Nigerese militairen bieden veiligheid in Niamey, Niger. De Afrikaanse Unie heeft de junta in Niger vijftien dagen de tijd gegeven om de democratisch gekozen regering van het land te herinstalleren. (Foto: AP)
De Afrikaanse Unie (AU) heeft de junta in Niger een ultimatum van 15 dagen gesteld om de democratisch gekozen regering van het land opnieuw te installeren. Het ultimatum komt op het moment dat de leiders van de staatsgreep een ontmoeting hadden met hoge ambtenaren om te bespreken hoe ze het land zouden besturen. De VS en de Europese Unie hebben intussen gedreigd met sancties tegen het regime.

Brig. Generaal Mohamed Toumba, een van de soldaten die woensdag president Mohamed Bazoum afzette, vertelde aan de staatstelevisie dat de junta vrijdag ambtenaren had ontmoet en hen had gevraagd hun werk voort te zetten zoals gewoonlijk na de schorsing van de grondwet. "De boodschap was niet om de lopende processen te stoppen, maar om door te gaan", zei Toumba.

"Alles wat moet gebeuren, zal worden gedaan", zei hij, waarmee hij de intentie aangaf van het regime onder leiding van generaal Abdourahmane Tchiani, bekend als Omar,  om aan de macht te blijven.

Na zijn bijeenkomst op vrijdag zei de Vredes- en Veiligheidsraad van de Afrikaanse Unie bezorgd te zijn over de "alarmerende heropleving" van staatsgrepen die de democratie en stabiliteit op het continent ondermijnen. Het vroeg de soldaten om "onmiddellijk en onvoorwaardelijk terug te keren naar hun kazerne en het constitutionele gezag te herstellen, binnen maximaal vijftien dagen."

Bazoum, wiens toestand en die van zijn functionarissen onbekend blijft sinds de omverwerping van de regering, moet ook onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten, aldus de AU. Als dit niet gebeurt, zou het blok gedwongen worden om "noodzakelijke maatregelen te nemen, inclusief strafmaatregelen tegen de daders".

In de straten van de Nigerese hoofdstad Niamey leken de zaken zaterdag weer normaal te worden, hoewel velen in de internationale gemeenschap nog steeds in lockdown zaten met hotels vol buitenlanders. Velen kregen instructies om niet te vertrekken.

De lokale bevolking zegt dat ze wachten op wat zich ontvouwt, en velen steunen nog steeds Bazoum, die nog niet is afgetreden. "Ik sta achter hem, hij doet goed werk. Maar wat kunnen we doen?" zei Mohamed Cisse, een straatverkoper. "Dit is de tijd van de nieuwe leider, de tijd van Bazoum is voorbij", zei hij.

Tchiani, de leider van de junta en commandant van de presidentiële garde van Niger, staat dicht bij de voormalige Nigerese president Mahamadou Issoufou, die in 2021 aftrad na tien jaar in functie te zijn geweest. Tchiani's machtsovername zal speculatie versterken dat Issoufou achter de staatsgreep zit, zei Ulf Laessing, hoofd van het Sahel-programma bij de Konrad Adenauer Foundation, een Duitse denktank en adviesbureau.

De VS dreigde hun economische steun aan Niger stop te zetten, terwijl de Europese Unie de onmiddellijke stopzetting van begrotingssteun en veiligheidshulp voor onbepaalde tijd aankondigde.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken, die in Australië is als onderdeel van een Pacific-tour, schatte het economische en veiligheidspartnerschap van Amerika met Niger op honderden miljoenen dollars en zei dat de continuïteit ervan afhangt van "de voortzetting van het democratisch bestuur en de constitutionele orde".

"Dus die hulp, die steun, komt duidelijk in gevaar als gevolg van deze acties, wat nog een reden is waarom ze onmiddellijk moeten worden teruggedraaid", zei Blinken.

Hoewel er geen tekenen zijn dat de junta zich terugtrekt te midden van toenemende internationale druk, riepen analisten op tot synergie in de interventies van de internationale gemeenschap en continentale organisaties zoals de AU en het regionale blok van ECOWAS. Voor vandaag heeft de ECOWAS een bijeenkomst gepland over de staatsgreep.

Een geslaagde staatsgreep in Niger en de sancties die daarop volgden, zouden miljoenen arme en hongerige mensen in West-Afrika nog meer ontberingen kunnen bezorgen en zouden de internationale betrekkingen met de regio, die de laatste jaren een heropflakkering van staatsgrepen kent, verder kunnen bedreigen, aldus Idayat Hassan, senior Afrika-programmamedewerker bij het Centrum voor Strategische en Internationale Studies.

"Een niet-terugdraaien van de staatsgreep betekent ook dat we een nieuwe wereldorde definiëren in met name West-Afrika, aangezien u het westen en andere landen tegen enkele militaire regimes plaatst die mogelijk door Rusland worden gesteund", zei Hassan.