Het is nagenoeg traditie om een terugblik te doen naar hoe het eindigende jaar is geweest. Er zijn vele manieren om dit te doen. Hier wordt een evaluatie van 10 maanden regering Santokhi – Brunswijk, gemaakt op basis van controleerbaarheid, leefbaarheid, bestuurbaarheid en beheersbaarheid. Gebaseerd daarop wordt aangegeven wat in het komend jaar prioriteit danwel verbetering en versterking behoeft.

De graadmeter voor een goed functionerende rechtstaat en democratie wordt gevormd door een hoge mate van welvaart en welzijn. Doorgaans geïndiceerd door een evenwichtige leefbaarheid; refererend aan optimale behoeften bevrediging annex inkomen, rust, orde, veiligheid en vrede. In elke facet van het leven en in de zelfde mate voor iedereen. Daardoor wordt aangegeven, dat de wil van het volk geschiedt naar de letter en geest van de wet.
Met andere woorden, de bestuurlijke maatregelen hebben een open en transparant karakter. Hierdoor neemt het geloof en vertrouwen toe, in het bestuur. Dat daardoor steeds een groter wordende beleidsdraagvlak en beleidsdraagkracht verkrijgt. Met weerslag op continue evenwichtige ontwikkeling van land en volk.  Echter wordt hieraan in vooral ontwikkelingslanden eufemistisch slecht voldaan. 

In Suriname ligt de oorzaak van een slechte leefbaarheid kennelijk in een afnemende bestuurbaarheid door een toenemend oncontroleerbaar wordend beleid. Met als gevolg een zich versterkende vicieuze cirkel van onleefbaarheid en onbestuurbaarheid. 

Afgaand op de commentaren, statements en responses van deskundigen en experts  alsook actoren en stakeholders met of zonder een duidelijke politieke kleur, in de diverse sectoren en dimensies van de samenleving, lijkt het een communis opinio, dat de enige goede daad voor 2020, de verkiezing van een nieuwe regering is met potenties om de leefbaarheid te verhogen.

Velen zijn al na 5 maanden regeren Santokhi - Brunswijk, onaangenaam verrast door de oncontroleerbaarheid met repercussie op verpaupering van met name de onderkant en verrijking van de bovenkant. Vooral dit laatste wordt gepercipieerd door onder meer de onderliggenden (kansarmen) als het regelen van vrienden, familie en kennissen. Er zijn ook groepen, die de regering, zoals door haar gepland en onderbouwd, de tijd willen gunnen. Om voldoende bakens te verzetten om het getij, zichtbaar te keren. Wat weer voor velen, onmogelijk lijkt met hetzelfde team van ministers. Wil zij, niet met twijfels, blaam , beschuldigingen, verdachtmakingen en onbehoorlijk bestuur, nog daar buiten gelaten slechte communicatie, controle, sanctie en bestedingen, geconfronteerd worden.

Het is zaak om voortaan het beleid niet voor te lichten. Maar in de ruimste zin des woord te communiceren. Zowel, filosofisch als operationeel. Rekeninghoudend met de committering aan de wil van het volk. Zoals persoonlijk en collectief, alsook organisationeel en institutioneel verwoord. Een ander punt is de onafhankelijke a-politieke administratieve beleidscontrole en sanctionering door bevoegde personen, instanties en autoriteiten inclusief de media. Op basis van principes zoals hoor en wederhoor en recht voor één, recht voor allen.

Het allerbelangrijkste voor een regering is blijkbaar om eens en voor altijd aangemerkt te worden als integer. Door  rechtmatige en doelmatige besteding van staatsmiddelen. Wat van huidige bestuurders op zijn minst authenticiteit annex compliance, accountability, transparency, trust en empathie, vergt.
   
Dr. Drs. B. Shankar