Eenheid voor vooruitgang meer dan ooit gewenst

Op 9 augustus herdenken en vieren de Inheemse volkeren in de gehele wereld de door de VN ingestelde ‘Day of the Indigeous People’. In ons land is deze dag door President Ronald Venetiaan als nationale vrije dag in het jaar 2006 ingevoerd. De invoering stond in het kader van de erkenning van de Inheemsen als eerste bewoners van ons land.

De erkenning was nodig omdat de Inheemse bevolking van ons land door allerlei omstandigheden was weggezakt naar één van de laagste treden van de maatschappelijke ladder en dat er veel op- en aan te merken was op het zelfbewustzijn van de eens zo trotse Inheemse burgers.

Vooral de Verenigde Naties (VN) hebben de achterstand in de maatschappelijke positie van de Inheemsen erkend en hebben inmiddels al twee decennia voor de Inheemse volkeren van de wereld geproclameerd. Het VN thema voor 2015 als Internationale Dag van de Inheemsen is overigens: Post 2015 Agenda: Ensuring indigenous peoples health and well being. Uiteraard is er wereldwijd enige vooruitgang geboekt op het gebied van het verbeteren van de positie van de Inheemsen, maar er moet desondanks nog heel veel gebeuren.

Een doorbraak, maar vooral een nieuwe kans ontstond in 2013 toen de staatshoofden van de Caricom de sociaaleconomische positie van de Inheemsen in het Caribisch Gebied op een Staatshoofdenvergadering in historisch perspectief hebben bekeken en grondig hebben geanalyseerd. De staatshoofden zijn toen tot de conclusie gekomen dat in het gehele Caribisch Gebied de Inheemse gemeenschappen in een achterstandspositie verkeren en dat de achterstandspositie rechtstreeks komt uit de koloniale tijd. De achterstandspositie in de diverse Caricom-lidlanden kenmerkt zich door de volgende meer of minder herkenbare zaken:
- verlies van de oorspronkelijke cultuur en achteruitgang van de traditionele normen en waarden;
- grondenrechten die nog niet geregeld zijn en dus gebrek aan grond voor de ontplooiing van economische activiteiten;
- gebrek aan grond voor de uitoefening van landbouwactiviteiten;
- weinig ondernemers onder de groep;
- overwegend laag geschoolden;
- huisvestingsvraagstukken;
- in hun traditionele woongebieden ontbreken vaak basisvoorzieningen als schoon drinkwater, elektriciteit en Internet
- misbruik van drugs en alcohol vooral onder de jongeren in de dorpen.
Gelukkig zijn er ook een aantal inspirerende kenmerken bij de Inheemsen die gunstig afsteken bij de andere bevolkingsgroepen. Deze zijn respectievelijk:
- relatief weinig Inheemsen zitten in de gevangenissen;
- inheemsen hebben het minst last van chronische ziekten zoals suikerziekte, hart- en vaatziekten en beroertes;
- Inheemsen zijn in de loop van de tijd de ontdekkers en gebruikers van een aantal belangrijke zaken zoals, aardvruchten, de hangmat en talrijke oso dresi's en cultuuruitingen.

Uiteindelijk zijn de Caricom-staatshoofden tot de conclusie gekomen dat de Inheemsen in het Caribisch Gebied en ook in Suriname het slachtoffer zijn geweest van genocide. In de Surinaamse situatie waren er rond de 70.000 Inheemsen toen de eerste Europeanen in Suriname rond 1499 zonder visum of paspoort zijn neergestreken. In 1920 was hun aantal teruggebracht naar niet meer dan 1.400. Voor deze volkerenmoord is de opinie van de Caricom-staatshoofden dat de regeringen van de ex-koloniale landen hun excuses moeten aanbieden aan de nazaten van de Inheemsen die slachtoffer van de genocide zijn geweest.

De Caricom-staatshoofden hebben in verband met het benaderen van de ex-koloniale landen een 10 punten reparatieprogramma opgesteld. In dit programma hebben zij aangegeven dat er in alle lidlanden van de Caricom een ontwikkelingsprogramma speciaal voor de Inheemsen moet worden opgesteld.
Er zijn dus ook voor de Inheemsen in ons land sedert 2013 nieuwe uitdagingen ontstaan. De eerste stap in de richting van het besef dat de nieuwe uitdagingen er zijn, was de oprichting in December 2014 van de organisatie ESAV onder leiding van Audrey Christiaan. Bij de launch van deze organisatie is er een 15 punten programma gepresenteerd, die zoveel mogelijk verankerd is in het 10 punten reparatieprogramma van de Caricom-staatshoofden.

De Inheemsen in het Caribisch Gebied en in Suriname staan in 2015 voor een simpele maar toch grote uitdaging en die is kort samengevat: netwerken en samenwerken om de groep te verheffen. Daarbij moeten de diverse leiders beseffen dat zij hun onderlinge verschillen niet moeten benadrukken,maar in deze cruciale fase voor de groep nu extra moeten nagaan hoe zij op basis van hun overeenkomsten in het belang van de groep moeten netwerken en samenwerken.
Ik wens hun daarbij veel geduld, wijsheid en doorzettingsvermogen toe.


Armand Zunder,
Voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname.