Met de op handen zijnde machtsmanifestatie van de Verenigde Staten in het Caribisch gebied, in de directe nabijheid van Venezuela, komt de onweerstaanbare dominantie van Washington in Latijns-Amerika opnieuw duidelijk naar boven. De Verenigde Staten laat zien dat er niet met hen te sollen valt, vooral niet op het westelijk halfrond.

De verslechtering van de relatie tussen beide landen gaat terug naar de periode van Hugo Chávez. Nadat hij eind jaren negentig de macht overnam, voer hij een uitgesproken links-socialistische koers, met onmiskenbare lijnen richting Moskou. Dat was uiteraard een doorn in het oog van de Verenigde Staten. Na zijn dood werd dit beleid voortgezet door zijn even militante opvolger Nicolás Maduro. 

Maduro is een leider die al jaren op gespannen voet leeft met de principes van de democratische rechtsstaat en de burgerrechten. Burgers die zich durven verzetten tegen zijn autoritaire leiderschap, worden hard aangepakt. De grillen van de Venezolaanse president werden tot voor kort beantwoord met economische sancties vanuit de VS.

Sinds enkele maanden is het Amerikaanse beleid ten aanzien van het olierijke Venezuela echter aanzienlijk agressiever geworden. Een militaire optie is inmiddels een reële mogelijkheid. Maduro heeft, volgens critici, de fout gemaakt om de democratische rechten van zijn volk te vertrappen - precies het soort aanleiding dat de VS wereldwijd gebruiken als rechtvaardiging voor inmenging. Hij ging bovendien een stap verder door tweederde van het grondgebied van buurland Guyana op te eisen, een land dat militair een dwerg is vergeleken met Venezuela. Als we in aanmerking nemen dat momenteel in Guyana een mammoet voorraad aan miljarden barrels aardolie is ontdekt, wordt de Verenigde Staten ernstig in de kaart gespeeld. Ook de gigantische olievoorraden voor de kust van Suriname kunnen in het verlengde hiervan worden bedreigd door Venezuela.

Wereldwijd is er een herkenbaar patroon zichtbaar in het Amerikaanse optreden. Of het nu gaat om Europa, Azië, het Midden-Oosten, Afrika of Latijns-Amerika: de Verenigde Staten stelt zich strategisch op om zijn economische belangen te beschermen, vooral wanneer het gaat om natuurlijke hulpbronnen. Regeringen in landen met waardevolle grondstoffen die niet varen op het kompas van Washington, worden - al dan niet met behulp van interne oppositie - onder druk gezet of zelfs verwijderd. Vaak gaat het om regimes die het volk onderdrukken, wat het voor de VS makkelijker maakt om internationale coalities te vormen om deze regeringen ten val te brengen.

Venezuela onder Maduro past volledig in dit profiel. De aangevoerde argumenten - onder meer betrokkenheid bij drugshandel en internationale terreur - zijn volgens critici controversieel en discutabel. Een overtuigend bewijs dat de uiterlijke agressie vanuit het Pentagon rechtvaardigt, is nooit geleverd.

Het regionale samenwerkingsplatform, de Organisatie van Amerikaanse Staten, probeert op dit moment nog een politieke en diplomatieke oplossing te vinden. Of er daadwerkelijk een vreedzame doorbraak komt, is echter zeer de vraag, want de ‘Big Uncle’ uit het noorden lijkt duidelijk op oorlogspad.

Ettiré Patra