Ik maak me zorgen over ons. Wederom horen wij dat er een loonsverhogingsdeal is gerealiseerd op traditionele wijze tussen de regering en vakbeweging. Tot op heden zijn wij vanuit het parlement niet geïnformeerd (noch door de coalitie, noch door de oppositie), of de Staat deze deal op adequate wijze in acht heeft genomen met vooruitgang voor ons allemaal.
 
In eerdere artikelen wezen we erop dat het van goed bestuur getuigd, als de politiek een gebalanceerder instrument inzet om de hoogte van loonsverhogingen bij de overheid in te stellen. Zo voorkom je samenspanning tussen partijen bij loonsverhogingsonderhandelingen. In Suriname zijn deze handelingen tot loonsverhoging niet zonder gevolgen gebleven. Belangrijk is te weten ten koste waarvan het is gegaan en of er voor de ambtenaren en gelijkgestemden positieve koopkracht versterking is gegarandeerd.
 
Desastreus
Wij hebben in de afgelopen tig-jaren loonsverhogingen gezien van duizenden SRDs, maar tegelijkertijd moeten vaststellen dat deze verhogingen soms desastreus zijn geweest. En nog steeds zijn, voor de ontwikkeling in positieve zin van onze wisselkoersen t.o.v. de Amerikaanse dollar en de euro.
 
Het is goed om even stil te staan bij de wisselkoersontwikkeling van Surinaams naar de Amerikaanse dollar. Voor de beeldvorming neem ik een voorschot, met een aantal belangrijke opmerkingen. 
1) Wij hebben ervaren en waren in staat 1,80 Surinaams te betalen voor een Amerikaanse dollar. De waarde van de Surinaamse munt tot de toenmalige Nederlandsche gulden is ons ook niet onbekend. Onze munt was sterk.
 
2) Door technisch vernuft hebben wij ook ervaren, dat wij drie nullen bij een wisselkoers van bijv. 40.000 SRD voor een Amerikaanse dollar konden schrappen. Dit zagen wij toen als een mogelijke imago-oplossing. En voorkwam dat burgers met kruiwagens de straten van Paramaribo afliepen op jacht naar Amerikaanse dollars of euro’s. Ik haal dit aan, om het trauma waar het volk doorheen is gegaan goed te begrijpen en een beeld te krijgen. De realiteit is hard en zuiver, wanneer je bij elke financiële economische transactie 000 toevoegt en realiseert waarmee we spelen.
 
Superinflatie
Wij kunnen gewoon zeggen dat erop sommige momenten wanbeleid is gepleegd. Er is een zogenaamde aanvaardbare wisselkoers van 40, 30 of 28 SRD voor een US-dollar. Maar weet dat het feitelijk gaat om een wisselkoers van 40.000, 30.000 of 28.000 SRD.
 
De realiteit waarmee wij nu dealen, is dat de samenleving tot aan onze pensioenen geconfronteerd wordt met superinflatie  “everywhere”. Wij hebben de wijze waarop loonsverhogingen ontstonden de afgelopen vijftig jaar niet op basis van wetenschap, ontwikkeling, koopkracht en vooruitgang onder ogen willen zien. De gevolgen zijn daar.
 
Wij moeten allergisch zijn en het niet accepteren, wanneer een vakbondsleider denkt dat als de regering geen oplossingen weet voor de loonsverhogingen er monetair moet worden gefinancierd. Dat is een regelrechte aanslag op ons bestaan.Tegelijkertijd hoop ik dat de Centrale Bank van Suriname in staat is de gemeenschap haar rol te laten zien bij de verdere ontwikkeling en positionering van onze munteenheid in de toekomst. Zij is één van de bewakers van onze koopkracht.
 
Het financiële systeem
Wij moeten met grote vrees vrezen, dat we op het financieel-economisch af te leggen traject om weer gezond te worden weinig beseffen hoe zwaar de te nemen bergen kunnen zijn. Technisch vernuft kunnen we toepassen, maar de realiteit blijft overeind staan. Suriname is feitelijk zachtjes gevraagd alle uitgaven terug te brengen, waar die desastreus kunnen zijn bij een traditionele financieringswijze. Ook is gevraagd alle inkomsten waar nodig te bevorderen, om zo het financieel systeem niet in elkaar te laten zakken maar sterker te maken en alle gemaakte afspraken te honoreren.
 
Het is belangrijk dat Suriname positief reageert op deze elementen van het systeem, om zo ver mogelijk weg te blijven van de gevarenzone. Het werken aan een stabiel financieel economisch systeem eindigt nooit. Kijkende naar de grote economieën van Amerika, Europa, Azië en Zuid-Amerika, blijkt duidelijk dat er al eeuwen gewerkt wordt aan verbetering van hun financieel systeem.
 
Anders denken
De begroting is uitgesteld en op. Daar hebben wij zelf voor gezorgd. Doorgaan met dit financieel beleid, met alle gevolgen van dien voor onze toekomst, zal blijken dat onze disciplines niet voldoende zijn geweest.
 
Wanneer krijgt Suriname echt de kans die ontwikkeling te brengen? Hoe kunnen wij vooruitgang brengen, als we geen rust ambiëren en brengen binnen alle sectoren? Wij kennen het motto: “Zonder rust geen vooruitgang”. Doorgaan met deze traditionele oplossingswijze voor koopkracht, positieve ontwikkeling van ambtenaren en andere maatschappelijke groepen is niet de oplossing. Hoe kunnen wij wel oplossingen vinden voor buitenlandse financierders bij achterstanden, maar geen oplossing zoeken voor onze eigen mensen? Het kan anders, als we ook anders denken.
 
Het is niet waar dat Suriname geen geld heeft.

John van Coblijn