Dominica creëert 's werelds eerste reservaat voor bedreigde potvissen

Het kleine Caribische eiland Dominica creëert 's werelds eerste beschermde zeegebied voor een van de grootste dieren ter wereld: de met uitsterven bedreigde potvis. Bijna 800 vierkante kilometer aan koningsblauw water aan de westkant van het eiland, dat dient als belangrijke verpleeg- en voedselgebied, zal worden aangewezen als reservaat, zo maakte de regering maandag bekend.

"We willen ervoor zorgen dat deze majestueuze en zeer intelligente dieren veilig zijn voor schade en onze wateren en ons klimaat gezond blijven houden", zei Dominica-premier Roosevelt Skerrit in een verklaring.

Wetenschappers zeggen dat het reservaat niet alleen de dieren zal beschermen, maar ook zal helpen de klimaatverandering te bestrijden.

Potvissen poepen aan de oppervlakte, omdat ze niet-vitale functies uitschakelen wanneer ze duiken naar diepten tot 3.000 meter. Als gevolg hiervan blijft voedselrijke poep achter op het oceaanoppervlak en ontstaat er planktonbloei, die kooldioxide in de atmosfeer opvangt en naar de oceaanbodem sleept als ze afsterven. En er wordt aangenomen dat potvissen in Dominica meer poepen dan walvissen elders, zegt Shane Gero, walvisbioloog en oprichter van het Dominica Sperm Whale Project, een onderzoeksprogramma gericht op potvissen in het oostelijke Caribisch gebied.

Het is onduidelijk waarom potvissen meer poepen in Dominica. Gero zei dat het zou kunnen zijn dat ze twee keer zoveel eten, of dat er misschien iets bijzonders is aan het soort inktvis dat ze eten.

"In sommige opzichten bestrijden potvissen namens ons de klimaatverandering”, zei Gero in een interview.

Er leven naar schatting minder dan 500 potvissen in de wateren rond Dominica, die deel uitmaken van een populatie die zich langs de Kleine Antillen beweegt, zo ver zuidelijk als St. Vincent en noordwaarts naar Guadeloupe zwemmend. In tegenstelling tot potvissen elders in de wereld reizen de potvissen rond het oostelijke Caribische gebied niet ver, zei Gero.

Hij merkte op dat potvissen een matrilineaire samenleving zijn, waarbij jonge mannen op een bepaald moment in hun leven de oceaan verlaten en van oceaan wisselen. Als gevolg hiervan is het beschermen van de soort van cruciaal belang, vooral als er weinig vrouwelijke kalveren worden geboren, zei hij.

"Eén kalf dat verstrikt raakt, kan het einde van een gezin betekenen", zei hij.

Potvissen kunnen elke vijf tot zeven jaar één kalf voortbrengen.

In de wateren rond Dominica en elders zijn potvissen getroffen door schepen, verstrikt geraakt in vistuig en getroffen door landbouwafvoer, waardoor hun overleving werd beperkt. In de tijd vóór de walvisvangst zwierven naar schatting twee miljoen potvissen door de diepe wateren van de aarde, voordat er op hen werd gejaagd voor olie die werd gebruikt om lampen te verbranden en machines te smeren. Nu zijn er nog zo’n 800.000 over, zei Gero.

De regering van Dominica zei dat het reservaat duurzame ambachtelijke visserij mogelijk zal maken en een internationale scheepvaartroute zal afbakenen om meer sterfgevallen onder potvissen te voorkomen, die de grootste hersenen ter wereld hebben en wel 15 meter lang kunnen worden.

Zodra het reservaat is gecreëerd, zei de premier dat zijn regering een officier en waarnemers zal aanstellen om ervoor te zorgen dat het gebied wordt gerespecteerd en dat de regelgeving voor walvistoerisme wordt gehandhaafd. Bezoekers kunnen nog steeds met potvissen zwemmen en ze vanaf een boot bekijken, maar in beperkte aantallen.

De stap werd geprezen door wetenschappers en natuurbeschermers, waaronder Enric Sala, een explorer-in-residence bij National Geographic.

"De regering van Dominica heeft zich gerealiseerd dat de potvissen, die hier waarschijnlijk vóór de mens waren, ook burgers van Dominica zijn", zei hij. "Deze walvissen zullen het grootste deel van het jaar voor de kust van het eiland doorbrengen. Ze zorgen dus voor een deel van hun burgers op een manier die maar weinig landen ooit eerder hebben gedaan."

Naar schatting 35 potvissenfamilies brengen het grootste deel van hun tijd door in de wateren rond Dominica. Gero zei dat sommigen waarschijnlijk meer dan 60 jaar oud zijn en communiceren via klikgeluiden in een vocalisatie die bekend staat als codas.

"Dat is net zoiets als vragen: 'Ik kom uit Dominica, jij ook?'" zei Gero. "Het is een symbolische markering."

Gero en zijn team van onderzoekers hebben ook individuele walvissen benoemd. Eén ervan wordt 'Sneeuw' genoemd, omdat een wetenschapper een boek van Margaret Atwood aan het lezen was met een personage genaamd 'Sneeuwman'. Een andere potvis kreeg de bijnaam 'Fruitsalade' omdat een onderzoeker daar destijds toevallig van aan het snoepen was. Het kalf van die walvis kreeg de naam 'Zuurzak', in overeenstemming met het thema.