijke kaders. Dit betekent dat er altijd een “winnaar” is en daardoor
vanzelfsprekend ook een “verliezende” partij.
Bij mediation zijn partijen zelf verantwoordelijk voor de oplossing(en)
en is het uitgangspunt dat dit op basis van “win-win” is. Partijen weten
tenslotte het beste wat voor elk van hen het belang is en waar zij elkaar
tegemoet kunnen komen of tot een totaal andere oplossing kunnen komen die voor
beiden werkbaar en acceptabel is. Bij een “win-win” oplossing waarbij aan
beider belangen tegemoetgekomen is, zullen partijen dan ook eerder geneigd zijn
zich aan de gemaakte afspraken te houden. Ze hebben er tenslotte allebei belang
bij.
Een ander belangrijk kenmerk van mediation is vrijwilligheid.
Vrijwilligheid is van belang omdat partijen onder begeleiding van de mediator
zelf werken aan oplossing van het conflict. Als een partij niet wil
(onvrijwillig het mediation traject ingaat), zal die partij ook niet bereid
zijn om verder/anders na te denken over alternatieve oplossingen. Mediation
werkt alleen als beide partijen bereid zijn te werken aan een oplossing en er
belang bij hebben dat er een oplossing komt. De procedure bij de MGS is daarom
ook dat eerst kosteloos en vrijblijvend een informatiesessie wordt verzorgd
voor partijen zodat partijen weten waar zij aan beginnen en een mogelijk
onwillige partij de gelegenheid krijgt op basis van de verkregen informatie
alsnog te kiezen voor mediation.
Alles wat in de mediation gezegd/gedeeld wordt, is geheim. De
geheimhouding geldt voor zowel de betrokken partijen als de mediator(s). Dit geeft partijen de ruimte om alles te
(durven) bespreken en uitspreken wat een mogelijke oplossing in de weg staat en
“out-of-the-box” te denken bij het zoeken naar oplossingen. Dit zonder het
risico te lopen hierop ‘afgerekend’ te worden. Het conflict komt ook niet in de
media zoals bij een rechtszaak wel het geval kan zijn. (Bedrijfs)gevoelige
zaken kunnen op deze wijze binnenskamers wordt opgelost. Vanwege deze
geheimhouding wordt over het algemeen door de MGS de mediation door twee
mediators geleid. Deze tekenen beiden ook de mediation-overeenkomst waar de
geheimhoudingsclausule een onderdeel van uitmaakt. Deze mediators mogen dus
niet met derden de zaak bespreken, maar wel met elkaar wat toegevoegde waarde
heeft. Twee zien, horen en faciliteren tenslotte meer dan één.
Een belangrijk verschil tussen een procedure bij de rechter of een
arbitrageprocedure en mediation is dus dat de oplossing niet opgelegd wordt,
maar dat partijen zelf werken aan de oplossing onder begeleiding van een
neutrale en onafhankelijke mediator. De MGS- mediator is een hiertoe speciaal
opgeleide mediator die geen enkel belang heeft bij de uitkomst van de mediation
en dient voor beide partijen acceptabel te zijn. De mediator zorgt ervoor dat
de communicatie (weer) op gang komt en dat de inbreng van partijen in het
zoeken naar oplossingen gelijkwaardig is. Door gebruik te maken van
verschillende interventietechnieken wordt gewerkt aan het op tafel krijgen van
waar het nu werkelijk om gaat en de verschillende belangen die een rol spelen.
Als dat helder is, kan door partijen in alle beslotenheid gewerkt worden aan
oplossingsmodellen. Het uiteindelijk resultaat wordt vastgelegd in een
overeenkomst die door beide partijen ondertekend wordt.
Mediation kan op deze wijze een effectief en tijd- en kostenbesparend
instrument zijn en een alternatief voor de eerder genoemde gang naar de groene
tafel. Met als bijkomend voordeel bij
een “win-win” oplossing dat partijen na een mediation weer door één deur kunnen
en dat is in onze kleine samenleving een groot pluspunt.
De Stichting Mediation Professionals Suriname waar de MGS onderdeel van
uitmaakt, heeft een mediationreglement en gedragsregels die van toepassing zijn
op de bij de MGS aangesloten mediators.
Stichting
Mediation Professionals Suriname
(De MGS
maakt deel uit van de Stg. MPS)