Column: De verandering van de lach

”Een bakra ging gezellig voor een weekendje met zijn vrouw naar Parijs.
Na een dag lekker te hebben geshopped besloten ze wat te gaan eten in een chique restaurant in de buurt van de Eifeltoren.
Na lekker gegeten te hebben vroeg de bakra om de rekening. De ober kwam met de rekening die 199 euro bedroeg.
De bakra legde toen twee biljetjes van 100 euro neer en wachtte stoïcijns op zijn wisselgeld.
Na ongeveer 10 minuten kwam de ober terug met een dienblad met daarop een pak condooms en de ene euro.
Bakra : ´Waar heb ik dit presentje (pakje condooms) aan verdiend?´
Ober: ´Wij hebben liever niet dat klanten zoals u zich voortplanten...´”

Ik krijg regelmatig moppen opgestuurd of zie ze op het Internet. Ik vind ze een geweldige bron voor de analyse voor het geestelijk klimaat in een samenleving.
Wat vertellen moppen je over hoe volkeren naar elkaar kijken? Nu is dat best lastig, want een volk bestaat uit mensen van verschillende culturen, sociale klassen, rangen en standen. Het is dan moeilijk om over het karakter van een heel volk te praten, maar toch. De bovenstaande mop gaat over de spreekwoordelijke gierigheid van Nederlanders bezien door de ogen van Surinamers. Soortgelijke moppen heb je ook als zelfspot gezien door de ogen van Nederlanders.
De moppen zelf zeggen niets over de werkelijkheid. Nederlanders zijn één van de meest gulle gevers bij rampen in verschillende delen van de wereld. De mop zegt iets over hoe mensen naar elkaar of naar zichzelf kijken.

Hoe onze geest beïnvloed is door onze koloniale geschiedenis kun je zien in de moppen waarin Surinamers en Nederlanders voorkomen. Neem deze.

“De president van Nederland, Amerika en Suriname mogen een vraag aan God stellen. Dus Obama vraagt aan God: “’Wanneer gaat het weer goed met de Amerikaanse economie?’
Antwoordt God: ‘Over 40 jaar; maak je helemaal geen zorgen.’
Obama begint te huilen en zegt: ‘Maar dat maak ik niet meer mee!’
Even later is premier Rutte aan de beurt en hij vraagt: ‘Wanneer gaat het goed met de Nederlandse economie?’
Antwoordt God: ‘Over 80 jaar. Maak je maar geen zorgen.’
Rutte barst in huilen uit en zegt: ‘Maar dat maak ik niet meer mee!’
En dan is Bouterse aan de beurt. Ook hij vraagt: ‘Wanneer gaat het goed met de Surinaamse economie?’
Toen begon God te huilen en zei: ‘Dat maak zelf ik niet meer mee!’”

Deze mop die ik op internet vond, had het over president Venetiaan, maar ik heb het geactualiseerd naar de huidige president van Suriname. Het gaat niet zozeer om de naam, maar om het land en het volk. Je kunt het zien als zelfspot, als het incidenteel is. Als je veel van dit soort moppen hebt, dan verandert het van zelfspot in een volstrekt gebrek aan geloof in eigen kunnen en een koloniaal minderwaardigheidscomplex.

De volgende mop kun je vanuit twee ogen bekijken: vanuit de bange Nederlander die zijn samenleving ziet veranderen in een multiculturele nachtmerrie of vanuit de “allochtoon” die een kiek neemt op die bange Nederlander.

“President Barak Obama en premier Rutte zijn samen op een internationale wetenschappelijke beurs.
Vol belangstelling volgen ze de presentatie van een machine die het mogelijk maakt om in de toekomst te kijken.
Beiden beslissen ze om de machine te testen door een vraag te stellen.
President Obama begint: ‘Hoe zal de USA er over 100 jaar uitzien?’
Met een zoemend en trillend geluid treedt de machine in werking, en na enkele minuten rolt er een geprint blad uit de machine. Obama leest hardop voor: ‘De natie is in goede handen van een Republikeins president, er is geen misdaad meer, er zijn geen conflicten meer. De Taliban is verslagen, Noord Korea is een democratie, de economie is gezond en draait op volle toeren.’
Die machine lijkt me wel interessant, denkt Rutte, en hij wil ook de test doen.
Hij stelt de vraag: ‘Hoe vergaat het Nederland over 100 jaar?’
Zoemend begint de machine aan haar taak, en even later rolt de print uit de gleuf.
Wanneer Obama merkt dat Rutte naar het blad blijft staren, vraagt hij uitermate nieuwsgierig: ‘Come on Mark, wat staat er te lezen?’
Rutte: ‘Wel heuh… ik kan het niet lezen, het is in het Arabisch!’”

Ik kreeg deze mop toegestuurd van vrienden uit Suriname. Het toont een veranderend bewustzijn in Suriname. Dekolonisatie van de geest. Dat vindt je terug in moppen. Vroeger figureerden in de moppen de slimme Hollander versus de domme Suriname. Let op de verandering van de lach.

“Drie Hollanders en drie Surinamers gaan samen met de trein op stap. De drie Hollanders kopen elk een ticket aan het loket. De drie Surinamers kopen samen maar één ticket.
De Hollanders zijn verwonderd: 'Hoe gaan jullie dàt doen'?
'Dat zul je wel zien' zeggen de Surinamers.
Op de trein begint de controleur aan zijn ronde en de drie Surinamers gaan samen op één toilet. De conducteur controleert de kaartjes van de Hollanders, alles ok. Hij komt bij het toilet, klopt op de deur en de Surinamers schuiven hun ticket onder de deur.
De conducteur controleert het ticket, zegt 'ok.' en schuift het terug onder de deur.
De volgende dag nemen ze allen de trein terug naar huis. De drie Hollanders kopen samen maar één ticket.
De drie Surinamers kopen er geen. De Hollanders zijn nog meer verwonderd: 'HOE gaan jullie DAT doen'?
'Dat zul je wel zien' zeggen de Surinamers.
Op de trein begint de controleur aan zijn ronde en de drie Hollanders gaan samen op één toilet. De drie Surinamers gaan ook samen op één toilet; maar de laatste Surinamer klopt eerst op de deur van het toilet van de Hollanders.
De Hollanders schuiven hun ticket onder de deur.....”

Sandew Hira