Zunder en Audrey Christiaan, vertegenwoordigsters van de Inheemse gemeenschap vertrekken vandaag naar Nederland op uitnodiging. Dinsdagmiddag wordt van gedachten gewisseld met de viceminister president, enkele ministers en  staatssecretarissen over kwesties die te maken hebben met erkenning, excuses en herstel van het slavernijverleden. Hierna zal een uitgebreid programma worden afgewerkt. Deze materie schijnt nu een ‘hot item’ te zijn, zegt Zunder. Jan en alleman schijnen zich nu met deze materie te bemoeien, terwijl er vanuit diverse hoeken comiteetjes worden opgericht die menen de legitieme vertegenwoordigers te zijn van de nazaten van tot slaaf gemaakte Inheemsen en Afrikanen.

De centrale vraag die nu zoveel ruis veroorzaakt is; is 19 december voor het aanbieden van excuses te vroeg of misschien te laat. Overigens is de ruis ontstaan door de stuntelige manier waarop de Nederlandse regering de materie van erkenning, excuses en herstel tot nu toe heeft aangepakt.

De Caricom staatshoofden en regeringsleiders hebben de materie van erkenning, excuses en herstel al in juli 2013 op hun agenda geplaatst en in 2014 hebben deze leiders het Tien Punten Caricom Programma voor Reparaties goedgekeurd. Dit leiderschapsteam heeft ook in 2013 de Caricom Reparatie Commissies in het leven geroepen, die vanaf 2013 met deze materie aan de weg timmeren. Ook hebben de Caricom leiders de landen: Spanje, Portugal, Engeland, Frankrijk, Nederland, Denemarken, Noorwegen, Duitsland en Zweden in 2018 voor het laatst rechtstreeks aangeschreven om over de materie van erkenning, excuses en herstelbetalingen voor het slavernijverleden aangeschreven om over deze materie aan tafel te zitten.

Voor de Nationale Reparatie Commissie is de datum van 19 december 2022 geen issue. De excuses hadden al lang moeten worden aangeboden, wat ook geldt voor de gesprekken over herstelbetalingen. Voor wat de Nederlandse casus betreft moest ook binnen zes maanden nadat het rapport Ketenen van het verleden van het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden op 1 juli 2021 aan de Nederlandse minister van Binnenlandse Zaken was aangeboden de welgemeende diepe excuses moeten zijn aangeboden, gevolgd door een programma voor herstel. Kortom de datum van 19 december zou echt geen issue moeten zijn.

1. Onderscheid maakt tussen het Nederlandse slavernijverleden in Suriname en het slavernijverleden van de eilanden Curaçao, Aruba, Bonaire, Saba, St. Eustasius en St. Maarten. Per slot van rekening waren het twee verschillende wetten die in 1862 de slavernij hebben afgeschaft.

2. Stelt dat slavenhandel en slavernij van de Inheemsen en de Afrikanen misdaden waren en zijn tegen de menselijkheid en dat hiervoor welgemeende, oprechte en diepe excuses zullen worden aangeboden. Er dient wel overeenstemming over de tekst van de excuses te bestaan. De Nationale Reparatie Commissie Suriname zal dinsdag een door juristen verbonden aan de Caricom Reparations Commission opgestelde conceptverklaring aan Nederlandse bewindslieden aanbieden. De tekst van deze conceptverklaring zal hierna ook openbaar worden gemaakt.

3.  De verantwoordelijkheid neemt voor de misdaden die in de periode van de slavenhandel en de slavernij aan de Inheemsen en de Afrikanen zijn aangedaan. Dat de Nederlandse regering beseft dat de gevolgen van de slavernij doorwerken onder grote delen van de nazaten van de toentertijd tot slaaf gemaakten in de gekoloniseerde landen en in de Nederlandse diaspora. Dat de Nederlandse regering ervan uitgaat dat de nazaten van de tot slaaf gemaakten de excuses zullen accepteren, waarna een proces van verzoening kan worden ingezet.

4. Om de materiële en immateriële gevolgen van de periode van slavenhandel en slavernij te herstellen binnen een periode van 6 maanden over zal gaan tot het oprichten van een herstelfonds ter herstel van de sociale, culturele, spirituele religieuze, economische, medische, psychologische en mogelijke andere schade. Het activiteitenprogramma van het herstelfonds zal een looptijd van minimaal 25 jaar hebben, waarbij het verloop van de uitgestippelde programma’s steeds na 5 jaar zullen worden geëvalueerd.

5. Binnen het tijdvak van 6 maanden de vraagstukken ter zake erkenning, excuses en herstel van het slavernijverleden van de Inheemsen en Afrikanen bij wet zal vastleggen.