Mahinder Jogi, voorzitter van commissie van rapporteurs, aan het woord.
Overdrachtskosten van grond aan familieleden tot en met de tweede graad zullen drastisch omlaag gaan als de Zegelwet wordt gewijzigd. Het initiatiefvoorstel is ingediend door de Assembleeleden Asis Gajadien (VHP) en Dinotha Vorswijk (ABOP), die intussen minister geworden is van Grondbeleid en Bosbeheer. Zij hebben ook de initiatiefwet wijziging Decreet Uitgifte Domeingrond ingediend. Hier ligt de nadruk op grondconversie, waarbij mensen grondhuurpercelen kunnen omzetten in eigendom. Het voorstel van de voorzitter van de commissie van rapporteurs, Mahinder Jogi, over SRD 20.000 per ha voor omzetten van grondhuur in eigendom, heeft heftige reacties teweeg gebracht. Mensen zouden 25 ha mogen omzetten, vindt Jogi.

Commissievoorzitter Mahinder Jogi (VHP) zei dat er enorme verlichting komt doordat de overdrachtskosten aanzienlijk verminderd zullen worden. De Staat en de notarissen werken hieraan mee. De overdrachtskosten voor familieoverdrachten zullen gaan van 13% van de getaxeerde waarde naar 4.8%. Dit is een kwijtschelding van 8.2% voor familieafdrachten tot en met de tweede graad. In de 13% is 7% Zegelrecht voor de Staat. Dit percentage zal gaan naar een 1/2% is het voorstel. De notariskosten gaan van 3% naar 1.5%. Jogi voerde aan dat er minder boedelproblemen zullen ontstaan, terwijl de woningnood ook aangepakt wordt. De verlaging van het percentage is een grote stap in deze economische crisis. De mensen worden tegemoet gekomen.

Jogi betoogde dat het bedrag voor het omzetten van grondhuur naar eigendom niet bij Staatsbesluit moet gebeuren. Hij stelde voor om SRD 20.000 per ha te vragen voor de conversie. Nu wordt SRD 50 per ha betaald voor grondhuur die voor 40 jaar geldig is. Indien 200.000 ha omgezet wordt in eigendom, zal de Staat SRD 4 miljard binnen kunnen halen. Dit komt neer op US$ 200 miljoen. Hij verwees naar het Herstelplan waarin de grondconversie als prioriteit is opgenomen. Dit voorstel van Jogi heeft voor heftige discussies gezorgd.

Assembleelid Jennifer Vreedzaam (NDP) wilde weten hoe het zit met de grondenrechten in het binnenland en wat het doel is van de wet. Personen en dorpen in het binnenland hebben geen titel op de grond, maar personen rondom de dorpen wel. Voordat de grondenrechten opgelost zijn, kunnen mensen de grondhuur al omzetten in eigendom. Zij wil weten wat het beleid en de visie is over het grondbeleid. Hoeveel grond kan worden gegeven aan niet-Surinamers? Vreedzaam voerde aan dat zo een belangrijke kwestie niet in een paar uren beslist kan worden. Zij kondigde aan dat zij tegen de wetswijziging zal stemmen, want dit kan niet.

Assembleelid Stephen Tsang (NDP) is het helemaal niet eens met het voorstel van Jogi om 1 ha grondhuur te verkopen voor SRD 20.000 tot een maximum van 25 ha. Iemand die 150 ha heeft kan dat verdelen in 6x25 en overdragen aan vrouw en kinderen. Zeker nu de overdrachtskosten drastisch omlaag gaan. Deze wet is de basis voor verdere grondroof, betoogde Tsang. De wetswijziging opent volgens hem de mogelijkheid voor elke regering, om voor friends en family makkelijk grond aan te vragen en over te zetten in eigendom, zelfs voor die in het buitenland. Er zijn onvoldoende randvoorwaarden ingesteld. "Als we zien wat er aan nepotisme aan de orde van de dag is, dan hou ik mijn hart vast voor wat er gaat gebeuren met onze gronden."

