Venezuela haast zich om relatie met Iran te herstellen

Iran en Venezuela proberen een oliealliantie samen te brengen die vorig jaar volgens zes mensen die bekend zijn met de zaak begon te wankelen, nadat het Zuid-Amerikaanse land achterop raakte bij olieruil die de ruwe export had gestimuleerd en de binnenlandse brandstoftekorten had helpen tegengaan.

De verwachte terugkeer van de Amerikaanse sancties tegen de Venezolaanse olie-industrie in april zal de Iraanse alliantie van cruciaal belang maken om de achterblijvende energiesector overeind te houden. Vorig jaar versoepelde Washington tijdelijk de sancties op de belofte van Venezuela om competitieve presidentsverkiezingen mogelijk te maken, iets dat niet is gebeurd.

De situatie wordt steeds nijpender. Uit een onderzoek van scheepsgegevens en documenten van de Venezolaanse oliemaatschappij PDVSA blijkt dat Venezuela achterop raakte met betalingen aan Iran, een tekort dat nog groter werd toen de VS eind 2022 vergunningen begon af te geven. Die vergunningen waren voor het staatsbedrijf aanleiding om vrachten die oorspronkelijk voor Iran gepland waren, opnieuw toe te wijzen aan contant betalende klanten.

Om het partnerschap te redden haast Venezuela zich om te voldoen aan de voorwaarden van een drie jaar oude alliantie die honderden miljoenen dollars aan olieswaps en contracten heeft betrokken. Het land probeert de openstaande schulden af te betalen door de leveringen van zware ruwe olie en brandstof aan Iran te versnellen.

Venezuela streeft er ook naar om opnieuw te onderhandelen over tientallen onvoltooide projecten, van de landbouw tot de autoproductie, voordat de Iraanse president Ebrahim Raisi de komende maanden Caracas bezoekt, zeiden de mensen.

Twee eerdere Iraanse delegaties die sinds medio 2023 naar Venezuela waren afgereisd, vertrokken zonder dat er noemenswaardige overeenkomsten waren aangekondigd, met de belofte dat Venezuela de betalingen zou inhalen.

"Ondanks dat ze met uitdagingen worden geconfronteerd, vooral op het gebied van de betalingen door Venezuela, blijven beide landen vastberaden in hun engagement om hun relatie te versterken en hun energiepartnerschap te versterken, ondanks de Amerikaanse druk", aldus een hoge Iraanse functionaris.

De Venezolaanse olieminister Pedro Tellechea erkende in februari de verstoorde relatie en zei dat PDVSA dit jaar zijn eigen onderhoud voor raffinaderijen en petrochemische fabrieken zou uitvoeren, iets dat een belangrijk onderdeel was van de twintigjarige deal met Iran.

"We voltooien de onderhoudsprogramma's met onze werknemers", zei hij tijdens een briefing in een brandstofdistributiefabriek in de centrale staat Carabobo.

Het werk van eigen bodem volgt op de voltooiing van een revisie ter waarde van 110 miljoen euro door Iraanse technici bij de kleinste raffinaderij van Venezuela, die vorig jaar zou worden herhaald in het grootste raffinaderijcomplex van het land, Paraguana. Dat zou de broodnodige nieuwe verwerkingsapparatuur uit Iran en China hebben opgeleverd ter vervanging van verouderde, in de VS gemaakte uitrusting.
Advertentie · Scroll om door te gaan

Contant vs olieswaps
Minister Tellechea zei vorige maand ook dat PDVSA heeft geleerd om te gaan met Amerikaanse sancties en beter voorbereid is om elk scenario aan te kunnen met een stabiel aantal gekwalificeerde werknemers en verbeterde operationele faciliteiten.

Het gebrek aan schepen van de PDVSA, de frequente stroomstoringen in de exportterminals en de ruwe olie van slechte kwaliteit hadden ervoor gezorgd dat Venezuela moeite had om zijn deel van de overeenkomst met Iran in het geplande tempo af te ronden. Meer recentelijk heeft de versoepeling van de Amerikaanse sancties Caracas er steeds meer toe gebracht prioriteit te geven aan de verkoop van zijn olie aan andere landen, waardoor zijn ruilhandel met Iran werd belemmerd.

