Goede wensen werden uitgewisseld, maar ook met iets stoffelijks werden anderen bedankt. Ook omu op de hoek gaf je een 'yari' – één of enkele producten uit zijn winkel. Soms ook bombel. Daarmee gaf hij aan hoezeer hij het gewaardeerd heeft dat je het afgelopen jaar bij hem je inkopen deed. Zijn hoop was dat je dat in het volgende jaar klant zou blijven. Dankbaarheid gekoppeld aan klantenbinding. Maar jij was ook dankbaar dat omu in het afgelopen jaar, na de formele sluitingstijd, via het raam zaken aan jou verkocht die je dringend nodig had. Ook in onze dagen denk ik dat er voor de mensen die zeggen dat het afgelopen jaar een slecht jaar was er voldoende reden is voor dankbaarheid.

Er wordt vaak gepraat over de individualisering van samenlevingen, maar zijn we in de eerste plaats niet vooral sociale wezens. Ons leven heeft zin door de interactie met anderen. Als het nu om geloof gaat, om vertier, sport, onderwijs of je voorzien van voedsel of kleding. Je bent van andere afhankelijk. Hoe dan ook er waren steeds mensen daar voor jou in dagen van vreugde en in dagen dat het minder goed ging.

Maar bovenal waren er mensen die de hele natie van dienst waren of met hun prestaties ons allen trots maakten. In het afgelopen jaar spraken we vaak over verpleegkundigen en onderwijsgevenden die het land verlieten. Maar moeten we niet dankbaar zijn voor de verpleegkundigen en onderwijsgevenden die met ons gebleven zijn en plichtsgetrouw met veel toewijding ons steeds van dienst zijn? Laten wij daarbij al die doctoren en specialisten die met ons gebleven zijn niet vergeten. En wat dacht u van zij die ons voorzien van collectieve goederen en diensten zoals bijvoorbeeld elektriciteit, water, gas en telecommunicatie.

En wat dacht u van organisaties als onder andere Rumas, Man Mit Man, Stiwewa en Stibula. Organisaties waar vrijwillig wordt gedaan wat zeer nodig en nuttig is voor onze samenleving. Rumas die begon met opvang van jongens die vroeg de school verlieten. Deze jongens werden gevormd en vonden hun weg in de maatschappij, maar ook heeft Rumas  vandaag een bouwteam dat minderdraagkrachtige senioren burgers helpt met kleine restauraties van hun woning. Maar ook maakte Rumas alleenstaande vrouwen weerbaar. Misschien zouden zij die dat kunnen spontaan er voor kiezen donateurs van deze of andere organisaties te worden, om zo wat licht te laten schijnen voor mensen die dat broodnodig hebben.

Onvermoeibaar zagen we ook dit jaar de hydroloog prof. dr. Sieuwnath Naipal werken aan onze kustbescherming. Met vrijwilligers plant hij mangrovebomen voor de kust van Suriname. Deze planten - die samen een levende dijk vormen - moeten de golfslagen vanuit de zee breken, waardoor erosie voorkomen wordt en onze kust beschermd. Deze milieuvriendelijke kustbescherming heeft internationale aandacht weten te trekken. Bezoeken van de Secretaris-Generaal van de VN, António Guterres en van de premier van Nederland, Mark Rutte - aan dit project - getuigen daarvan. Hoe mooi zou het niet zijn dat bij oplevering van dit project elke Surinamer zou kunnen zeggen: Ik heb daar tenminste één mangroveboom geplant.

In dit afgelopen jaar hebben vele sporters onze beretrots gemaakt door hun prestaties op regionale, maar ook internationale niveau. Te talrijk zijn de namen en organisaties om ze hier te noemen. Het feit dat rechten studenten van onze Anton de Kom Universiteit  tijdens de Annual CCJ International Law Moot Court Competition tot Best Team from an Academic Institution werd uitgeroepen is bij nogal wat Surinamers onbekend. 

Weinigen in ons land weten dat van 21 november 2021 tot en met 4 juni 2022 door de Tallinn University of Technology in Estland de Physics Cup is gehouden. In totaal deden 1.146 studenten uit 81 landen mee aan deze wedstrijd. Shofar Sno uit Suriname won één van de vier gouden medailles. Dat is toch reden om als land trots en dankbaar voor te zijn.

Het thema waar de laatste dagen zoveel over te doen was, het slavernijverleden heeft aardig wat tongen losgemaakt. Met belangstelling heb ik op 19 december geluisterd naar de Nederlandse premier Mark Rutte. Met zijn ”Geen punt, maar komma” toespraak heeft Rutte zichzelf overtroffen. Rutte zei dat hij het ooit mis had – wat zijn denken over het slavernijverleden betreft. Ik denk dat aardig wat personen Rutte hierin als voorbeeld kunnen nemen.

Zonder dat Rutte het over herstelbetalingen heeft gehad circuleren nu duizelingwekkende bedragen, die klaar zouden liggen voor de nazaten. Zeker zou er een of andere compensatie moeten komen voor het eeuwenlange onrecht, maar of wij ons bestaan daarvan afhankelijk moeten maken is nog net de vraag.

In ieder geval lijkt mij dát niet de grootste zorg voor de 77-jarige Agnes Leewani-Pinas. In het district Marowijne opereert zij vanuit Agnes Kampu dat deel uitmaakt van haar dorp Ovia Olo. Zij verwerkt  cassave tot o.a. cassavemeel voor Afingi. Daarnaast produceert ze ook andere cassaveproducten die ze persoonlijk afzet in Moengo, 9 km verder. Haar totale productie is steeds op dezelfde dag uitverkocht. Mevrouw Leewani, die zestig kleinkinderen heeft, verkondigt de volgende boodschap: ”Mensen moeten geduld hebben. De regering moet Surinamers steunen en wij moeten moeite doen. Welke regering je ook uitscheldt, je moet zelf werken. Ik werk zelf hard met mijn twee handen.”

Met dank voor het lezen van deze column wens ik u een productief 2023.

Hans Breeveld