Als de regels van grondhuur worden verbeterd, is er geen enkele reden volgens Tsang om eigendom te geven. Als de Staat geld nodig heeft, moet ze de grondhuur verhogen en niet verkopen. Hij voerde aan dat het bedrag van SRD 50 per ha voor grondhuur allang achterhaald is. "Je kunt beter de grondhuur verhogen naar SRD 5.000 per ha per jaar."
Tsang vroeg "wie willen we rijk maken met deze wet?" De grondconversiewet is gemaakt voor rijke mensen, niet de kleine man, die kan niet eens domeingrond krijgen. "Ik protesteer heftig tegen het voorstel om te gaan naar maximaal 25 ha voor conversie. Het moet niet zo zijn dat ons land in handen komt van enkele grootgrondbezitters, buitenlanders, of multinationals. Grondconversie van grote lappen grond, accommodeert mijns inziens de kapitalisten, het faciliteert zelfs neo-kolonialisme. Ik waarschuw hiervoor. Suriname moet blijven voor de Surinamers, zoals onze grondwet het beoogt. Landbouwgronden mogen we nooit weggeven met het oog op de voedselzekerheid," voerde de politicus aan.

Tsang pleit ervoor dat er duidelijke voorwaarden in place zijn bij de conversie van grondhuur, onder andere dat:
1. Het alleen mag geschieden voor de bestemming 'ter bebouwing en bewoning', met een maximum van 1.000 m2.
2. De gebieden die in aanmerking komen, vooraf wettelijk zijn vastgesteld.
3. Er uitsluitend natuurlijke personen met de Surinaamse nationaliteit in aanmerking kunnen komen voor de conversie. Geen rechtspersonen.
4. Dat de grondhuur wordt verhoogd.
5. De regels voor grondhuur worden aangescherpt.
6. Er limieten komen, waarbij elke Surinamer maximaal 1x grond mag aanvragen en 1x mag converteren, voor bewoning en bebouwing, bij een maximum van 1.000 m2 grond.
7. Er voor landbouw en industrie andere limieten mogen zijn, maar dat er dan geen mogelijkheid is voor grondconversie naar eigendom.
8. Dat er regels komen voor transparantie. Onder andere het publiceren van namen van mensen die domeingrond aanvragen en toegewezen krijgen, het publiceren van namen bij grondconversie aanvragen en bij toekenning. En ook publiceren van de namen, bij het aanvragen en bij het verkrijgen van bestemmingswijzigingen.

Assembleelid Melvin Bouva (NDP) voerde aan dat Jogi ervaringsdeskundige is in grondhuur en de belangen groot zijn. Hij merkte op dat de kleine man over het algemeen een normale bouwkavel heeft. Hij vroeg zich af wie 25 ha heeft om in grondhuur om te kunnen zetten in eigendom. Bouva merkte op dat hij niet zal zeggen 'over my dead body' zoals een politicus uit de VHP gezegd had over invoeren van 'vermogensbelasting' maar over zijn 'hot sexy body' zal dat niet gebeuren. Ook partijgenoot Ebo Jones stelde dat het gaat om het belang van een kleine selecte groep, als het voorstel wordt gedaan om 25 ha om te kunnen zetten. "Straks wordt dit land in eigendom gegeven aan een selecte groep van mensen. Dat is nooit de bedoeling". Bij grondconversie moet het gaan om de kleine man.

Ronny Asabina (fractieleider BEP), lid van de commissie kan zich niet terugvinden in het voorstel om tot 25 ha grondhuur om te zetten in eigendom. Hiermee wordt uitverkoop gehouden van de gronden aan buitenlanders. Veel buitenlanders hebben via rechtspersonen terreinen. Grondconversie moet primair gebeuren uit sociaal-maatschappelijk oogpunt en niet uit commerciële overwegingen. Het gaat om bebouwing en bewoning.

Jogi zei bij zijn voorstel te blijven, want hij heeft het recht om een voorstel te doen. Mensen hebben geploeterd in de modder en waarom zouden ze hun grond niet mogen omzetten in eigendom, stelde Jogi ferm. Bouva blijft erbij dat de 25 ha niet te verdedigen is. Initiatiefnemer Gajadien merkte op dat de initiatiefwet is ingediend omdat er een maatschappelijk probleem zich voordoet. Hij kaartte het boedelprobleem aan en dat verdelingen van gronden binnen families moeizaam gaat door de hoge overdrachtskosten. Er moet rechtszekerheid gecreëerd worden door de eigendomstitel. Ook de Staat moet kunnen verdienen. Na de leden en hun voorstellen gehoord te hebben, zullen er nog wijzigingen komen wanneer de vergadering donderdag wordt vervolgd, zei Gajadien. Jogi vindt dat donderdag reeds gestemd moet worden over deze wet.