De oorspronkelijke overeenkomst uit 2021 vereiste dat PDVSA minstens twee vaten olie voor elke ontvangen vat aan Iraanse staatsbedrijven moest leveren. Iran stopte afgelopen mei met het verzenden van ladingen naar Venezuela, volgens een onderzoek van de verzenddocumenten van PDVSA, nadat PDVSA achterop raakte. Caracas heeft sindsdien toegezegd minstens één vracht per maand naar Iran te sturen om het tekort te verkleinen.

De Iraanse aanvoer van ruwe olie en condensaat aan Venezuela tussen 2022 en 2023 daalde met 44% tot ongeveer 41.300 vaten per dag (bpd), terwijl de aanvoer van ruwe olie en brandstof aan Iran, die naar verwachting twee keer zoveel zou bedragen als het land ontving, nog sterker daalde, 56% tot 39.400 vaten per dag, volgens een beoordeling door Reuters van de documenten van PDVSA waarin de vrachten van medio 2021 tot en met februari 2024 worden beschreven.

De totale volume-uitwisseling daalde vorig jaar met de helft, omdat Venezuela moeite had om de verloren olieproductie terug te winnen, kwaliteits- en infrastructuurproblemen op te lossen en de leveringsverplichtingen met al zijn klanten na te komen.

Sinds de tweede helft van vorig jaar heeft PDVSA de schulden langzaam afgeschreven door één grote lading zware ruwe olie per maand te leveren. Maar Iran heeft zijn aanvoer niet hervat, waardoor het staatsbedrijf gedwongen is op zoek te gaan naar andere oliebronnen, waaronder Rusland, zo blijkt uit de scheepvaartgegevens en de documenten van de PDVSA.

De overeenkomst tussen Venezuela en Iran omvatte ook het geven van de verantwoordelijkheid aan de Iraanse staatsraffinaderij NIORDC voor een vernieuwing van het enorme Paraguana Refining Center van PDVSA met een capaciteit van 955.000 vaten per dag, dat de opleiding van werknemers in Iran zou omvatten, en de bouw van tijdelijke huisvesting voor Iraanse technici in Venezuela en gezamenlijke budgetplanning voor de import van apparatuur. Maar het project kwam nooit verder dan de beginfase, omdat de ontoereikende betalingscapaciteit van PDVSA en de diepe verslechtering van de infrastructuur bij de inspecties nieuwe obstakels creëerden om een toch al verzwakte relatie te overwinnen.

PDVSA overweegt nu andere bedrijven, waaronder uit Brazilië, voor latere reparaties aan de raffinaderij, waardoor de geplande door NIORDC geleide revisie in een la blijft liggen, aldus twee bronnen.

Samenwerking ingekort
Het Iran-Venezuela-pact voorzag voor beide landen tot 25 miljard dollar aan handel en investeringen sinds 2022 op belangrijke gebieden.

Hoewel topambtenaren de afgelopen maanden hebben gereisd in een poging om gezamenlijke bedrijven nieuw leven in te blazen, vertegenwoordigt de waarde van de lopende zaken in totaal minder dan $10 miljard, aldus een van de bronnen.

"We hebben tijd verloren", zei een andere bron, verwijzend naar een audit in oktober waaruit bleek dat er 168 dagen vertraging was bij belangrijke projecten waarbij 18 bedrijven betrokken waren en die nog moeten worden voltooid.

"De herzieningen die partijen nu van alles doorvoeren zijn verplicht", zei de persoon, verwijzend naar projectinspecties door Venezolaanse en Iraanse arbeiders en functionarissen voorafgaand aan het bezoek van de Iraanse president. "Alles wat met Iran te maken heeft, is vervaagd. We zien alleen bedrijven die door de VS zijn geautoriseerd om zaken te doen in Venezuela. Er komen geïmporteerde reserveonderdelen aan, maar die zijn Amerikaans", zei een raffinaderijmedewerker.