(Aangeboden)

De verkiezingen van oktober 1973 leverden met 22 zetels een overwinning op voor de NPK- Nationale Partijen Kombinatie (NPS, PSV, PNR en KTPI). Het VHP-blok (VHP en SRI) behaalde de overige 17 zetels in de 39 leden tellende Staten van Suriname. Hoewel de onafhankelijkheid geen inzet was in deze verkiezingsstrijd, werd Suriname overrompeld door de  abrupte aankondiging van premier Henck Arron in de regeringsverklaring van februari 1974, dat Suriname “op geen later tijdstip dan ultimo 1975” onafhankelijk zou worden.

Drie gekozen Statenleden van de NPS distantieerden zich al vlug van het regeringsstandpunt ter zake de onafhankelijkheid, waardoor de coalitie van 22 naar 19 Statenleden slonk.  Een van de drie, namelijk Charles Lee Kon Fong, dook bovendien onder en de twee anderen Albertine Liesdek-Clarke en Salam Somohardjo sloten zich aan bij de oppositie, waardoor oppositie en coalitie op een 19 – 19 verhouding kwamen. De vraag was niet alleen of Suriname binnen een zo korte tijdspanne over een concept-grondwet zou kunnen beschikken, maar ook hoe de behandeling en goedkeuring daarvan zou moeten plaatsvinden nu het parlementaire werk volledig stil kwam te liggen.

De regering-Arron ging niettemin over tot de instelling van een grondwetscommissie in januari 1975, bestaande uit 19 leden met regeringsadviseur mr. Ewald Karamat Ali als voorzitter en een secretariaat van 7 personen. De plenaire vergaderingen van de grondwetscommissie vingen aan in februari 1975 en wel met de  instelling van een drietal  subcommissies: De commissie ‘Uitgangspunten’ o.l.v. mr. Hans Lim A Po waarin de uitgangspunten ter formulering van ‘fundamentele staatsrechtelijke alternatieven’ ter hand werd genomen. Vervolgens de Hoorcommissie o.l.v. prof. Waaldijk die in hearings van de functionele groepen de onder de bevolking levende wensen en inzichten moest inventariseren en ten slotte de Commissie Sociale Grondrechten o.l.v. mr. H. Bergen. 

Voorzitter Ewald Karamat Ali informeerde de grondwetscommissie dat hem door de Nederlandse minister van Binnenlandse Zaken prof. De Gaay Fortman was meegedeeld de afdeling Grondwetszaken van zijn ministerie ter beschikking te willen stellen van de grondwetscommissie als daarom zou worden gevraagd. Na enkele maanden intensief vergaderen was de concept-grondwet gereed en werd het daarna enige tijd stil…  Voorzitter Ewald Karamat Ali en Hans Lim A Po bleken naar Nederland te zijn vertrokken om er zonodig met Nederlandse technische assistentie te werken aan de stroomlijning van het door de grondwetscommissie geproduceerde concept alsmede aan het schrijven van de Memorie van Toelichting. De grondwetscommissie was door tijdnood er namelijk niet toe gekomen om de Memorie van Toelichting te vervaardigen! 

Na terugkeer uit Nederland  bood voorzitter Karamat Ali  op 21 augustus 1975 in een uiterst sobere setting de concept-grondwet  aan premier Arron aan. De oppositie wist intussen de in het buitenland verblijvende Lee Kong Fong te traceren en de voltallige oppositie reisde begin oktober 1975 naar Nederland om aan te tonen,dat de meerderheid van 20 leden van de Staten tegen 'Onafhankelijkheid-Nu' was. Nederland reageerde op die spectaculaire actie met de mededeling,dat die meerderheid in de Staten van Suriname moest worden getoond. De spanning in het land bereikte een hoogtepunt toen in de tweede week van oktober 1975 een kennelijk verwarde man, gewapend met een automatisch pistool, in de vroege ochtend de woning van premier Arron binnendrong.De premier wist te ontsnappen, maar zijn echtgenote  en moeder werden door de indringer enige tijd gegijzeld. 

En het was in deze explosieve sfeer dat het STVS programma in de vooravond 14 oktober 1975 werd onderbroken voor een live-uitzending voor een toespraak van het VHP Statenlid George Hindori. In een uitvoerige verklaring gaf deze prominente VHP-er zijn beweegredenen aan om  als '20e man' te zullen zorg dragen voor het heropstarten van het parlementaire werk. 

In de tweede week van november 1975 arriveerden ietwat 'under cover' de  Nederlandse grondwetsdeskundige Prof. Simons met  zijn medewerkers mr. Older Kater en mr. C.Borman in Paramaribo. Die zouden er voor zorg dragen dat  tijdens de behandeling van de concept-grondwet in de Staten de  door de leden voorgestelde aanpassingen zouden worden verwerkt in de definitieve tekst. Op 18 november 1975 ving de behandeling van de concept-grondwet aan met  een gloedvol  verzoenend betoog van premier Henck Arron gericht aan oppositieleider Jagernath Lachmon  en liep aan het slot  van achter de regeringstafel naar Lachmon toe,zeggende  “Ik ga naar de heer Lachmon toe en ik reik hem de hand als Surinamer, want wij gaan samen dit land opbouwen…” 

De grondwet werd uiteindelijk  met algemene stemmen aangenomen en buiten de Staten was er een enorme ontlading: Surinamers van alle origines omhelsden elkander, enerzijds verheugd dat de harmonie in de samenleving was gered, maar aan de andere kant elkander letterlijk vasthoudend voor de onzekere tijden die wij na 25 november 1975 zouden tegemoet treden in het streven naar: ”Wie mu seti Kondre bun”.