Waarnemend hofpresident Iwan Rasoelbaks wil de praktijken van malafide 'advocaten' in de ban doen. (Foto: René Gompers)
Het komt steeds vaker voor dat personen die helemaal geen advocaat zijn, andere personen vertegenwoordigen bij rechtszaken met alle nare gevolgen van dien. Wat zich ook vaker voordoet, is dat malafide tussenpersonen grote sommen geld verdienen aan de diensten van een advocaat, zonder medeweten van de advocaat én de rechtzoekende. Waarnemend president bij het Hof van Justitie, Iwan Rasoelbaks, wil gauw een wetswijziging en maatregelen om de schade aan het beroep in te dammen.

Hij heeft deze praktijken in de advocatuur aangehaald bij de beëdiging van vijf nieuwe advocaten. Samantha Gadjradj, Deken van de Orde van Advocaten in Suriname kan zich terugvinden in het voorstel voor een wetswijziging.  “Op dit moment is het zo in de wetgeving, rechtsvordering en in de grondwet, dat een burger zichzelf mag vertegenwoordigen bij de rechter, of zich mag laten vertegenwoordigen. Het hoeft niet perse door een advocaat, dat is niet precies aangegeven,” licht ze toe. De wetswijziging moet specifiek en duidelijk aangeven wie de “vaste procesgemachtigden” zijn bij de rechter.

“We hebben geen moeite met de incidentele vertegenwoordiging,” zegt de deken. “Als u zich eenmalig door een familielid of kennis zou laten vertegenwoordigen, is dat prima en correct. Daar kunnen wij niks tegenop brengen. Maar je hebt mensen, soms juristen, en soms personen die zich voordoen als advocaat en er een beroep van maken om mensen te vertegenwoordigen. Dat is niet correct.” Gadjradj en Rasoelbaks vinden dit soort praktijken "erg schadelijk" voor het beroep en voor de rechtzoekende. “Ik ben geen arts. Ook al zet ik op mijn deur dat ik arts ben en dat u bij mij voor medische behandeling terecht bent. Ik heb daar niet voor gestudeerd.”

Deken van de Advocaten Samatha Gadjradj verwacht niet dat de wetswijziging voor de vaste procesgemachtigden op korte termijn komt. (Foto: René Gompers)

Rasoelbaks merkt op dat de “vaste procesgemachtigden die geen advocaat zijn”  niet onderworpen zijn aan het tucht en dus niet ter verantwoording geroepen kunnen worden als er iets fout gaat. “Grote belangen van justitiabelen (rechtzoekenden) worden door deze procesgemachtigden niet zelden verknald,” stelt hij.  “Aan de justitiabelen wordt dan uitgelegd dat de schuld van het verlies aan de rechter ligt.” De pseudo advocaten weten ook vaak niet welke rechtsmiddelen er ter beschikking zijn voor bepaalde zaken, laat staan hoe deze toe te passen.

De oplossing voor deze ontwikkeling is volgens de waarnemend hofpresident eenvoudig. "De remedie is simpel en dat is het verplichtstellen van procesvertegenwoordiging middels een advocaat. A torie klari. Een kleine wijziging in de rechtsvordering. Natuurlijk met wat nuances.” Rasoelbaks heeft de Orde van Advocaten op het hart gedrukt om een transparant tarievenstelsel te introduceren. Het ontbreken daarvan werkt in de hand dat mensen vaker kiezen voor de pseudo advocaten, omdat die goedkoper zijn.

Het probleem waarbij malafide tussenpersonen rechtzoekenden benaderen om munt uit hun situatie te slaan, speelt langer, deelt Rasoelbaks mee. “Maar het neemt nu onacceptabele vormen aan”, hij illustreert met een voorbeeld. "Deze persoon meldt zich bij een advocaat als een goede kennis van de familie of van de in verzekering gestelde persoon. Hij meldt zich ook bij de rechtzoekende aan als iemand die rechters en advocaten kent. Bij de advocaat vraagt hij hoeveel de zaak gaat kosten, misschien SRD 5.000. Aan de rechtzoekende of de familie van de rechtzoekende vraagt hij het dubbele. Hij wil snel worden betaald, omdat anders de zaak vast gaat zitten. Hij noemt namen van rechters en advocaten en kan de rechtzoekenden overtuigen met telefoonnummers en andere persoonsgegevens."

"Het lastige is dat deze malafide tussenpersonen, om vertrouwen te wekken bij hun klanten, de functionarissen in diskrediet brengen,” vindt Rasoelbaks. “Rechters, politiemannen, juristen, advocaten, iedereen die iets zou kunnen regelen voor SRD 10.000.” De functionarissen worden beklad en hebben het pas te laat door. “Ze worden door de geholpen rechtzoekende met de vinger aangewezen: ‘zie je die rechter of advocaat, ik heb hem zoveel betaald om vrij te komen.’ Ik zeg niet dat advocaten hieraan meewerken, ik heb daar geen indicaties voor. Maar wees alert. Het kan zijn dat de persoon die u benadert andere motieven kan hebben, kande a wan mek' wan tjin monie.”

Gadjradj verwacht niet dat de wetswijziging voor de vaste procesgemachtigden gauw komt. De verkiezingen staan voor de boeg en De Nationale Assemblee heeft nu zijn handen vol. Ondertussen is een rechter wel bevoegd om pseudo advocaten te weren. Aan het probleem van de malafide tussenpersonen kan de Orde nu nog weinig doen, zegt de Deken. “Dit gebeurt overal. Ook bij de notariskantoren die leningen aan mensen verstrekken en dan nog eens een keer commissie maken op de persoon die de lening neemt en de persoon die de lening verstrekt. Dus daar kunnen we zelf niet veel aan doen."

De Orde heeft plannen voor het opzetten van een website waarop alle actieve advocaten en hun kantooradressen te vinden zullen zijn. Rechtzoekenden kunnen dan hier terecht voor informatie over advocaten en procedures. “Ze hoeven ook niet met tussenpersonen te werken, maar rechtstreeks met een advocaat,” stelt Gadjradj.

René Gompers